Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın Körfez ziyareti sonrası Türkiye'ye dönerken uçakta vatandaşın canını yakan yüksek kiralar ve boş tutulan evlerle ilgili yaptığı "Fahiş kira artışını ve konut fiyatlarını durdurmak için gerekirse ceza uygulamasına da gideceğiz. Vatandaşlarımızı açgözlü bir avuç azınlığın kar hırsına kurban edemeyiz" açıklamaları kamuoyunun gündemine oturdu.
Başkan Erdoğan'ın bu evlere yönelik yüksek verginin olup olmayacağı sorusuna verdiği, "Bakanlığımızın konuyla ilgili çalışması var. Bu çalışmayla da bunların üzerine üzerine gideceğiz" şeklindeki yanıtı ise son yıllarda küresel bir sorun haline gelen barınma ihtiyacına yönelik aslında pek çok ülkenin sert tedbirler aldığını gözler önüne serdi.
Batı'da boş evlere yıllık olarak o evlerin değerinin yüzde 3'e kadar vergi ödeme yükümlülüğü getiren, iki yıldan fazla süre boş bırakılan bir eve, sosyal konut amacıyla kullanmak için geçici olarak el koyan ülkeler bile var.
İLK SIRADA MALTA VAR
İngiltere merkezli yayın kuruluşu BBC'nin dünya genelinde boş evlere yönelik alınan önlemleri gösteren haberi büyük yankı uyandırdı. Özellikle birçok Avrupa ülkesinde de yetkililer bu sorunu çözmek için çeşitli tedbirler geliştiriyor. Boş evlere ek vergi alınması gibi önlemler dünyanın dört bir yanında uygulanıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'nün (OECD) geçtiğimiz aylarda boş evlere yönelik yayımladığı rapora göre, toplam konut stoku içinde boş ev oranı en fazla olan ülkelerinde başında Malta geliyor. Bu ülkeyi Japonya, Kıbrıs, Macaristan, ABD, Finlandiya, Şili, Slovenya, Slovakya, Avustralya, İrlanda ve Kanada takip ediyor.
SİSTEMİ BOŞ EVLER TIKADI
Son dönemde kiraların hızlı artış trendine girdiği Türkiye'de sayıları yüzbinlerle ifade edilen boş ev bulunuyor. Birçok ev sahibi yatırım için aldığı evleri kiraların daha da yükseleceği beklentisiyle kiraya vermek istemiyor. Kiralara getirilen yüzde 25 artış limitinden sonra, ev sahiplerinin evini boş tutup daha yüksek fiyattan kiraya vermek istemisi de boş ev sayısını artırıyor. Sistemi tıkayan ve kiraların hızla artmasını sağlayan bu sorunun çözülmesiyle kiraların gerileyeceği belirtiliyor.
VERGİLER İŞE YARADI
İspanya: Mayıs ayında parlamento tarafından onaylanan konut yasası kapsamında barınma hakkı amacıyla alınan birçok kararın arasında; belediyelere, boş evlerin emlak vergilerini yüzde 150'ye varan oranda artırma yetkisi verilmesi de bulunuyor. Barcelona'daki yerel yönetim, iki yıldan fazla süre boş bırakılan bir eve, sosyal konut amacıyla kullanmak için geçici olarak el koyabiliyor.
Almanya: Berlin, 2022 yılında aldığı bir kararla, kısa süreli ev kiralamaya karşı önlemleri sertleştirmiş durumda.
Fransa: 2013 yılında boş evler için bir vergi getirildi. Bu vergi, Fransa'da 2013 ila 2017 yılları arasında boş ev sayısının yüzde 13 azalmasını sağladı.
ALTI AYLIK LİMİT
Kanada: Britanya Kolumbiyası Eyaleti'ndeki Vancouver'da 6 aydan fazla boş kalan ve bir gerekçe sunmayan evlere, yıllık evlerin değerinin yüzde 3'e kadar vergi zorunluluğu getirildi.
Avustralya: 2018 itibarıyla Melbourne kentinde, altı aydan fazla bir evi boş bırakan ev sahiplerine evin değerinin yüzde 1'i kadar yıllık vergi ödeme yükümlülüğü getirildi.
Hollanda: Amsterdam Belediyesi, altı aydan uzun bir süre evinin boş olduğunu beyan etmeyen ev sahiplerine 9000 euroya kadar ceza verilmesini öngören bir yasal düzenlemeyi tartışıyor.
