Çalışanların sigortası niteliğindeki kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Posta Gazetesi'nin haberine göre tazminatın alt limiti yılda bir kez ve üst limiti ise iki kez değişiyor. Alt limiti asgari ücret belirliyor. Asgari ücret 1 Ocak itibarıyla yüzde 21.56'lık artışla brüt 3 bin 577 liraya çıkmıştı. Yani en düşük tazminatta bu tutar baz alınıyor.
YÜZDE 8.45 ARTTI
Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve 6 ayda bir güncelleniyor. 4 Ocak'ta enflasyonla memur maaş artışı yüzde 7.36 olmuştu. Buna göre kıdem tavanı da 7 bin 639 liraya yükselmişti. Önceki gün açıklanan enflasyona göre 1 Temmuz itibarıyla memura yüzde 8.45 zam yapılmıştı.
YILLIK 645 LİRA FAZLA
Yüzde 8.45'lik zamma paralel yeni tazminat tavanı da 7 bin 639 liradan 8 bin 284 liraya yükseldi. Yani her tam yıl için 645 lira daha fazla tazminat almak mümkün olacak. Yeni tavan Ocak 2022'ye kadar geçerli. Kıdem tazminatı tavanında yapılan artıştan, giydirilmiş ücreti 7 bin 639 liranın üzerinde olan çalışanlar faydalanacak.
15 YIL ÇALIŞANIN AVANTAJI 9602 LİRA
Örneğin; 10 bin lira ücreti ve 15 yıl çalışması bulunan bir kişi 1 Temmuz'dan önce işten çıkartıldığında veya emekli olduğunda 113 bin 715 lira alacaktı. Şimdi aynı durumdaki kişinin cebine net 123 bin 317 lira girecek. Bir başka deyişle yeni durumda 9 bin 602 lira daha fazla tazminat almış olacak. Bu tutar çalışma yılı arttıkça yükseliyor.
EMEKLİLİK HAKKIYLA İSTİFA EDERKEN DİKKAT!
8 Eylül 1999'dan önce ilk kez sigortalı olup da 15 yıl 3600 gün sigortalılık süresini dolduran yani yaş dışındaki emeklilik şartlarını yerine getiren işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 'kıdem tazminatı alabilir' yazısını temin ederek işverene verip, istifa ederse kıdem tazminatı alabiliyor. 8 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olanların önünde ise iki seçenek var.
SÜRE, PRİM, YAŞ
Birincisi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün prim. Bu şartları tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşında emekli oluyor. İkincisi ise 7000 gün prim ödeme süresi. 7000 günü tamamlayan kadınsa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak koşuluyla emekli olabiliyor. Dolayısıyla burada sigortalılık süresi aranmıyor. 19 yıl 5 ay 10 gün prim ödeyenler SGK'dan yazı alarak çalıştığı yerden istifa ederek kıdem tazminatını yasal olarak alabilir.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kişi işinden çıkarılsın ya da çıkarılmasın olası bir hâlde ne kadar tazminat alacağını bilerek kendini güvence altına almak ister. Bu tazminatın genel kaynağı 4857 sayılı İş Kanunu ile çalışanlara maddi güvence sağlamak ve işverenin haksız çalışan sirkülasyonunu engellemek içindir.
Kıdem tazminatı 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14.maddesinde geçer. Bu maddeye göre; işçi işe başladığı gün itibarıyla aynı işverenin bir veya birden fazla işyerlerinde çalıştığı sürelerinin toplanması ve göze alınması ile hizmet aktinin devamı boyunca geçen her tam sene için işveren tarafından çalışana ödenecek tazminattır.
Bu tazminat işçinin haklarının korunması ve maddi olarak güvence altına alınmasını hedefler. Şayet bir iş veren çalışanını bir nedene dayandırmadan veya dayandırarak işine son vermesi hâlinde bu tazminat hesaplama işlemi yapılır ve sonunda işçiye belirli ödemesi gereken işveren tarafından ödenir.
KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Kıdem tazminatı hesaplanırken belirli aşamalar ve hususlar vardır;
İlk başta çalışanın toplam ne kadar çalıştığı belirlenir.
Çalışanın toplam çalıştığı yıl sayısıyla son aldığı brüt maaşı çarpılır.
Tam süre hesaplanırken sene bazlı olduğundan dolayı kişinin artan küsurat vakti de olur. Bu vakit de gün sayısıyla belirlenir ve kişinin günlük brüt ücreti ile çarpılır.
Çıkan rakamdan yüzde 0,759 oranında vergiler kesilir ve kalan ücret çalışana ödenir.
Bu hesaplama esnasında da ihbar tazminatı hesaplama da yapılır.
ALABİLMEK İÇİN ŞARTLAR:
Bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için belirli unsurlara sahip olması önem taşımaktadır. Bu unsurlar;
İşçi, işveren tarafından nedensiz veya haksız sebeplerle çıkarmış olmalıdır.
İşçi, işverenin yanında en az 1 sene resmî olarak çalışıyor olmalıdır. Sigorta primi üstünden anlaşılan bu hâlde işçinin sigortalı çalışıyor olması önemlidir.
Kadın çalışan için ise evlendikten 1 sene sonra işten ayrılması aynı durum sayılır.
Erkek çalışan için askerlik görevini yapması için silah altına alınmış olması da kıdem tazminatına girer.
