Son dakika haberleri…Yılın son Fed faiz kararının açılanmasına saatler kaldı. Piyasaların merakla takip ettiği toplantı sonrası yapılacak olan açıklamalar, gelecek dönemin para politikasına ilişkin yol haritasını belirginleştirecek.
ABD'de geçen hafta açıklanan JOLTS açık iş sayısı ve ADP özel sektör istihdamı verileri iş gücü piyasasındaki soğumaya işaret ederken tarım dışı istihdam verilerinin beklenenden güçlü gelmesi iş gücü piyasasının dirençli kalmaya devam ettiğini gösterdi.
ABD'de tarım dışı istihdam, kasımda 199 bin kişi artarak beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 3,9'dan yüzde 3,7'ye düştü.
Güçlü istihdam verileri Fed'in gelecek yılın ilk yarısında faiz indirimine gideceğine yönelik beklentileri zayıflatırken, enflasyon verileri de Fed'in kısa vadede faiz oranlarını yüksek tutma niyetini destekler nitelikte geldi.
Buna göre, ABD'de TÜFE kasımda aylık bazda değişim göstermeyeceği yönündeki piyasa beklentilerinin aksine yüzde 0,1 artarken, yıllık bazda yüzde 3,1 artışla beklentilere paralel gerçekleşti. Söz konusu dönemde yavaşlamaya devam eden yıllık enflasyon 5 ayın en düşük seviyesini kaydetti.
Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de kasımda aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 4 arttı. Çekirdek enflasyon yıllık bazda 2 yılın en düşük seviyesinde kalmaya devam etti. Piyasa beklentileri doğrultusunda gerçekleşen çekirdek enflasyon, ekimde aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 4 olmuştu.
Söz konusu dönemde barınma fiyatlarında devam eden artış, benzin fiyatlarındaki düşüşle dengelendi.
Analistler, barınma maliyetlerinin gelecek aylarda enflasyonun yavaşlamasına yardımcı olabilecek faktörlerden biri olduğunu belirtti.
SON VERİLER FAİZ ORANLARININ SABİT TUTULACAĞINA İLİŞKİN BEKLENTİLERİ DEĞİŞTİRMEDİ
Enflasyon verileri Fed'in yüzde 2 hedefinin üzerinde kalmaya devam ederken, son veriler bankanın bu toplantısında faiz oranlarını sabit tutacağına ilişkin beklentileri değiştirmedi.
22 YILIN EN YÜKSEK SEVİYESİ
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in bu yılın son Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında politika faizini değiştirmeyerek 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit tutacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Enflasyon verilerinin ardından piyasalarda, faiz indirim beklentilerine yönelik fiyatlamaların ise mart ayından mayıs ayına kaydığı dikkati çekiyor.
Analistler, Fed Başkanı Jerome Powell'ın açıklamalarında para politikasının seyrine ilişkin daha fazla ipucunun aranacağını belirtti.
Enflasyonun son dönemdeki zirvesinin çok altında olduğuna dikkati çeken analistler, Fed yetkililerinin faiz artırımlarının bittiğini söylemediğini ancak enflasyonu yenmek için daha fazla faiz artırımı yapmalarına gerek kalmayacağına giderek daha fazla emin olduğunu kaydetti.
"FED'İN BUGÜN ANLAMLI GÜVERCİN SİNYALLER VERECEĞİNİ DÜŞÜNMÜYORUM"
ING'nin Amerika Bölgesel Araştırma Başkanı Padhraic Garvey, son enflasyon verilerinin genel olarak beklentilerle uyumlu olduğunu söyledi.
Verinin detaylarının enerji fiyatlarındaki aylık bazdaki yüzde 2,3'lük düşüşün büyük bir aşağı yönlü etki yarattığını gösterdiğini aktaran Garvey, ikinci el araç fiyatlarındaki sürpriz artışla tıbbi ürünler ve hizmet fiyatları, barınma maliyetleri ve uçak bileti fiyatlarındaki artışa dikkati çekti.
