TARİHSEL BİR DEVRİM
Gerçekte, İstanbul'un fethi, her şeyden evvel bir insanlık ve medeniyet hamlesidir. Arapça'da "fetih" sözü güzel bir tesadüfle "açmak" manasına gelir. İstanbul'un fethi de o zamanki insanlığı bir çıkmazdan kurtarmış, medeniyete yeni ufuklar açmıştır. İstanbul'un fethi, tarih yolu üstüne kabus gibi çökmüş bir cesedin (Bizans engelinin) kaldırılması, Bizans çöküntüleriyle tıkanmış medeniyet yollarının, yalnız Müslümanlar'a, yalnız Türklere değil, tekmil insanlığa yeniden açılmasıdır. Açılış biraz acıklı mı olmuştur? Mümkün. Fakat o zaman ölüleri böyle kaldırmak adetti. Demek, İstanbul'un fethi, yalnız Türklerin değil, bütün dünyanın kutlayabileceği, kutlamakta haklı, (hatta bir dereceye kadar, insan olarak) vazifeli sayılabileceği büyük tarihsel büyük bir devrimdir...