Tüm çalışanların hayali emekli olmak ve yüksek aylık almak. EYT'lilere emeklilik yolunu açacak düzenleme hazırlığı, yüksek maaş formüllerini yeniden gündeme getirdi. Aslında bunun temeli çalışırken atılıyor. Bağlanacak emekli aylığı; prime esas kazanç tutarı, prim ödeme gün sayısı ve aylık bağlama oranına göre belirleniyor.
Brüt maaş yani prime esas kazanç en önemli etken. Ancak ek gelirler, ikinci iş, doğru bordro gibi faktörler de maaşa önemli katkı yapıyor.
Doğru zamanda ve şekilde başvuru da emekli aylığında etkili oluyor. İşte 9 soruda aylığı yükseltmenin yolları...
✔ Maaşım düşük gösteriliyor. İtiraz edip yükseltsem faydası olur mu?
Aylık kazancınız maaşı belirleyen en büyük etken. Dolayısıyla öncelikle gerçek maaşınızın bordroda olmasına özen gösterin. Eğer ücret düşük gösteriliyorsa işverenden bunun düzeltilmesini talep edebileceğiniz gibi, yargı yoluna da başvurabilirsiniz.
✔ Emeklilik hesaplamasında son 7 yıl neden önemli?
1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurum belirlenirken, son 7 yıllık sigortaya bakılıyor. Bu, emekli olunacak kurumun belirlenmesinde dikkate alınıyor. Hangi kurumdan daha fazla sigorta yatırılmışsa oradan emekli olunuyor. 1261 gün SSK primi olan, SSK şartlarına tabi oluyor. Daha az primle emekli aylığına kavuşuyor. Ekim 2008'den sonra işe başlayanlar için ise sistem farklı işliyor. Çalışma hayatının tümünde ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüye göre prim ödendiyse ona göre emeklilik şartları belirleniyor.
✔ Emeklilik dilekçesinin hangi tarihte verilmesi avantajlı olur?
Emeklilik dilekçesini yılbaşından önce mi yoksa sonra mı vermenin daha avantajlı olduğunun tespiti için o yıl emekli aylıklarına yapılan kümülatif zam oranı ile o yılın güncelleme katsayısının mukayese edilmesi gerekiyor. Eğer emekli zamları güncelleme katsayısından fazlaysa yılbaşından önce başvuru yapılmalı, az ise Ocak ayı beklenmeli. Tabii bir de bekleyerek kaçırılacak emekli aylıklarının da hesaba katılması şart...
✔ Başvuruyu ayın başında ya da sonunda yapmak fark eder mi?
Ayın 1'i ile 31'i açısından bir fark yok. İlk maaş başvurudan sonraki ay hesaplanmaya başlıyor. Örneğin; Ocak ayında başvuracaksanız 1'inde de başvursanız, 31'inde de başvursanız Şubat'tan itibaren emekli aylığına hak kazanırsınız.
✔ EYT'liler nasıl yüksek maaş alacak?
EYT'ye tabi olanlar da SGK'ya bugüne kadar bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli aylığı alacak. Hesaplama yapılırken tüm kazançlara bakılıyor. Ayrıca 3 döneme ilişkin farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayıları nedeniyle; bu oranların yüksek olduğu dönemlerde primi daha fazla olan hak sahipleri daha yüksek emekli maaşı alacak.
✔ Prim, ikramiye gibi ek ödemeler de emekli aylığını etkiler mi?
İkramiye, prim, kira yardımı gibi düzenli nakit ödemeleriniz varsa, bunların da brüt kazanca eklenmesini sağlayın. Bu yolla da prime esas kazancınız yükseleceğinden, emekli aylığınızı etkileyecektir.
✔ Aynı anda iki işte çalışıyor olmak emekli aylığını artırır mı?
Birden fazla yerde sigortalı çalışmak prime esas kazancı yükseltir. Kaç yerde sigortalı olursanız olun, 1 ay '30 gün' sayılır. Prim gün sayısı değişmez ama kazançlar yükselir. Bu da emekli aylığını artırır.
✔ Bağ-Kur'lu çalışanlar emekli maaşını nasıl yükseltebilir?
Yatırılan prim tutarı yükseldikçe emekli maaşı da artar. Bağ-Kur'lu olanlar en az brüt asgari ücretin yüzde 34.5'i (düzenli ödeyenler için bu oran yüzde 29.5) oranında prim ödüyor. İstenirse çıkan tutarın 7.5 katına kadar ödeme yapma imkanı da var.
✔ Emeklilik başvurusunda nelere dikkat edilmeli?
Emekli dilekçesi verirken tahsis formunda bakmakla yükümlü olunan kişi hanesine 'eş' ve 'çocuk' gibi yakınlar eklenilmeli. Bu, maaş hesaplanırken aylık bağlama oranını etkileyen önemli bir unsur.