Garvey, Fed'in sıkı bir iş gücü piyasasının ücretleri güçlü tutabileceği ve bunun da ekonominin emek yoğun kısmında devam eden fiyat artışlarına yol açabileceği konusunda gergin olmaya devam ettiğine işaret ederek, "Fed'in bugün anlamlı güvercin sinyaller vereceğini düşünmüyorum ve piyasanın faiz indirimlerini fiyatlandırmada çok agresif olduğu yönündeki görüşlerini korumalarını bekliyoruz. Piyasaların 110 baz puan civarında fiyatlandırdığı beklentilere karşılık, 2024'te sadece 50 baz puanlık gevşeme öngörmelerini bekliyoruz." dedi.
Yıllık enflasyonun haziran ayından bu yana yüzde 3'ün biraz üzerinde seyrettiğini belirten Garvey, ancak benzin fiyatlarının bu kadar çok düşmesi ve kiraların gelecek yılın başlarında konut TÜFE ölçümlerinde keskin bir yavaşlamaya işaret etmesi nedeniyle yüzde 3'ün altına düşeceği ve 2024'ün başlarından itibaren orada kalacağına dair inançlarını koruduklarını ifade etti.
Garvey, dün açıklanan TÜFE verilerinin olması gerektiği kadar iyi olmasa da enflasyon oranlarının uzun süreli olarak düşeceği konusunda iyimser olmak için hala nedenler olduğunu aktardı.
FED FAİZ KARARI NE ZAMAN AÇIKLANIYOR?
Fed faiz kararı bugün saat 22:00'da açıklanacak. Karar sonrası Jerome Powell saat 22.30'da kameraların karşısına geçerek açıklamalarda bulunacak.
ŞİRKETLERİN BORÇLANMA MALİYETİ YÜKSELİYOR
Yüksek enflasyonla mücadele kapsamında ucuz finansman dönemine faiz artışlarıyla son verilmesi nedeniyle şirketlerin borçlanma maliyetleri de yükseliyor.
Tahvil piyasalarındaki satış baskısıyla yükselen tahvil faizleri de yaz aylarından bu yana finansal koşulların sıkılaşmasına katkıda bulundu. Öte yandan, yükselen tahvil faizleri ABD'de şirketlerin fonlama maliyetlerini artırdı, bazılarının karlılığını olumsuz etkiledi.
Rusya-Ukrayna Savaşı ile İsrail ve Filistin arasındaki çatışmaların beslediği jeopolitik gerginlikler ve küresel belirsizlik ortamı da borçlu şirketler için iflas ve temerrüt riskini artırdı.
KÜRESEL TEMERRÜT ORANININ 2024'ÜN İLK ÇEYREĞİNDE ZİRVE YAPMASI BEKLENİYOR
10 yılı aşkın süredir düşük faiz oranlarıyla ucuz borca alışan işletmeler, borçlanmanın daha maliyetli hale gelmesiyle faiz giderlerini karşılamakta ve borcu ödemekte zorlanıyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in raporuna göre, küresel temerrüt oranı ekim ayı itibarıyla yüzde 4,5 ile 2021'den bu yana en yüksek seviyesinde kalmaya devam ediyor.
Söz konusu oranın, faiz oranlarının yükseldiği, finansman koşullarının sıkılaştığı ve enflasyonun yüksek kalmaya devam ettiği bir dönemde yüzde 4,1 olan tarihsel ortalamanın da üzerinde olduğu dikkati çekiyor.
Moody's'in raporunda, küresel temerrüt oranın bu yıl yüzde 4,7 olmasının ve 2024'ün ilk çeyreğinde yüzde 4,8 ile zirve yapmasının beklendiği belirtiliyor. Söz konusu oranın Ekim 2024'e kadar yüzde 3,9-4 seviyesinde dengeleneceği tahmin ediliyor.
MEGA İFLASLARDA ARTIŞ
Uluslararası sigorta şirketi Allianz'a göre, yavaşlayan büyüme ve sıkılaşan kredi koşulları nedeniyle dünya genelinde iflasların bu yıl yüzde 21 artması bekleniyor.
