EYT'de 45 meslek kodu primiyle erken emeklilik! EYT'yi kaçıranlar için 1 ay sigortayı geri çekecek! +90 gün ekleniyor! 2000'den sonra işe girişi olanlar...

EYT'nin Meclis'e gelmesi için gün sayarken, 45 iş kolunda uygulanan yıpranma payı sigorta başlangıç tarihini öne çekebilecek. Sigortası geç yapılanların veya yapılmayanların hizmet tespit davası açması gerekiyor. Bu 45 meslekte yer alan kişiler EYT'den yararlanabilecek. Peki, kimler kapsamda? EYT'de sigorta başlangıç tarihini öne çekmek mümkün mü? İşte detaylar...

takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 13 Ocak 2023 10:22

Milyonlarca kişinin beklediği EYT yasasında son düzlüğe girildi. Düğümünü Başkan Erdoğan'ın çözdüğü EYT düzenlemesi için gözler Meclis'e çevrilmiş durumda. Yasa beklenirken birçok farklı detay da önümüze çıkmaya devam ediyor. Bu kritik ayrıntılar milyonlarca kişiye emeklilik kapısı açıyor. Kırkın üzerinde iş kolunda geçerli olan yıpranma payı, her bir çalışan için özel olarak oluşturulan meslek kodları da erken emeklilik yolunu açıyor ve sigorta başlangıcını geriye çekiyor. Peki, kimler bu kapsama girecek? İşte merak edilenler!

Merakla beklenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinde düğümü Başkan Recep Tayyip Erdoğan çözdü.

EYT MECLİS'E SUNULACAK

Emeklilikte Yaşa Takılanlar'a (EYT) ilişkin yasa teklifinin gelecek hafta Meclis'e sunulması bekleniyor. 2 milyon 250 bin kişiye emekli aylığı bağlanacak.

Prim ve süre açısından eksiği olanlar da tamamlayarak sisteme dahil olacak. Başvuru öncesi, hatalı işe giriş tarihi, primlerin düzeltilmesi, eksik günlerin tamamlanması, yanlış meslek kodların kontrol edilmesi önem taşıyor.

Çalışılan yıllar, çalışma süreleri emekli aylığı üzerinde etkili olacak. Kırkın üzerinde iş kolunda geçerli olan yıpranma payı (fiili hizmet süresi zammı), her bir çalışan için özel olarak oluşturulan meslek kodları da erken emeklilik kapısı açıyor.

Yıpranma hakkı olan bir meslek sınıflandırmasındaki meslek kodunun doğru girilmesi gerekiyor. Yasa gereği tehlikeli ve ağır işte çalışanlara yıpranma hakkı veriliyor.

Ağır bir meslekte çalışanların yıpranma payı ile erken emeklilikleri mümkün olabiliyor. EYT konusunda merak edilen bazı kritik soruların yanıtları şöyle:

FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMININ SİGORTA GİRİŞİNİ ÖNE ÇEKME, EMEKLİ AYLIĞINI ARTIRMADA BİR ETKİSİ OLUR MU?

Yıpranma payı fiili hizmetten sayılıyor. Bu kapsamda olan mesleklerde her yıla 90 gün ek fiili hizmet artışı eklenmesi durumunda bir yıl çalışan 15 ay çalışmış kabul ediliyor.

Normalde emeklilikte esas olan 360 gün sayısına fiili hizmet artışıyla birlikte her yıl 60-180 gün arasında farklı oranlarda prim sayısı ekleniyor.

Yıpranma hakkından 45'e yakın iş kolu faydalanabiliyor. Yıpranmaya tabi çalışması olup işe girişi geri çekilebilecek olan kişiler EYT kapsamına girebilir.

Örneğin, basın sektöründe 212'li olarak 2000 öncesi çalışması olan bir kişi 8 Eylül tarihini bir ayla kaçırıyor.

Bu durumda 2000 yılı öncesinde fiili hizmet zammıyla çalıştıysa yıpranma süresi başlangıcı geriye çekilebilir. Yaklaşık 1 ay geriye çekeceği için EYT'den yararlanabilir.

HATALI KODU NASIL DÜZELTEBİLİRİZ?

Sigortalı işe giriş ekranında bulunan güncelleme butonu kullanılarak hatalı kod yerine doğru meslek kodu seçilerek güncelleme yapılabilir.

Düzeltme yapıldıktan sonra, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde doğru meslek kodunun yer alması gerekiyor.

1999'DAN ÖNCE HİZMETTE BULUNAN KAMU ÇALIŞANININ YIPRANMA PAYI EMEKLİLİK YAŞINDAN DÜŞÜRÜLÜR MÜ?

8 Eylül 1999'dan önce hizmette bulunan bir kamu çalışanın yıpranma payının tamamı emeklilik süresinden düşüyor. Bu tarihten önce başlayan memurun yıpranma payının yarısı da emeklilik yaşından indiriliyor.

Yıpranma payı hem emekli aylığını hem de ikramiyeleri olumlu yönde etkiliyor.

İşçilerde de yıpranma payı ise eklenen prim gün sayısının yarısı kadar doldurulması gerekli olan yaştan düşürülür.

İşçinin yıpranma payı kapsamında olan işlerde minimum 3600 gün çalışmış olması gerekiyor.

ÇALIŞANIN BAŞKA BİR MESLEK KODUYLA BİLDİRİMİ HAK KAYBINA YOL AÇAR MI?

