Nur içinde yatsın büyük dedem "Bizim milletin gözü yoktur kulağı vardır evladım" derdi.
Çocuk aklımla sözün derinliğini kavrayamaz, "Dede herkesin gözü de var kulağı da bak" yanıtı verirdim. Güler son cümleyi kurardı: "Hele bir büyü de anlayacaksın..." Gün gelip kazık kadar oldum ve ancak anladım.
Burnunun ucunda olanı görmüyor, biri kulağımıza seslenince farkına varıyoruz bir dolu şeyin. İşte bu teoremden hareketle başta İstanbullular olmak üzere andığım sanat kültür eserlerinden bazılarını anlatacağım bu köşede. Açılışı da Ayasofya ile yapmak istiyorum ne dersiniz Ben bu motosiklet işini çok sevdim. Trafik sıkışıklığı filan dert olmuyor. "Bi zıbırdık oraya bi zıbırdık buraya" dedikleri türden şehir içi turu yapıyorum rahatça. Otomobille gitsen asla mümkün görülmeyen, çünkü park sorunundan cinnet yaratacak haller oluyor malum. İşte bu dediğim turları motosikletle yapmak çok kolay ve pratik. Son gezimin son durağı da Ayasofya olduğundan tersine seyir izleyip oradan başlayayım anlatmaya.
Zaten iyi de bir rehber genç buldum.
Sordukça sordum:
- Söyle bakalım evlat. Ne demektir Ayasofya...
- Eski Yunanca'dan geliyor kökü. 'Bilgelik' anlamına gelen 'sophos' sözcüğünden geliyor.
Aya ise 'kutsal' demektir. Yani 'kutsal bilgelik' ya da 'ilahi bilgelik' demek; aşkım, ilahi sevgilim anlamına.
- Çok önemli bir eser değil mi?
- Ayasofya hem sanat tarihinde hem de mimarlıkta dünya çapındaki başyapıttır...
- Kimin zamanında ne zaman yapılmış?
- 1. Jüstinyen tarafından yapılmış.
- Bizans imparatoru...
- Evet, Milattan Sonra 532- 537 arasında yapımına başlamışlar.
Öncelikle bazilika planlı bir patrik katedrali olarak inşa edilmiş.
- Cami olması ne zaman?
- Fatih Sultan Mehmet'in 1453'te İstanbul'u fethinin ardından camiye dönüştürülmüş.
Şimdi ise müze.
- Kaç kişi çalışmıştır böyle dev bir eseri meydana getirirken kim bilir?
- Bildiğim kadarıyla 10 bin kişi çalışmış. Ortodoks âleminde Tanrı'nın üç niteliğinden biri sayılıyor.
- En eski mabetlerden biri hem de değil mi?
- 15 yüzyıldır ayakta burası Savaş Abi. Dünyanın da en eski katedrali. Yapıldığı dönemden sonra bin yıl boyunca dünyanın en büyük katedrali unvanını taşımış. Sonra daha büyükleri yapılmış elbette.
- Şimdi kaçıncı sırada?
- Yüzölçümü bakımından dünyadaki dördüncü büyük.
- Şimdi gelelim esrarengizliği sorusuna. Ünlü Kutsal Kâse Ayasofya'nın altında nerede sen biliyor musun?
- (gülerek) Bu bir efsane sanırım abi. Altta sarnıçlara uzanan tüneller varmış da Adalar'a kadar ulaşıyormuş diyorlar. Görmeden bir şey diyemem. Doğru da olabilir tabii.
- Kutsal Kase ne peki?
- O İsa'nın son akşam yemeğinde kullanılan şarap kupası. Yani bilinen adıyla kutsal kâse. Onun buraya nasıl neden geldiğini, geldiyse de neden saklandığını anlayamıyorum.
- Yarın Sultanahmet turuna devam edeceğim, bana yardıma devam eder misin?
- Ayıp ettin abi. Başım gözüm üzerine...
- İyi öyleyse yarına hem dolaşmaya hem de yeni yazılar yazmaya...