BU YIL 591 BÜYÜK ŞİRKET İFLAS KORUMA TALEBİNDE BULUNDU
Danışmanlık firması Cornerstone'un verilerine göre, bildirilen varlıkları 1 milyar doların üzerinde olan şirket iflaslarının sayısı da artıyor. Sadece yılın ilk yarısında ABD'deki mega iflasların sayısı 2022'deki tüm yıl toplamı olan 16'ya ulaştı ve 2005-2022 yarı yıl ortalaması olan 11'i aştı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P Global'in verilerine göre ise ABD'de bu yıl kasım sonu itibarıyla 591 büyük şirket iflas koruma talebinde bulunurken, 2023'ün 2010'dan bu yana en fazla iflas başvurusunda bulunulan üçüncü yıl olduğu dikkati çekti.
ABD'de Kovid-19 salgınının etkili olduğu 2020'de 639, 2021'de 406 ve 2022'de 372 şirket iflas başvurusunda bulunmuştu.
EN FAZLA İFLASIN YAŞANDIĞI SEKTÖRLER:
Tüketici harcamaları güçlü kalmaya devam etse de bazı sektörler daha çok iflasa maruz kalırken, bu yılın 11 ayında en fazla iflasın yaşandığı sektörler şu şekilde:
-sanayi,
-sağlık hizmetleri
-finansal hizmetler
-temel tüketici ürünleri
21 TANE ŞİRKET İFLAS ETTİ
Bu yıl ABD'de çeşitli sektörlerden 1 milyar doların üzerinde yükümlülüğü bulunan 21 şirket iflas etti. Söz konusu şirketler arasında en fazla varlığı bulunan şirket, mart ayındaki iflasıyla bankacılık sektörünün sağlığına ilişkin endişeleri gündeme taşıyan Silikon Vadisi Bankası Grubu oldu.
AVRUPA'DA EN YÜKSEK SEVİYE GÖRÜLDÜ
Avrupa'da da yüksek faiz oranları ve zorlu finansman koşullarının işletmelere yük oluşturması nedeniyle iflaslarda artış görüldü.
Eurostat verilerine göre, Avrupa Birliği'nde (AB) iflas bildirimleri bu yılın ikinci çeyreğinde 2015'ten sonraki en yüksek seviyeye ulaştı.
BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE İFLAS ORANI ARTIŞ GÖSTERDİ
Bu yılın nisan-haziran döneminde Avrupa'da iflas eden şirketlerin sayısı bir önceki çeyreğe göre yüzde 8,4 arttı. Yılın ikinci çeyreğinde Avrupalı şirketlerin iflas bildirimleri art arda 6'ncı çeyrekte artış gösterirken, yılın üçüncü çeyreğinde iflas bildirimlerinde önceki çeyreğe kıyasla yüzde 5,8'lik azalış kaydedildi.
2024'ÜN SONLARINDA DURGUNLAŞMASI BEKLENİYOR
Scope Ratings'in konuya ilişkin bir analizinde, Avrupa'nın kurumsal temerrütlerde artışla karşı karşıya olduğu ve iflasların ancak 2024'ün sonlarında, 2025'in başlarında durağanlaşacağı ifade edildi.
BU YIL ÖNE ÇIKAN BÜYÜK İFLASLARDAN BAZILARI ŞU ŞEKİLDE
-SİLİKON VADİSİ BANKASI
ABD'de Silikon Vadisi Bankasının (SVB) iflası, 2008'deki finansal krizden bu yana ülkedeki en büyük banka iflası olarak tarihe geçti.
Yüksek enflasyon karşısında faiz artışlarının devam ettiği ve resesyon beklentilerinin arttığı bir dönemde gelen iflas haberi, küresel piyasalardaki endişeleri artırdı.
Fed'in politika faizini beklentilerin üzerinde bir noktaya kadar yükselteceğine yönelik fiyatlamalar sonrası bazı bankalar, tahvil pozisyonlarında oluşan zararları realize etmek zorunda kaldı. Bu bankalardan Kaliforniya merkezli SVB, 21 milyar dolarlık tahvil pozisyonunu yaklaşık 1,8 milyar dolar zararla kapatması sonrası 8 Mart'ta 2 milyar doların üzerinde sermaye artırımına gideceğini açıkladı.
