EYT’liye hesaplı emeklilik! Bağ-Kur’luya 10 soruda prim rehberi

Emeklilikte Yaşa Takılanlara yönelik düzenleme için sona yaklaşıldı. 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlara emeklilik yolunu açacak düzenlemenin Aralık ayı içerisinde Meclis'e sevk edilmesi bekleniyor. Detaylar merak edilirken, primi eksik olanlar da bunları tamamlama telaşına düştü. İşte Bağ-Kur'lulara prim tamamlama rehberi:

KİMLER İHYA İŞLEMİNDEN YARARLANACAK?
Bağ-Kur'lulardan geçmişte prim borçlarını ödeyemeyenlere 2008, 2015, 2018 ve 2021 yıllarında çıkarılan düzenlemelerde önemli bir imkan sağlandı. Ödenmeyen prim borçları silinirken, bunlara ilişkin hizmet süreleri donduruldu. Bağ-Kur kapsamında işyeri açan, şirket ortağı olanlardan primini donduranlar eğer ihtiyacı varsa bu süreleri canlandırarak prim gün sayısını primlerine ekletebilecek.

DONDURULAN SÜRELER NASIL İHYA EDİLECEK?
Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurup hesaplanacak tutarın tamamını 3 ay içinde ödemek gerekiyor.

NE ZAMAN YAPILMALI?
Prim borcu nedeniyle dondurulan sigortalılık süreleri, ihya talebinde bulunulan tarihteki asgari ücret üzerinden canlandırılıyor. Bu nedenle 1 Ocak'tan önce başvuru yapan daha az ödeyecek.

NASIL HESAPLANACAK?
İhya edilecek her gün için, en az günlük asgari ücretin yüzde 34.5'i oranında prim ödenerek ihya işlemi gerçekleştiriliyor. Halen günlük prime esas kazanç alt sınırı 215,70 lira (6.471/30). Bu yıl bitmeden ihya talebinde bulunan bir kişi, her gün için 74,42 lira (215,70 x % 34.5) lira ödeyecek. Örneğin; 2 yıllık hizmeti dondurulan bir Bağ-Kur'lu bu yıl bitmeden ihya için başvurursa günlüğü 74,42 liradan toplam 53 bin 582 lira ödeyecek.

YENİ ASGARİ ÜCRET NASIL ETKİLEYECEK?
Örneğin; asgari ücretin yüzde 50 artışla net 8 bin 250 lira olması halinde brüt asgari ücret 9 bin 706 lira seviyesine ulaşacak. Bu ücret üzerinden ihya yapıldığında ise günlük 111,62 lira (323,53 x % 34.5) lira ödemek gerekecek. Bu durumda her gün için 37,20 lira fark oluşacak. 24 aylık prim borcunda bu fark 26 bin 784 lirayı bulacak.

İSTENEN KADAR SÜRE İHYA EDİLEBİLİR Mİ?
Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler yapacakları ödemeyle günlerinin tamamını alıyor ve primlerine ekletebiliyor. Bir kısmını canlandıracağım denilemiyor.

GEÇMİŞTEKİ GİBİ ÖDEME KOLAYLIĞI GETİRİLİR Mİ?
Daha önce çıkarılan yapılandırma yasalarında ihya için daha hesaplı formüller hayata geçirildi. Güncel asgari ücret yerine prim borcu olunan tarihteki dönem üzerinden hesaplama yapıldı. O dönemde başvuranlar bu süreleri çok daha düşük ödemeyle canlandırdı. Böyle bir imkanın yeniden sağlanıp sağlanmayacağı bilinmiyor. Bunun için bir yasa gerekiyor.

BORÇLANMA MI İHYA MI DAHA AVANTAJLI?
Doğum ve askerlik borçlanmasında brüt asgari ücretin yüzde 32'si kadar ödeme yapılabiliyor. Mevcut asgari ücret üzerinden hesaplandığında 1 günlük borçlanma için 69,02 lira ödeniyor. 1 günlük ihya için ise 74,42 lira veriliyor. Üstelik borçlanmada tüm süreler değil, ihtiyaç duyulan kadar süre için işlem yapılabiliyor. Kişiler durumlarına uygun olanı seçebilir.

BORÇLANMA NE ZAMAN YAPILMALI?
Doğum ve askerlik borçlanmasında da tutarlar 1 Ocak'ta asgari ücretle artacak. Bu nedenle borçlanma için de Ocak ayına kalmamak önemli.

BAĞ-KUR'LULAR NASIL DAHA AZ PRİMLE EMEKLİ OLABİLİR?
Bağ-Kur'luların bir işyerinde sigortalı çalışması da mümkün. Mevcut mevzuata göre 1 Ekim 2008'den önce sigortalı olanların emekli olacağı kurum, yani emeklilik şartları belirlenirken, son ödenen 2520 gün prime (7 yıl) bakılıyor. Hangi kurumdan prim daha fazlaysa oradan emekli olunuyor. Son 1261 gün SSK primi olanlar SSK emeklilik şartlarına tabi oluyor. Bağ-Kur'a göre daha az primle emeklilik yolu açılıyor.

ŞİMDİ İHYA İŞLEMİ YAPILIRSA
Brüt asgari ücret: 6.471 TL
Günlük asgari ücret: 215,70 TL
1 günlük ihya: 215,70 x % 34,5 = 74,42 TL
2 yıllık ihya: 74,42 x 720 = 53.582,40 TL

ASGARİ ÜCRET YÜZDE 50 ARTARSA
Brüt asgari ücret: 9.706 TL
Günlük asgari ücret: 323,53 TL
1 günlük ihya: 323,53 x % 34.5 = 111,62 TL
2 yıllık ihya: 111,62 x 720 = 80.366,40 TL
Günlük fark: 37,2 TL
2 yıllık fark: 80.366,40 – 53.582,40 = 26.784 TL