Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk Hastalıkları Çocuk Uzmanı Ayla Önal, çocukların oruç tutmalarıyla ilgili merak edilenleri ve eğer oruç tutarlarsa nasıl beslenmeleri gerektiğiyle alakalı soruları yanıtladı...
Çocukların günde ne kadar kalori alması gerekiyor? Çocukların beslenmesi, bedensel, ruhsal ve zihinsel yönden normal olmalarında, sağlıklı büyüme ve gelişmelerinde son derece önemlidir. Vücudun yapı taşları hücrelerimizin çalışması ve yeni hücrelerin oluşması için gerekli olan enerji de besin öğeleri ile sağlanıyor. Okul çağı çocuklarında erkeklerde ortalama günlük 2 bin kalori, kızlarda 1700 kalori enerjiye ihtiyaç var. Bu ihtiyaç günlük yapılan aktivitelere göre artış gösterebiliyor.
SAĞLIKLIYSA TUTSUN!
Çocukların nasıl beslenmeleri gerekir? Yapılan bilimsel çalışmalara göre çocukların üç ana öğün, iki veya üç de ara öğün almaları gerekiyor. Çocuklar, enerji ihtiyaçlarının 1/5'ini sabah kahvaltısından 1/3'ünü öğlen yemeğinden karşılar. Ayrıca günlük 1-1.5 litre de sıvı almaları gerekiyor. Oruç belli bir süre açlık gerektiren dini ibadetlerden biridir. Belirli bir bedensel ve zihinsel olgunluğa erişen bireylerin yerine getirmesi gerekir. Oruç tutacak bireyin beden sağlığı yerinde olmalıdır. İlaç kullanımını gerektiren diyabet, tansiyon ve kalp hastalığı gibi önemli bir rahatsızlığının olmaması da şarttır.
Bu sene oruç yaz mevsimine geldi ve ortalama 16 saat aç kalmak gerekiyor. Çocuklar oruç tutarsa ne gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir? Uzun süren açlık, çocuklarda halsizlik, yorgunluk, uyku hali, baş dönmesi, baş ağrısı, bayılmalara neden olabilir. Uzun süren susuzluğa bağlı tansiyon düşüklükleri olabilir. Bütün bunlar, okul çağındaki çocuklarda hem fiziksel hem de zihinsel aktivitede azlığa neden olur. Özellikle yaz dönemine denk gelen ramazan ayında oruç tutmak çocuklarımız için tehlike yaratabilir. Çocuklar anne ve babalarına özenip, oruç tutmak isteyebilirler ve bazen onlarla mücadele etmek çok zor olabilir.
Böyle durumlarda ne yapılabilir? Nasıl bir orta yol bulunur? Böyle durumlarda 8-12 yaş arasındaki çocuklarda öğlene kadar tutma şeklinde alıştırmalar yapılabilir. Önemli olan onlara oruç tutmanın amacını doğru anlatabilmektir. Kısa süreli de olsa kabul göreceğine inanmalarıdır. 12 yaş üstünde olan çocuklarımıza da en azından hafta sonu, aktivitenin daha az olduğu dinlenme günlerinde izin vermeliyiz. Mutlaka sahur dediğimiz vaktin sonlarına doğru protein ağırlıklı daha tok tutucu gıdalar içeren bir öğün hazırlamalıyız. Gün içerisinde istirahat ettirmeliyiz. Sağlık problemi olan çocukların oruç tutması risklidir.