Piyasada bankanın likiditeye sıkıştığının duyulması üzerine SVB'nin hisselerinde sert düşüş yaşandı. Bazı girişim sermayesi yatırımcılarının, şirketlere paralarını bankadan çekmelerini tavsiye etmesi sonrası bankanın kayıplarının sürmesiyle işlemleri askıya alındı.
SVB'nin hızlı çöküşü, bankacılık düzenleyicilerini harekete geçmeye zorladı ve ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu, 10 Mart'ta piyasalarda düşüşe neden olan SVB'ye kayyum atandığını duyurdu. Likidite krizini aşmaya çalışırken risk sermayelerinin neden olduğu panik, ABD'nin 16'ncı büyük bankasını 48 saat içinde ülke tarihinin en büyük iflaslarından birine sürükledi.
SVB'nin iflasını, Signature Bank'ın iflası ile First Republic Bank'ın yaşadığı sıkıntılar takip etti. Avrupa'da ise İsviçre'nin en büyük ikinci bankası konumundaki Credit Suisse'in sıkıntıya girmesi, küresel bir bankacılık krizine ilişkin korkuların artmasına neden oldu.
WEWORK
Bir dönem ABD'nin en değerli girişimi olan WeWork, bu yıl iflas başvurusunda bulunan şirketler arasında yer aldı. Şirketlere fiziksel ve sanal olmak üzere ortak çalışma alanı sağlayan girişim WeWork, kasım ayında 19 milyar dolarlık borcunu yeniden yapılandırmak için iflas başvurusunda bulundu.
WeWork'ün borçlarının yaklaşık yüzde 92'sinin sahibi olan kreditörler yeniden yapılanma planını onayladı. Şirketin iflas başvurusu dosyasında, varlıklarının 15 milyar dolar düzeyinde olduğu ifade edildi.
Dünya çapında 119 şehirde hizmet veren şirketin hisseleri 2023'te yaklaşık yüzde 98,5 değer kaybetti.
AVAYA
ABD merkezli telekomünikasyon ürünleri üreticisi Avaya, 6 yıl içinde ikinci kez şubat ayında iflas başvurusunda bulundu.
Geçen yıl eylül ayının başlarında maliyetlerini azaltmak için işten çıkarmalar dahil yeniden yapılanmaya gittiğini duyuran şirketin hisseleri 2022'de neredeyse yüzde 99 düşmüştü.
Şirket, operasyonlarını yeniden yapılandırırken 780 milyon dolarlık finansman sağladığını açıkladı. Avaya, yeniden yapılandırma sürecinin tamamlanmasının ardından toplam borcunu yüzde 75'ten fazla azaltacağını, yaklaşık 3,4 milyar dolar olan borcun 800 milyon dolara düşeceğini kaydetti.
AMERİCANAS
Brezilyalı perakende zinciri Americanas, 3,8 milyar dolarlık muhasebe skandalı ortaya çıktıktan sonra ocak ayında iflası için yetkili kurumlara başvurmuştu.
Şirketin eski yöneticileri ve denetçileri, finansal tabloların değiştirilmesi ve dolandırıcılık iddiasıyla suçlandı. Americanas'ın yaklaşık 8 milyar dolar borcu olduğu ortaya çıkarken, Deutsche Bank'ın alacaklılar listesinde 1 milyar dolarla ilk sırada yer aldığı bildirildi.
İflas başvurusundan bu yana şirket, alacaklılarıyla şiddetli bir hukuki mücadeleye girdi ve hisseleri neredeyse yüzde 90 değer kaybetti.
Oİ
Brezilyalı telekomünikasyon şirketi Oi, 6 yıldan fazla süren bir yeniden yapılandırma sürecinden çıktıktan yalnızca aylar sonra bu yıl martta ikinci iflas başvurusunda bulundu.
Şiddetli rekabetle karşı karşıya kalan şirket, ağını genişletmek ve başka işletmeleri satın almak için büyük miktarda borç aldı. Oi, faiz oranlarındaki artışı, sabit hat müşterilerindeki azalışı ve önceden planlanan borç ödemeleri öncesinde alacaklılardan korunma ihtiyacını gerekçe göstererek iflas koruma süreci için başvuru yaptı.
