BÜLENT ERANDAÇ

BÜLENT ERANDAÇ

Tarihi 26 Mart 2012

Güzelliğiyle şiirler yazdıran Sultan

Nurbanu Sultan: Padişah 3. Murat'ın (1546-1595) annesi Nurbanu Sultan, Venedik Dükü Sebastiano Venier'in kardeşi olan Paros Adası lordlarından Nicolo Venier'in kızıydı. Adı Rachel ya da Cecilla idi... Kanuni döneminde, Barbaros Hayrettin tarafından Ege Denizi'ndeki Paros Adası'ndan esir edilerek getirilen ve küçük yaştan itibaren Türk-İslam terbiyesiyle sarayda yetiştirilen Nurbanu Sultan, kocası Selim'in padişahlığında Haseki Sultan, oğlu Murat'ın Osmanlı tahtına çıkmasıyla Valide Sultan sıfatını kazanmıştır.

Nurbanu, nurlu hanım demektir. Diğer ismi "Afife" yani "namuslu" adını Hürrem Sultan'ın verdiği söylenir.
Padişah Selim'in eşi ve Padişah oğlu 3. Murat dönemlerinde Avrupa ile yakından ilgilendiği, Venedik Cumhuriyeti ile yakın ilişki kurulmasını sağladığı, Venedik'le uzunca bir barış dönemine girilmesinde aktif görev aldığı yazılmaktadır. Sade güzelliğiyle değil, zekâsı ve şansıyla da tanınan Nurbanu Sultan için Padişah Selim'in yazdığı şiirler, Divan Edebiyatı'mızın nadide eserleri arasında gösterilir.
Tek oğlu olmuştur, Sultan Murat. Selim' in tahta geçmesinde nasıl taraf olduysa oğlu içinde şans yaratmıştır. Hürrem Sultan, dehasıyla bilinir. Ancak Nurbanu Sultan'ın, Hürrem'den sonraki Hürrem olduğu söylenmektedir.

GÜÇLERİN MÜCADELESİ
Henüz 14 yaşındayken Akdeniz'de gemiyle yapılan bir seyahat sırasında Osmanlı denizcileri tarafından kaçırılan ve İstanbul'da Saray'a verilen Sofia, güzelliği ile hemen dikkatleri çekmişti. Padişah Selim'in karısı ve Veliaht 3.
Murat
'ın annesi Nurbanu Sultan, Sofia'nın ismini "Safiye" olarak değiştirdi.
Çok iyi eğitim gören Safiye'yi şehzade Murat görünce aşık oldu. Evlendiler. Gelecek Padişah 3. Mehmet doğdu. Sakindi ama gizliden güçlü anne Nurbanu'ya karşı planlar da kuruyordu. Güç, onun istediği tek şeydi ve ona aşık olan Murat bunu ona en iyi sağlayacak kişiydi.
Hem Arapça ve Farsça şiir yazacak kadar âlim olan 3.
Murat
, hem Saray'da kendi hayatını yaşıyor ve hem de devlet işlerini vasıflı devlet adamlarına bırakamıyordu. İşte bu boşluktan istifade eden annesi Valide Sultan Nurbanu, devlet işlerine de karışıyordu. 3.
Murat tahta geçince baş kadın olan Safiye Sultan, büyüleyici güzelliği yanında parlak zekâsı sayesinde büyük bir nüfuz sahibi oldu. Valide Sultan Nurbanu ile güç mücadelesine girdi. 3. Murat'ın annesi Nurbanu Sultan ile karısı Safiye Sultan arasındaki güç mücadelesinde, Sokullu Mustafa Paşa ve diğer paşalar da taraf tutmak durumunda kalıyorlardı. Şemsi Paşa ile Lala Mustafa Paşa marifetiyle Sokullu'nun etrafı temizlenmek isteniyordu.
Amcasının oğlu Budin Beylerbeyi Mustafa Paşa sudan bir nedenle idam ettirildi. 3.Murat'ın eşi Safiye Sultan tarafından tutulduğu ve derviş kılığına girmiş bir yeniçeri tarafından divan çıkışında hançerlenerek öldürüldüğü iddia edilmektedir. Nurbanu Sultan'ın ölümünden sonra eşi üzerindeki etkinliği sayesinde büyük güç kazanmıştır.
Özellikle kayınvalidesi Nurbanu Sultan'ın ölümünden sonra güçlü kadın olarak devlet yönetiminde etkili olmuş, kayınvalidesinin Venedik yanlısı siyasetini devam ettirmiştir. Hayli hayır sahibi validelerden biridir. Eminönü'ndeki Yeni Camii arazisini satın alan ve temellerini attıran Safiye Valide Sultan'dır. Safiye Sultan, Padişah 3.
Mehmed'in annesidir.


3. MEHMET'İN (1566-1603) ANNESİ SAFİYE SULTAN
Padişah 3. Mehmet'in annesi.
Hem kocası Padişah 3. Murat hem de oğlu Padişah 3.
Mehmet
döneminde çok etkili olmuş bir sultan.
Bazı tarihçiler tarafından Safiye Sultan'ın, 16. yüzyılda yalnız Osmanlı İmparatorluğu'na değil, Avrupa'daki imparatorluklara da damgasını vurmuş olduğu yazılmaktadır. Venedik Cumhuriyeti'nin önemli ailelerinden birinin, Baffo'larin kızı.
Babası Korfu Valisi olan Sofia Baffo. 14 yaşında iken, bir deniz yolculuğu sırasında Osmanlı korsanlarının eline düştü ve kendini İstanbul'da buldu. Saraya Nurbanu Sultan tarafından alındı. İsmi Safiye olarak değiştirildi. Güzelliği ve zekâsıyla genç şehzade Murat'ı etkiledi. Evlendiler. Safiye Sultan bir süre sonra Şehzade Mehmet'i doğurdu. Vezir-i azam Sokullu'nun güçlü olduğu dönemdi. Valide Sultan Nurbanu ile Haseki Safiye Sultan büyük bir mücadele içinde oldular. Safiye Sultan, oğlu Mehmet tahta geçtiğinde güçlü konuma geldi. Bu dönemde Osmanlı-
Avrupa iliksilerinde oğlu Padişah'ın en büyük yardımcısı oldu.
Dönemin ünlü Kraliçesi 1. Elizabeth ve Fransa krallarının annesi Catherine de Medici ile sıkı ilişkiler kurdu. İngiltere'ye bu dönemde ilk ticari imtiyazlar tanındı. Britanya İmparatorluğu İstanbul'a ilk elçilerini yolladı.
Safiye Sultan
'ın güçlü devlet Venedik ile yakın ilişkilerde etkili olduğu belirtilir. Yurt dışındaki saray dışı ilişkilerini Yahudi asıllı sekreteri olan Esperanza Malchi aracılığıyla yürüttüğü kaydedilir.
Oğlu Padişah 3. Mehmet'in ölümünden sonra 2 yıl yaşadı.
Bu süre içinde torunu 1.
Ahmed
'in padişahlığını gördü. 1. Ahmed'in başa geçişiyle etkisi azaldı. 1. Ahmet'in annesi Handan Sultan, onu Beyazıt'taki Eski Saray'a gönderdi. Safiye Sultan 55 yaşında burada öldü. Kabri, İstanbul Ayasofya Camii'nde 3.
Murat türbesi
ndedir. 3. Mehmet, "Handan Sultan" ismini alan Rum asıllı Helen ile evlendi. Handan Sultan, Padişah 1.
Ahmed'in annesidir.

YARIN: HANDAN SULTAN