ÖZEL YAZIŞMA DAHİL
Şu anda birçok işyerinde bilgisayar ve internet işin gereği olarak kullanılıyor. Hatta sosyal medyayı da buna katabiliriz. Eğer çalışan mesai saatleri içinde işverenin tahsis ettiği araçlarla işini aksatacak şekilde internette oyun oynar, sosyal medya hesaplarında vakit harcar, sohbet ederse bu atılma sebebi sayılıyor. Hatta müstehcen sitelere girmek, işyeri mailinden özel yazışmalar yapmak da bunlara ilave edilebilir.
ÖLÇÜ, İŞİN AKSAMASI
Yine zaruri ihtiyaçları aşan uzun özel telefon konuşmaları da atılma sebeplerinden oluyor. Bu şekilde atılan işçi Yargıtay kararlarına göre tazminat da alamıyor. Çünkü, İş Kanunu bu tür hallerde işverene de haklı fesih imkanı tanıyor. Yargıtay, tazminat verilmesiyle ilgili bazı kararlarda ise 'işin aksatılıp aksatılmamasını' ölçü olarak kabul ediyor. İşçiler 'özel hayat' deseler de işveren mesai saatlerinde önceden bildirmek kaydıyla bazı hakları kısıtlayabiliyor. Sosyal medyadaki paylaşımların da işyerini küçük düşürücü mesleki ve ticari itibarını zedeleyici olmaması, kanunlara aykırı bulunmaması gerekiyor. Yargıtay kararları incelendiğinde, yapılan eylemlerde mesai saatleri içinde yapılıp yapılmadığına, işyerinin araç gerecinin kullanılıp kullanılmadığına da bakıldığı da görülüyor.
YASA NE DİYOR?
İş Kanunu Madde 25, işverenin haklı nedenlerle iş akdini feshetme şartlarını şöyle sıralıyor:
İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hale gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 iş günü veya bir ayda 5 iş gününden fazla sürmesi. İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması. İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. İşçinin işverene yahut onun aile üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.1999'DA SİSTEM DEĞİŞTİ
İşe giriş tarihim 15.09.2002. Tam zamanlı olarak haftada 5 iş günü çalışıyorum. 3600 günü tamamlasam bile başlangıçtan dolayı 15 yılda emekli olmam mümkün mü?
15 yıl, 3600 prim günden emekli olabilmek için işe giriş tarihinizin 08.09.1999 tarihinden önce olması gerekmektedir. Çünkü bu tarihten sonra işe başlayanlar; 25 yıl sigortalılık süresi, kadın ise 58, erkek ise 60 yaş ve en az 4500 prim gün sigorta ödemiş olmaları şartıyla yaştan emekli olabilmektedir. Yine 08.09.1999 tarihinden sonra işe başlayıp tam emekli olabilmek için kadın ise 58, erkek ise 60 yaş ve 7000 prim günü ödemiş olmak gerekmektedir. Dolayısıyla sizin de girişiniz 2002 yılı olduğundan, yukarıda saydığım şartlara tabisiniz. Ayrıca hatırlatmak isterim ki; 08.09.1999 tarihinden sonra işe başlayanlar 15 yıl, 3600 prim günle emekli olamadıkları gibi, yine 15 yıl ve 3600 prim günü ödeyip kendi isteğiyle istifa ederek tazminat hakkına da sahip olamıyor.
EŞTEN EMEKLİLİK HAKKI YOK
Yüzde 80 engelli eşiyim. Kendim nasıl emekli olurum? Mustafa BİRCAN
Engellinin kendisi belli şartlarda erken emekli olabiliyor. Ancak eşi olarak sizin bir emeklilik hakkınız yok. Kendi çalışmalarınız varsa onlara göre emekli olursunuz.
