Rusya tehlikeli bir krizle karşı karşıya... Ukrayna'yı işgal sürecinde aktif bir rol üstlenen Rus paralı asker grubu Wagner ile Kremlin yönetimi arasındaki ipler koptu. Pek çok askeri analist bu durumu daha önceden tahmin etmişti. Peki, Rusya Savunma Bakanlığı'na karşı açık isyan başlatan Batı medyasında 'Putin'in şefi' olarak tanımlanan Yevgeny Prigojin kimdir?
PMC Wagner olarak da bilinen Wagner Grubu, bir Rus paramiliter örgütüdür. İlk olarak 2014 yılındaki Kırım krizinde adını duyuran grup, 2018 yılında Libya'daki çatışmalarda faaliyetlerine devam etti.
Geçtiğimiz sene 24 Şubat'ta başlayan Ukrayna savaşında ön cephelerde yer alan grup 'Putin'in özel ordusu' olarak biliniyordu.Wagner paralı asker grubun kurucusu Yevgeni Prigojin, yaklaşık olarak bir yıldır Rusya'nın en medyatik isimlerinden birisi. Ancak son dönemde Prigojin'in Rus Ordusunu hedef alan sözlerini nedeni ile işler değişti.
Başlangıçta sadece 1000 çalışanı olan Wagner bu sayıyı Ağustos 2017'de 5.000'e ve Aralık 2017'de 6.000'e yükseltti. Bugün ise grubun yaklaşık 25 bin askeri olduğu düşünülüyor.
Prigojin'in yaptığı açıklamalar, Rusya Savunma Bakanlığı ve Rusya Genelkurmay Başkanlığı'na yönelik savurduğu hakaretler onu Rusya'nın en çok konuşulan isimlerinden birisi haline getirdi. Son iki günde ise tüm dünya gündemini yaptığı isyan girişimi ile sarstı.
PEKİ PRİGOJİN KİMDİR?
Yevgeni Viktoroviç Prigojin, 1961 senesinde St.Petersburg kentinde doğdu. Erken yaşta babasını kaybetti. Kayak hocası olan üvey babası sayesinde bu spora merak saldı, hatta spor okulunu bitirdi. Fakat spor kariyeri çok uzun sürmedi.
Okul bittikten sonra bir grup adli suçlu ile yakın ilişkiler içine giren Prigojin, 1979'da henüz 18 yaşındayken hırsızlık suçlamasından hüküm giydi. 2,5 yıl şartlı hapis cezası aldı.
Bu cezanın süresi dolmadan yine mahkemelik oldu, bu defa hırsızlık, dolandırıcılık, küçük yaşlı çocukları suça karıştırma gibi farklı suçlamalarla 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 9 yıl demir parmaklıklarının arkasında kaldı.
Cezaevinde kendi ticaretini kurdu. Hediyelik eşya yapan ve iyi para kazanan mahkumlardan oluşan bir ekibin başına geçti. Ceza süresi dolmadan affedidi, 1990 senesinde serbest bırakıldı.
Leningrad Kimya-Eczacılık Enstitüsünü kazandı, ancak tamamlayamadı. Zira o dönem ticaretini iyice hızlandırmıştı. Üvey babası ile birlikte hot dog tezgahları açtı. İşlerini iyice büyülten Prigojin, sadece bir kaç yıl içinde lüks restoranların sahibi oldu ve Rusya'nın zengin ve elit çevresi ile yakın ilişkiler kurdu.
Suyun üzerinde açtığı New İsland restoranı ise onu siyasetin içine taşıdı. Rusya Devlet Başkanı Putin, özellikle yurt dışından gelen yabancı konuklarını Prigojin'in lüks restoranlarında ağırlamaya başladı.
PUTİNÎN AŞÇISI OLARAK BİLİNİYORDU
Hatta Putin kendi doğum günlerini bile bu mekanda kutladı. Putin ve misafirlerine servisi Prigojin bizzat kendisi yapıyordu. Bu nedenle "Putin'in aşçısı" lakabını aldı.
Prigojin, daha sonra ise catering işine girdi. Kremlin'in tüm davetlerinde hizmet vermek artık onun göreviydi.
