Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) emeklilik yolunu açacak düzenleme için hazırlıklar sürüyor. EYT'liler için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan çalışma grubu alternatifli formüller üzerinde dururken, çıkacak sonuç merakla bekleniyor. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlara yönelik çalışmada, pek çok formül gündemde. Bu formüllerden biri de kademeli emeklilik.
FAZLA PRİM AVANTAJ
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlamış, prim ve yıl şartını tamamlamış ancak yaşını doldurmamış vatandaşlar EYT kapsamında kabul ediliyor. Burada prim şartı işe giriş tarihine göre 5000 ile 5975 arasında olurken, yıl şartı da kadınlar için 20, erkekler için de 25...
Yasa çıktığında bu şartları tamamlayan herkesin aynı anda emekli olmayacağı üzerinde duruluyor. Burada EYT'lilere emeklilik için ödenen prim gün sayısına göre bir kademe getirilebileceği konuşuluyor. Bu formüle göre fazla primi olanlar avantajlı olacak. Örneğin; 5000 günü olan ve yaşı 46 olan birisi ile 9 bin günü olan ve yaşı 51 olan birisi aynı anda emekli edilmeyebilecek.
20-25 YIL KRİTERİ
Gündeme gelen bir formüle göre, kadınların 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlar kadın ise 7200 prim gününü (20 yıl), erkek ise 9000 prim gününü (25 yıl) tamamlamaları halinde hemen emekli olabilecek. Primi daha az olanlar ise kademeli olarak daha sonra emekli aylığına hak kazanabilecek.
YAŞTAN İNDİRİM
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup hem 20 ve 25 yıllık süreyi dolduran hem de 5000-5975 gün şartını tamamlayanlar için bir alternatif olarak da belli bir yaş sınırı ya da yaş şartından belli bir süre düşürülmesi de değerlendiriliyor. Örneğin; kadınlar için 48, erkekler için 50 veya kadınlar için 50, erkekler için 52 gibi bir yaş sınırı getirilebileceği konuşuluyor.
6-8 YAŞA VARAN FARK
Örneğin; 24 Mayıs 1999 ile 8 Eylül 1999 tarihleri arasında ilk kez sigortalı olan bir kadın 20 yıl (bu süre doldu), 5975 prim günü, 56 yaş ile emekli olabilirken; yaş sınırı 50 olursa 6 yaş erken emeklilik imkanı elde edecek. Eğer yaş sınırı 48 olursa da 8 yaş avantaj olacak.
İlk işe giriş tarihi 24 Kasım 1998 ile 8 Eylül 1999 arasında olan bir erkek mevcut durumda 25 yıl, 5975 prim günü ve 58 yaş şartıyla emekli olabilirken, yaş sınırı 52 olursa 6 yıl önce maaşa kavuşacak. Yaş sınırının 50 olması halinde de 9 yıl avantaj ortaya çıkabilecek.
EYT'LİLER NE İSTİYOR?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na 4447 sayılı Kanun'la eklenen geçici 81'inci maddenin (B) bendi ile 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değiştirildi. Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında, yaş koşulu da aranmaya başlandı. 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar için işe giriş tarihine göre kadınlarda 55, erkeklerde 58'e varan yaş şartı getirildi. Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik koşullarında 1999'da yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp emekli olmayı talep ediyor.