DOSYANIZDAN DÜZELTTİRİN
e-Devlet sigorta dökümümde sicil No 99/1 dönem ismim ve bilgilerim var. 2 dönemde başka isim var ama sicil no benim. Ne yapmam lazım? Fatih BİTİK
İnternette bazen böyle sehven yanlışlıklar olabiliyor ama bunu düzelttirmek gerekir. Önemli olan dosyanız. SGK'ya giderek durumu yetkililere söyleyin. Dosyanızdan bakarak gerçek bilgilerle düzelteceklerdir.
RAPOR TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİL
Annemin ilk sigorta girişi 28.04.2008. 2012 yılında yüzde 90 engelli raporu aldı. 1800 günden isteğe bağlı sigorta ödeyip emekli olabilir mi? Zafer ŞENEL
Rapor tek başına yetmeyecektir. Malulen emeklilik için önce SGK'ya müracaat etmeniz gerekir, onların sevk edeceği hastaneden en az yüzde 60 rapor almak ve bunun onaylanması gerekir. En az 1800 gün prim isteniyor. Bir de bu engelin ya da rahatsızlığın sigortadan sonra çıkmış olması gerekir.
İZNİN PARASI ÖDENİR
Emekli olacak kişilerin yıllık izin kullanma hakkı var mı veya ücreti mi ödenir? Giriş tarihim Nisan, emekli olunacak ay Temmuz. Ergül YILDIRIM
İzin hakkını kullanmayan çalışanlar ayrıldıklarında son ücretleri üzerinden parasını alırlar. Bunun için herhangi bir sebeple ayrılmak yeterlidir.
EMEKLİLİK SONRASI ÇALIŞMA MAAŞI ARTIRMAZ
2002'de 25 yıl üzerinden emekli oldum. Aynı firmada 2017'ye kadar çalışmaya devam ettim. Emeklilikten sonraki çalışmamı saydırmak mümkün mü? Ali ÖZDEMİR
Emekli olduktan sonra çalışmanın önünde bir engel bulunmuyor. Ancak bu sırada ödenen primler sadece sağlıkla ilgili primler. Dolayısıyla ne ikinci bir emeklilik sağlar ne de emekli maaşını artırır.
EMEKLİLİK HESABI
08.04.1972 doğumluyum. İlk sigorta girişim 1987'de yapıldı. 1987'den 5 ay, 1990'dan 1 ay, 1992'den 1 ay olmak kaydıyla sigorta primlerim yatmış gözüküyor. 1993 yılında askere gittim. 01.06.1999 tarihinden itibaren de Bağ-Kur sigortam başladı. Bugüne kadar kesintisiz yattı. Sigorta ile Bağ-Kur primlerimi birleştirebilir miyim? Sigorta girişim hangi tarihten başlayacak? Fatih SARIKAYA
Sigorta primleriniz birleştirilir ve 1987 yılındaki girişinizden itibaren hesaplama yapılır. Bağ-Kur'dan devam ettiğiniz için de 9000 gün yani 25 yıl prim gerekiyor. Yaş şartınız 50 olacak. Tabii 1987 yılında fiilen çalışmış ve priminizin yatırılmış olması gerekiyor. Staj ya da çıraklık sigortası ise geçerli olmayacaktır.
2001 SGK girişim var. Prim gün sayım 6200, 1978 doğumluyum. 3600 ile kıdem tazminatımı alabilir miyim? Kaan ATILKAN
İşe giriş, tarihine göre kıdem tazminatını hak etmeniz için 25 yıl ve 4500 gün gerekiyor. 3600 günden tazminat alabilmek için 9 Eylül 1999 öncesinden sigortalı olmanız şart.
01.10.1995 sigorta girişim var. 1979 doğumluyum. Prim günüm 7100. Burçin ARDA
20 yıl, 52 yaş ve 5825 gün şartlarınız var. Priminiz ve yılınız tamam, yaşınızı bekleyip dolduğunda emekli olabilirsiniz. Bu tür 18 yaş altı sigortalılıklarda yıl hesaplaması 18 yaşından sonra yapılıyor. Yani sizin için de 1997'den hesaplanacak.
FARUK ERDEM SORULARINIZI CEVAPLIYOR - TAKVİM'E SORUN
ekonomi@takvim.com.tr