"Aşçı"nın kurduğu "Konkord" şirketi Putin ile yakınlığı kullanarak zamanla Petersburg'da, sonra ise Moskova'da tüm okulların yiyecek servisini üstlendi. Bunun yanı sıra 2000'li yılların başlarından itibaren inşaat işine de girdi ve St.Petersburg'da çok önemli devlet ihalelerini aldı.
Prigojin, Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesi ile kendini yemek sektöründen çok daha farklı bir alanda konumlandırdı."Kremlin'in aşçısı"nın uzun süre inkar ettiği bir diğer organizasyonu da Wagner paralı asker grubuydu.
Prigojin'in Nazi Almanya'sından esinlenerek kurduğu iddia edilen Wagner grubunun Suriye'deki, Mali'deki çatışmalarda aktif rol aldığı hatta ABD seçimlerine müdahale ettiği bile düşünülüyor.
TEK İŞİ BU DEĞİL
Yevgeni Prigojin'in hakkındaki iddialardan biri de dünya siyasetini sadece silahlı adamlarla değil troll ordusu ile yönettiği yönünde. Prigojin, internette Kremlin yanlısı düşünceleri yayan internet siteleri ve blogları yönetmekle suçlandı. Rus trol orduları tüm dünyada bilinen bir olgu haline geldi.
ABD AMBARGO LİSTESİNE ALDI
Hatta Prigojin, 2016'da ABD'deki başkanlık seçimlerine Rusya'nın müdalahede ettiği yönündeki iddiaların da kilit isimdi.
Rusya, Hillary Clinton'ın kampanyasına zarar vermek, Donald Trump'ın popülerliğini arttırmak ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki siyasi ve sosyal anlaşmazlığı kışkırtmak amacıyla internette ve sosyal medyada komplo teorileri yaymakla suçlandı. Bu işin merkezi Saint Petersburg'da olan internet arama ajansı tarafından yürütüldüğü iddia edildi.
Prigojin daha sonra bu ajansı kurduğunu ve geliştirdiğini kabul etti. Seçimlere müdahale iddiaları nedeniyle ABD tarafından ambargo listesine alındı.
UKRAYNA'NIN İŞGALİ İLE TEKRAR SAHNEYE ÇIKTI
Ukrayna'nın işgalinin başlamasının ardından Prigojin yeniden sahneye çıktı.ilk başlarda Wagner'in kendisine ait olmadığını iddia eden Prigojin, Eylül 2023'te Wagner'in kurucusu olduğunu duyurdu.
GERİLİM AYLARDIR SÜRÜYORDU
Sosyal medyayı aktif kullanan Prigojin, daha önce mühimmat desteği alamadıkları için son zamanlarda sıklıkla Kremlin'e isyan edyordu. Ukrayna'ki kritik şehir Bahmut'tan çekileceklerini söyleyerek tehdit edildiklerini açıklayan Prigojin, Savunma Bakanlığının mühimmat göndermediğini dile getirmişti.
Prigojin, çektiği videolardan birisinde Rus lider Putin'e ''Dede'' diye seslenerek, "Dede, Ukrayna'da her şeyin yolunda gittiğini zannediyor" ifadelerini kullanmıştı.
Tüm bu yaşanan durumları Rusya Savunma Bakanı Şoygu'nun Wagner paralı asker gruplarının Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalama zorunluluğu getiren kararı ve Putin'in de bu kararı desteklemesi takip etti.
WAGNER PARALI ASKERİ NE KADAR MAAŞ ALIYOR?
Putin'e karşı silahlı darbe girişimi başlatan Wagner paralı askerlerinin kazancı gündemde çok konuşulanlar arasında. Rusya'nın paralı ordusu olarak da bilinen Wagner paralı askerlerinin ayda 100 bin ruble (1700 dolar) 43 bin TL maaş alıyor. Bu da Rusya'daki ortalama aylık kazancın neredeyse iki katına tekabül ediyor.
Ayrıca bu paralı ölüm askerleri savaşta üstün başarı gösterirlerse "Cesaret İkramiyesi" almaya hak kazanıyorlar.
