10 soruda EYT! EYT'li çalışana 5 puan detayı! İlk maaş ne zaman? Kıdem tazminatı alınacak mı?

Son dakika EYT haberleri | Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenleme merakla beklenirken, düzenlemeye ilişkin ilk ipuçları da gelmeye başladı. EYT ile ilgili peş peşe iki önemli açıklama gelirken, düzenleme ile birlikte emekli olacak çalışanların prim maliyetinin de aşağı çekileceği öğrenildi. Peki EYT kapsamına kimler girecek? EYT'lileri neler bekliyor? EYT düzenlemesi ne zaman çıkacak ve EYT'liler ilk maaşını ne zaman alacak? Takvim.com.tr EYT ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı...

takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 25 Kasım 2022 17:12

Emeklilikte Yaşa Takılanlara yönelik düzenlemede son viraja girildi. Yaşa takılanlar düzenlemenin detaylarını heyecanla beklerken, yapılan açıklamalar ipuçları veriyor. İlk ipucu geçtiğimiz günlerde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in Meclis'te bakanlığının bütçesinin görüşmeleri sırasındaki açıklamalarıyla gelmişti. Önceki gün de konuyla ilgili 2 açıklama daha yapıldı. AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, EYT'liler ile ilgili çalışmaların tamamlanmak üzere olduğunu, son aşamayı geçtikten sonra Meclis takvimiyle ilgili bilgi verebileceğini kaydetti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de EYT düzenlemesiyle emekli olacak çalışanların artacak prim yükü nedeniyle işverene 5 puanlık destek verileceğinin sinyalini verdi.

PEKİ EYT'LİLER NASIL EMEKLİ OLACAK? İŞTE 10 SORUDA EMEKLİLİK FORMÜLÜ...

* Prim ve yıl şartları neler?
SSK'lıların emekliliğinde Eylül 1999 öncesindeki şartlara göre 5000 prim günü ve kadınlarda 20, erkeklerde 25 yılı tamamlamak gerekiyor. Emekli Sandığı ve Bağ-Kur'da ise kadınlarda 20 tam yıl (7200 gün), erkeklerde 25 tam yıl (9000 gün) hizmeti tamamlamak şart. EYT yasası 8 Eylül 1999 öncesi şartlara dönülmesini sağladığında prim ve yıl şartı bu şekilde olacak.

Düzenleme ile söz konusu prim ve yılı tamamlayan EYT'liler emekli maaşına kavuşacak. Tamamlayamayanlar ise tamamladıkları tarihte emekli olabilecek.

* Kısmi emeklilik nasıl değişecek?
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan SSK'lılarda 3600, Bağ-Kur'lularda ise 5400 prim gün ile kısmi emeklilik mümkün. Ancak burada kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a varan yaş şartları söz konusu oluyor.

Bu yaş şartında da 8 Eylül 1999 öncesine dönülürse 3600 prim günü olan SSK'lılar ile 5400 prim günü bulunan Bağ-Kur'lulardan kadınlar 50, erkekler 55 yaşında olabilecek.

* EYT düzenlemesi ile emekli olanlar çalışabilecek mi?
Emekli olanlar aynı işyerinde devam edebileceği gibi, başka bir yerde de devam edebilecek. Üstelik işverenin emekli olan EYT'lilerle yolunu ayırmaması teşvik edilecek. Emekli çalışan ile normal çalışan arasındaki prim farkı 5 puanlık indirimle 2 puana çekilecek. Normal bir çalışanın priminin yüzde 22.5'i işveren tarafından ödeniyor.

Düzenli ödemede işveren payından yüzde 5 indirim yapılıyor. İşverenin cebinden sigorta primi için brüt ücretin yüzde 17.5'i çıkıyor. Emekli çalışanda ise işverenden yüzde 24.5'lik kesinti yapılıyor. Arada yüzde 7'lik bir fark bulunuyor. 5 puanlık indirimle emekli çalışanın işverene maliyeti yüzde 19.5'e çekilecek.

* Kıdem tazminatını taksitle ödeme mümkün mü?
Kıdem tazminatının peşin ödenmesi esas. Ancak çalışan onay verirse işveren kıdem tazminatını taksitle ödeyebilecek.

* Eksik primler nasıl tamamlanır?
Prim günleri eksik olanlar şartları uyuyorsa borçlanma yapabilir. Borçlanma imkanı sadece askerlik ve doğumlarla sınırlı değil. Doktora veya uzmanlık öğrenim dönemi, avukatlık stajı, yurt dışındaki görev, grev ve lokavtta geçen süreler de borçlanılabiliyor.

Gurbetçiler de yurt dışı borçlanması yapabiliyor. Geçmişte dondurulan hizmet süresi olan Bağ-Kur'lular ise bunların tamamını ihya ile canlandırabilir. İsteğe bağlı sigorta ile de primler tamamlanabiliyor. Ancak bu yöntemde aydan aya ödeme yapmak gerektiği için süreç uzuyor.

* Borçlanma sigorta başlangıcını geriye çeker mi?
Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik, avukatlık stajı, stajdan sonra yapılan doğumlar nedeniyle yapılan borçlanma başlangıç tarihini borçlanma yapılan gün sayısı kadar geriye çekebiliyor.

Yıpranma payı da sigorta başlangıcını geri çeken imkanlar arasında bulunuyor. Ancak bu yollarla sigorta başlangıcını geriye çekenlerin EYT düzenlemesinden yararlanıp yararlanamayacağı düzenlemenin Meclis'e sevk edilmesiyle belli olacak.

* Düzenleme ne zaman olacak?
EYT'liler için hazırlanan yasa tasarısı Aralık ayında Meclis'e gelecek. Ocak ayında da yürürlüğe alınması bekleniyor.

Düzenleme Meclis'e geldiğinde yürürlük tarihi de belli olacak.

* EYT'liler ne zaman başvuracak ve ne zaman maaş alacak?
EYT düzenlemesi eğer Ocak ayında uygulamaya alınırsa, bu tarihten itibaren başvurulabilecek.

Bu durumda ilk maaş da bir sonraki ay başında yani 1 Şubat'ta hesaplanmaya başlayacak. İşlemler bittiğinde Ocak ayında başvuranların hesabına 1 Şubat'tan itibaren biriken maaşı yatırılacak.

* Prim şartını tamamladım, 25 yıl şartı Mayıs'ta dolacak. Ben nasıl yararlanacağım?
Prim ve yıl şartlarını sağlayanlar hemen, diğerleri ise sağladıklarında emekli olacak. Siz de Mayıs ayında 25 yılı doldurduğunuzda emekli olabileceksiniz.

* Kademeli emeklilik ne zaman tamamlanacak?
EYT'li kadınların tamamı için 20 yıllık süre dolmuş durumda. Erkeklerde 25 yıllık süre ise 2022'ye göre 1997 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için tamamlanmış durumda.

EYT'li erkeklerin tamamı 8 Eylül 2024 tarihinde 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracak. Bu tarihten sonraya ise sadece hâlâ prim günü eksik olanlar kalacak. Yılı tamamlayıp primi eksik olanlar tamamladıklarında emekli olacak.