Gelen son dakika haberine göre, 2019 yılının Aralık ayında dünyada ilk olarak görülen ve kısa sürede yayılarak milyonlarca insanın yaşımını kaybetmesine sebebiyet veren koronavirüs salgını şüphesiz birçok sektörden iş kolunun çalışma yapısını da değiştirdi.
Pandemi ile beraber ofis çalışanlarının büyük kısmı evde çalışma olarak ifade edilen homeoffice düzenine geçiş yağtı. Hal böyle olunca da ofis kiraları düşüşe geçti. E-ticaret işlemlerinin de hız kazanması firmaların depo ihtiyaçlarını artırdı.
İstanbul'da ofislerin en yoğun olduğu Levent-Maslak- Esentepe hattında ofis kiralarındaki düşüş yüzde 20'yi geçti. Ankara'da bu oran yüzde 30.8'i, İzmir'de ise yüzde 25'i buldu. Ticari gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman&Wakefield'ın konuyla ilgili raporuna göre, ofis kiraları metrekare başına aylık 170 lira ile en yüksek İstanbul Levent'te gerçekleşti.
Ancak Levent'te bile yıllık düşüş yüzde 21.9 oldu. İstanbul Esentepe-Gayrettepe ve Maslak bölgesinde kiralar metrekare başına 105 liraya indi. Anadolu yakasında da ofis kiraları yüzde 22.7 gerileyerek, metrekaresi 120 lira seviyesine indi.
İzmir'de kiralar yüzde 25 düşüşle 65 TL'ye, Ankara'da ise yüzde 30.8 düşüşle 65 TL'ye geriledi. 2020 yılında kiralama işlemlerinin yüzde 55'i yılın ikinci yarısında gerçekleşti.
Bununla birlikte, dördüncü çeyrekte gerçekleşen kiralama anlaşmaları hem metrekare bazında hem de sayıca, sırasıyla yüzde 40 oranında yenileme işlemlerinden oluştu. Yeni kiralama anlaşmaları da önceki çeyreğe ve yıla göre düşüş gösterdi.
OFİSLERİN YAPISI DA DEĞİŞECEK
Cushman&Wakefield'ın raporunda, çalışanların ikamet yoğunluğuna bağlı olarak tek bir çekirdek genel merkez yerine, uygun uydu ofislerin orta vadede ön plana çıkacağına vurgu yapıldı.
E-TİCARET ARTIŞI DEPOLARA İHTİYAÇ DOĞURDU
Pandemi ofis kiralarını düşürürken bir başka alanda ise fiyatları artırdı.
Tüketiciler e-ticarete yüklenince, işletmeler de depo arayışına girdi. Depo kiralamaları bir önceki yıla göre iki kattan fazla arttı. 2020'de toplam işlem hacmi 338 bin metrekare oldu. İstanbul'da depo kiraları metrekare başına 34 TL, Ankara'da 20 TL oldu.
İSTANBUL OFİS KİRA FİYATLARI
Bölge Kira (m2/ay) Gerileme (%)
İstanbul Levent 170 21.9
İstanbul Esentepe-Gayrettepe 105 21
PLAZALAR DÖNÜŞECEK
Assembly Buildings kurucu ortağı Yiğit Şatıroğlu, ofis fiyatlarının arz-talep ilişkisi sebebiyle düşeceğini belirterek, şöyle konuştu: "Zaten İstanbul'da arz fazlası bulunuyordu, şirketlerin ofislerini küçültmesi nedeniyle çok ciddi dekorasyonlu ofis arzı çıkacak. Plaza dışındaki ofis sistemleri yani küçük şirketlerin kullandığı apartman dairesinden dönüşülmüş ofis talebinde çok azalma beklemiyoruz. Plazalar dönüşmek zorunda. Plazaların giriş katlarındaki alanlar çok daha interaktif, ortak kullanımlara yatkın olarak değişecek. Buralarda etkinlikler, buluşmalar, çalışma alanları, toplantı alanları, dinlenme odaları olacak."
OFİS KOLTUKLARI EVE GİRDİ
Nurus Yönetim Kurulu Başkanı Güran Gökyay, bu süreçte ofislerden eve ve uydu ofislere yüzde 30 kayma yaşandığını belirterek, "Dönüşümlü çalışma modeline uygun çözümler getiriyoruz. Ofislerdeki çalışma sağlığını evlere taşıdık.
Ofiste olması gereken teknolojik ve ergonomik altyapının evde de olması gerektiği anlaşıldı. Son iki ay içinde evlerde çalışanlar için şirketler 10 bine yakın ofis koltuğu ve çalışma masası aldırdı. Pandemide ev tipi ofis mobilyasında yüzde 20, ihracatta yüzde 50 artış yakaladık" diye konuştu.
