
Her fırsatta insan haklarını savunun Avrupa ise farklı dinden yurttaşlarına türlü eziyetler yaptı. Osmanlı ise hoşgörüsüyle sınırları aştı. Zulümden kaçan binlerce Yahudi, Osmanlı'ya sığındı. Tıptan, ticarete pek çok alanda çalıştı. Kimi paşalık, kimi de Saray'a doktorluk yaptı... İşte onlardan bazınları:
SALOMON ABEN YAEŞ: Alvaro Mendes adıyla 1520'de Portekiz'in Tavira kentinde doğdu. Çocukluğunda bir kuyumcunun yanında çalıştı. Kıymetli taşlar hakkında bilgi edinince 1545'te Hindistan'a yollandı. Burada elmas madeni işleterek genç yaşta büyük servet sahibi oldu. Serveti, politik kabiliyeti ve özellikle Portekiz'e olan bağlılığı onu İspanya karşıtı devletlerin yetkilileriyle ilişki kurmaya yöneltti. Ancak Yahudi kimliği yüzünden İspanya Engizisyonu'nun hedefi arasına girdi.
GÜVEN KAZANDI
1585'te Selânik'e gitti. Salomon Abenas adını aldı ve İstanbul'a yerleşti. Kısa sürede zenginliği ve siyasî ilişkileriyle sarayın dikkatini çekti. Önce III. Murad'ın, daha sonra da III. Mehmed'in güvenini kazandı.