Çalışanların en büyük güvencesi kıdem tazminatı. Ancak bununla birlikte ek bir tazminat daha var. O da ihbar tazminatı... İşverenin de işçinin de iş sözleşmesini feshedeceğini belli bir süre önce karşı tarafa bildirme zorunluluğu bulunuyor. Bunu da o işyerindeki çalışma süresi belirliyor. Bu süreye uymadan işten çıkartılan çalışanlara kıdemine göre ihbar tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatını almak için en az 1 yıl çalışmak gerekirken, ihbar tazminatında bu şart bulunmuyor.
2-8 HAFTA ARASINDA
İş Kanunu'nun 17'nci Maddesi'ne göre ihbar süresi; işyerindeki çalışma süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta; 6 aydan 1.5 yıla kadar olan işçi için 4 hafta; 1.5 yıldan 3 yıla kadar olan işçi için 6 hafta; 3 yıldan fazla olan işçi için 8 hafta. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabiliyor. Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu'nda ihbar süreleri farklılık gösteriyor. Denizcilerin ihbar süreleri İş Kanunu ile uyumlu. Basın İş Kanunu'na tabi çalışanların ihbar süresi ise çalışma süresi 5 yıldan azsa 1 ay, 5 yıldan uzunsa 3 ay olarak uygulanıyor. İş akdinin gazeteci tarafından feshi halinde ise ihbar süresi 1 ay oluyor.
iş akdinin deneme süresi içinde feshi halinde ihbar tazminatı ödenmiyor. İhbar tazminatı alabilmek için kıdem tazminatını hak etme şartı da bulunmuyor. Eğer işçi ihbar sürelerine uymadan işten ayrılırsa bu kez işverene aynı şekilde ödeme yapıyor.
ZAMAN AŞIMI VAR
Kıdem ve ihbar tazminatını alamayan ya da eksik olarak alan çalışanlar, öncelikle arabulucuya başvurarak hakkını arayabiliyor. Arabulucuya başvuru için zaman aşımı 5 yıl. Yani işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde başvuru yapmak gerekiyor. Eğer arabulucuda bu konuda uzlaşma sağlanamazsa, çalışan hakkını iş mahkemesinde dava açarak arayabiliyor.
İŞ ARAMA İZNİ VAR
İşveren, ihbar süresi içinde işçiye yeni bir iş bulması için gerekli iş arama iznini vermek zorunda. İş arama izninin süresi günde 2 saatten az olamıyor. İşçi talep ederse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu olarak kullanabiliyor. İş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçinin bunu işverene önceden haber vermesi gerekiyor. İşveren eğer yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücreti ödemek zorunda bulunuyor.
DENEME VARSA
İş Kanunu ve Borçlar Kanunu uyarınca, iş sözleşmesine 2 aya kadar deneme süresi konulabiliyor.
ASGARİ ÜCRETLİYE EN AZ 2.543 TL
Asgari ücretli yani brüt maaşı 6 bin 471 lira olan bir çalışanın 2 haftalık ihbar süresi şöyle hesaplanıyor:
6.471 / 30 gün = 215,70 TL
14 gün x 215,70 = 3.019,80 TL (brüt tazminat)
3.019,80 x % 15 = 452,97 TL (gelir vergisi)
3.019,80 x 0,00759 = 22,92 TL (damga vergisi)
3.019,80 – 475,86
(452,97 + 22,92 ) = 2.543,91 TL (Ödenecek ihbar tazminatı)