Çalışan gerçek prime esas kazancı, ücreti brütü üzerinden kuruma bildiriliyorsa normalde bir hak kaybına yol açmaz. Ancak, fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı) verilen işlerde çalışanlar için hak kaybına yol açar.

Çünkü bu işlerde çalışan kişi gerçek ücreti üzerinden kuruma bildirilse dahi fiili hizmet süresi zammından yararlanacak meslek kodlarından bildirilmeyenler yıpranma payından yararlanamaz.

EYT BAŞVURUSU İÇİN BİR TAKVİM ARALIĞI OLACAK MI, YASA ÇIKTIKTAN SONRA BORÇLANMA KAPISI AÇIK MI?

Yasayla 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk defa sigortalı olan kişiler için gerekli olup yeni koşulların sağlandığı tarihte emekli aylığı başvurusunda bulunulabilecek.

Bu şartların yasa çıkar çıkmaz sağlanması zorunlu değil.

Bu koşullara ne zaman sahip olunursa çalışanlar o zaman EYT'den yararlanabilecek.

Örneğin primi eksikse yasa çıktıktan sonra borçlanmaya gidilerek buradaki eksik kapatılarak başvurulabilir.

İLK DEFA SİGORTALI OLUNAN TARİHİ BORÇLANMA DIŞINDA NASIL ÖNE ÇEKEBİLİRİM?

BU konuda borçlanma, ihya ve hizmet tespit davası olmak üzere üç seçenek söz konusu.

Toptan ödeme ile primlerini SGK'dan alan veya Bağ-Kur borcunu ödemediği için silinen hizmetleri olan kişilerin bu primleri geri ödeyerek hizmetlerini canlandırarak yasadan yararlanması mümkün.

Hizmet tespit davası da sigortasız çalıştırılan kişiler için dava yoluyla bu çalışmaların tespitini, girişin öne çekilmesini sağlayacak.

MEMUR OLARAK ÇALIŞTIĞIM DÖNEMDE KAZANDIĞIM YIPRANMA PAYI HİZMET SÜRESİNE EKLENİR Mİ?

Memurluktan sonra 1260 gün SSK'lı olarak çalışan emekli olurken kamuda kazanılan yıpranma payını hizmet süresine ekletebilir ancak emeklilik yaşından düşülmez.

Farklı sigortalılık statüsünde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet süresi üzerinden emekli olunabilir.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU MESLEK KODU PRİMİ, EMEKLİLİK SÜRESİNİ ETKİLİYOR MU?

Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, hatalı girilmesi sosyal güvenlikte hak kaybına yol açar.

Bazı meslekler psikolojik zorluklar, fiziki ağırlıklarıyla diğerlerinden ayrılıyor. Bu mesleklerde çalışanların yıpranmaya bağlı olarak emeklilik süresi de kısa oluyor.

Eğer çalışılan iş SGK'ya göre yıpranma hakkı olan bir meslek grubundaysa daha kısa sürede emekli olabiliyor. Kodun yanlış bildirimi emekliliği geciktirir.

Kamuda belirlenen çerçeveye göre yıpratıcı işlerde çalışan kamu ve işçilere "yıpranma payı" adı altında nakit yardımı da yapılıyor.

EYT'liler, kısmi emeklilik hakkından yararlanabilecek mi?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin 8 Eylül 1999 tarihindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanacaklarını söyledi. Kanun teklifinde farklı bir düzenlemeye gidilmez ise EYT'lilerin kısmi emeklilik hakkı şu şekilde;

SSK: 3600 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş.

BAĞ-KUR: 5400 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş.

3600 Günden Emekli Olma Şartları

SSK, Bağ Kur ve Emekli Sandığı (4/a, 4/b, 4/c) kapsamında kabul edilen sigortalıların emekli olmaları amacıyla en mühim koşul sigorta başlangıç tarihi olarak görülüyor.

Erken emeklilikte ise 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı olan, 15 senelik sigorta zamanını tamamlayan ve 3600 prim gününe sahip olan vatandaşlar bu kapsamda emeklilik hakkından yararlanabiliyorlar.

Bu vatandaşların yanı sıra 31 Aralık 2011 tarihi ise öneme alınan ikinci tarih olarak belirlenmiştir.

31 Aralık 2011 tarihi ve evvel sigortalı olup, 15 senelik sigortalılık zamanını ve 3600 prim gününü dolduran sigortalı kadınlar 54 yaşında, sigortalı erkekler ise 55 yaşında emekli olabiliyor.

3600 günden emekli olmak amacıyla aranan esas koşul sigorta başlangıç tarihleri olacaktır.

Şayet 08 Eylül 1999 tarihinden ya da 31 Aralık 2011 tarihinden evvel prim gününü doldurmamış olanların söz hususu haktan yararlanmaları olası olmayacaktır.

Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi 3600, 4500 ve 5400 prim gününden emeklilik gibi değişik sürelerin meydana çıkmasına da sebep olmuştur.

DİPNOT: 3 bin 600 gün bir başka hesapla 10 yıla tekabül ediyor. Sigortalılıksa ilk defa sigorta olduğunuz tarihten bugüne kadar geçen süreyi ifade ediyor. Bu formül 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanları ilgilendirdiği için her halükârda 15 yıl dolmuş durumda. O yüzden önemli olan burada 3 bin 600 günün olup olmadığı, dahası 3 bin 600 günlük prim ödenerek yapılan çalışmanın ne zaman tamamlandığı...