1600-1800 KALORİLİK RAMAZAN DİYETİ
İFTAR:
Hurma ve su ile oruç açıldıktan sonra
1 kase çorba Bol salata 6 çorba kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği 120 gr ızgara köfte (4 köfte) veya tavuk veya balık veya 8 yemek kaşığı kuru bakliyat veya 8 yemek kaşığı etli sebze yemeği 1 kase yoğurt (160 gr) 3 ince dilim tam buğday ekmeği 1 porsiyon meyve ARA:
2 porsiyon meyve ve 1 kase yoğurt 1 porsiyon güllaç veya 1 dilim börek SAHUR:
1 kibrit kutusu beyaz peynir (30 gr) 1 kibrit kutusu kaşar peynir (30 gr) 1 adet haşlanmış yumurta 1 su bardağı süt 5 adet zeytin 2 adet ceviz Bol domates salatalık ve maydanoz 3 dilim tam buğday ekmeği veya 6 boğum pide 1 porsiyon meyve Açık çayTÜM BESİNLERİ TÜKETSİNLER
Ramazan ayında oruç tutacak kişilerin kronik herhangi bir hastalığının (hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları gibi... ) bulunmamasının gerektiğini vurgulayan beslenme ve diyet uzmanı Evrim Demirel, okul çağı ve öncesi yaşta da (12 yaş altı) bu hastalıkların bulunmasının sağlık açısından risk yarattığını belirtiyor. Bu yaştaki çocukların gelişimlerinin devam ettiği düşünülürse, uzun süre aç ve susuz kalmanın gelişimini olumsuz yönde etkileyeceğine değinen Demirel, 12 yaş üzerindeki çocukların oruç tutmaları hakkında dikkat etmesi gerekenleri sıraladı:
UZUN SÜRE AÇ KALACAKLAR
Çocuklara oruç izin verirsek, nelere özen göstermeliyiz? Bu sene sahur ile iftar arasındaki süre 15-16 saat aralığında olacak. Yani insanlar uzun süre aç kalacak. Sıcak yaz günlerini de düşündüğümüzde biraz daha zorlu bir Ramazan'ın bizi beklediğini söyleyebiliriz. Çocuklarımız, biz büyüklerin oruç tutmasından etkilenerek oruç tutmak isteyebilirler. 12-18 yaş aralığında olan çocukların, derslerini olumsuz etkilemeyen günlerde yine günlük hayatlarında alması gerekli olan besin gruplarını almasını sağlayarak, oruç tutmalarına izin verilebilir.
YATMADAN YEMEK YANLIŞ!
Sahurda neler yemeliler? Sahur, kişiyi oruca hazırlayan çok önemli bir öğündür. Sahur öğününü atlayarak, oruç tutmak özellikle bu sene gibi uzun süre açlığın gerektirdiği ve sıcağın yoğun olduğu bu zaman diliminde gerçekten çok tehlikeli olabilir. Bu nedenle susamaya neden olmayacak, hafif, bol lifli, kızartma, kavurma ve hamur işleri gibi yağlı yiyeceklerin olmadığı kahvaltıya dayalı yiyecekler yenilmeli ve hiç aksatılmadan tüketilmelidir. Bu öğünü zamanında da tüketmekte önemlidir. Yatmadan önce yemek veya hiç yememek yanlış bir uygulama olacaktır. Bu şekilde ertesi gün yaşanabilecek halsizlik, yorgunluk gibi olumsuz durumların da oluşmasına engel olunacaktır.
İKİ ÖĞÜN YENİYOR SEBZE UNUTULUYOR
Oruca dayanmayı kolaylaştıran öneriler neler olabilir? Bir aylık oruç döneminde günde iki öğün beslenen çocukların, normal beslenme alışkanlıkları ve yaşam biçimlerinde bazı değişiklikler oluyor. Üç ana öğün olan günlük beslenme iki öğüne düşerken, özellikle kırmızı et, ekmek, makarna, tatlı ve börek tüketimi artıyor. Buna karşın sebze, meyve ve beyaz et tüketimi azalıyor. Tüm besin gruplarından yemek önemli. Yavaş ve iyi çiğnemek sindirim için yarar sağlıyor. İftar ve sahur arasında az ve sık yemek gerekiyor. Lif alımı için sebze ve meyveleri mutlak tüketmek sağlık için önem taşıyor. Yağı, yeterli miktarda ve doymamış yağlardan tercih etmek gerekiyor. Günlük iki litre su içilmesi büyük yarar sağlıyor.