Şirket, geçen yıl aralık ayında ilk iflas korumasından çıkmış, analistler, şirketin borç yükünün hala bir tehdit olduğu uyarısında bulunmuştu.
VİCE MEDİA
Dijital medya ve yayın şirketi Vice Media, yıllarca süren mali zorluklara son vermek amacıyla mayıs ayında iflas koruması başvurusunda bulundu.
İflas başvurusu, 2017 yılında 6 milyar dolarlık değerlemeye sahip şirketin 500 milyon ila 1 milyar dolar arasında varlık ve yükümlülüklere sahip olduğunu gösterdi.
BED, BATH&BEYOND
Ev eşyaları satan ABD'li perakende şirketi Bed, Bath&Beyond, bu yıl nisan ayında nakit sıkıntısı nedeniyle iflas koruma başvurusu yaptı.
Şirket, iflas başvurusunu ertelemek için şubat ayında bir hedge fon ile 1 milyar dolarlık olağan dışı bir finansman anlaşması yapmış ancak daha sonra anlaşmayı iptal etmişti. Yüzlerce mağazasını kapatmak da Bed, Bath&Beyond'un kayıplarını durdurmasına çare olmadı.
SİGNA
Avusturya'nın büyük gayrimenkul şirketi Signa, yeni finansman sağlama girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından kasım ayında iflas etti.
Avusturyalı iş adamı Rene Benko tarafından kurulan, New York'taki Chrysler Binası'nın yanı sıra Almanya, Avusturya ve İsviçre'deki birçok yüksek profilli projenin sahibi olan şirketin 5 milyar avro civarında borcu bulunduğu kaydedildi.
ALTIN FİYATLARI NE OLUR?
Dünya Altın Konseyi'nin (WGC) son raporuna göre, 2023'ün son haftalarında altının 2.000 doların üzerine çıkması, 2024'te daha da büyük bir hareketin habercisi olabilir. WGC analistleri 2024 görünümünde, gelecek yıl altın fiyatlarını etkileyecek üç potansiyel senaryo gördüklerini ifade ettileri.
İLK SENARYO
Altın fiyatları için ilk senaryo'da ABD ekonomisi yumuşak bir iniş yaparak resesyona girmiyor. Ancak yine de trendin altında bir büyüme yaşıyor. Dünya altın konseyi bu durumun piyasa beklentisi ile uyumlu olduğunu dile getiriyor. Bunun da altın için bir miktar çekiş anlamına geleceğini belirtiyorlar.
İKİNCİ SENARYO
İkinci senaryo ise ABD ekonomisinin resesyona girerek sert iniş yapma ihtimaline dayanıyor. Bu senaryoda Fed, ekonomiyi desteklemek için faiz oranlarını agresif bir şekilde düşürmek zorunda kalacak. "Bu durum altın için yükseliş ortamı yaratacaktır" deniliyor.
ÜÇÜNCÜ SENARYO
En düşük ihtimal olarak görülen üçüncü senaryo ise ABD ekonomisinin trendin üzerinde sağlam bir büyüme göstermeye devam etmesi nedeniyle inişin olmaması. Ancak WGC, ABD'nin 2024 yılına kadar trendin üzerinde büyümeyi sürdürme olasılığını yalnızca yüzde 10 olarak görüyor.
YURT İÇİ PİYASALAR BU DURUMDAN NASIL ETKİLECEK?
ABD'de ekonomisinin aksine Türkiye ekonomisindeki güven ve istikrar ortamı küresel çapta yankı uyandırıyor. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P'nin not görünümünü yükseltmesinin ardından Moody's de Cuma günü not değerlendirmesini açıklaması bekleniyor. Kredi notunun yükselmesi halinde piyasalarda pozitif etki oluşabilir.
BANK OF AMERİCA'DAN OLUMLU YORUM
Borsa İstanbul'da yabancı yatırımcıların gelmeye başlamasıyla birlikte pozitif beklentiler devam ediyor. Bank of America tarafından dün yayımlanan raporun bu duruma etkisi oldu. Bank of America'nın raporunda; Türk bankalarının 2023 boyunca gelişmekte olan piyasalardaki benzerlerinden daha iyi performans gösterdiğini belirtildi.
