Asit yağmuru zararlı mı, neden oluşurr? Vatandaşlar yapılan uyarıların ardından bu soruya yanıt arıyor. İTÜ Meteoroloji Bölümü Dr. Deniz Demirhan, Perşembe ve Pazar gününe özellikle dikkat çekerek "Yüksek basıncın olduğu günlerde işlerimizi iç mekanlarda halletmeye özen göstermemiz gerekli. Eğer böyle bir ortamda bulunmamız gerekliyse en azından bir maske yardımı ile solunum yollarımızı koruyabiliriz" tavsiyesinde bulundu.
ASİT YAĞMURU NEDİR?
Asit yağmuru, asidik kimyasalların yağmur, kar, sis, çiy veya kuru parçacıklar halinde yeryüzüne düşmesine verilen isimdir. Fosil yakıtların yakılması ile ortaya çıkan yağışlar olarak tanımlanmaktadır.
ASİT YAĞMURU NASIL OLUŞUR?
Atmosfere yayılan kükürt dioksit azot dioksit ve karbondioksit gazlarının kimyasal dönüşümlerden geçtikten sonra bulutlardaki su damlacıkları tarafından emilmesi ile oluşur. Endüstriyel faaliyetin ve enerji tüketiminin yoğun olarak gerçekleştiği yerlerde yakılan petrol ve kömür gibi fosil yakıtlarının azot ve kükürt gazlarını açığa çıkarmasının ardından bu gazların bulutlarda bulunan su buharı ile tepkimeye girer. Bu tepkimenin sonucunda ortaya sülfürik ve nitrik su buharı ortaya çıkar. Bu asitler ise çiğ, sis, kar ve yağmur gibi doğal olaylarla beraber yeryüzüne ulaşır. Bu damlacıklar daha sonr yeryüzüne yağmur, kar gibi yollarla düşer. Bu toprağın asitlik miktarını arttırır ve tatlı su kaynaklarının kimyasal dengesini bozar.
Normal şartlar altında oluşan yağmurlar 5.6 pH değerine sahiptir. Bunun altında bulunan yağışlar ise asit yağmurları olarak adlandırılır.
İlk olarak 1852 yılında sanayinin beşiği olarak adlandırılan İngiltere'de Robert Angus Smith isimli bir bilim adamının bu olayla hava kirliliği arasındaki bağlantıyı çözdüğü görülür.
MAKSİMUM 50 OLMASI GEREKİRKEN 189 ÇIKTI
İstanbul'da yüksek basınçla birlikte hava kirliliği üst seviyelerde ölçüldü. Kağıthane'de hava kirliliği değerlerini ölçen İTÜ Meteoroloji Bölümü Dr. Deniz Demirhan, maksimum 50 mikrogram olması gereken PM10 değerini 189 mikrogram, maksimum 25 olması gereken PM2,5 değerini ise 199 olarak ölçtü.
Bu değerlerin artan yüksek basınçla birlikte atmosferde kalacağını ve hava kirliliğini artıracağını belirten Dr. Demirhan, şunları kaydetti: Perşembe gününe kadar kuvvetli bir yüksek basınç bekleniyor. Yüksek basıncın anlamı şu anda bulunduğumuz yerde emisyonu olan gazlar atmosferimizde kalıyor ve dağılmıyor.
Yüksek basınç bize aynı zamanda kararlı bir atmosferi de getirir. Yukarı doğru çıkan gazlar bu nedenle yukarıda dağılamıyorlar. Normalde yukarı doğru çıkan gazlar rüzgarın etkisiyle hızlı bir şekilde uzaklaşır. Yoğun olarak hava kirliliğini hissetmeyiz.
"HAVA KİRLİLİĞİNİ YOĞUN OLARAK HİSSEDİYORUZ"
Ancak şu anda yüksek basıncın etkisiyle bu hava kirliliğini yoğun olarak hissediyoruz. Şu an gözle görülebiliyor. Ancak önemli olan gözle görülmeyen hava kirliliği. Gözle görülmeyenler. Çapı 2,5 mikrometre olan Partiküller Maddelerden (PM) bahsediyoruz.
"BUNLAR ÇOK TEHLİKELİ"
Bunlar çok tehlikeli olanları. Çünkü o kadar küçükler ki akciğerimizde en uç noktalara, en ince kılcal damarlara ilerleyebiliyorlar. Bu yüzden koah, astım gibi hastalılara sebep olabiliyorlar.
PERŞEMBE VE PAZAR GÜNÜNE DİKKAT!
Dr. Demirhan sözlerini şöyle sürdürdü: Perşembe günü bu yüksek basıncın yerini alçak basınç alacak. Perşembe ve Pazar günü yağış bekleniyor. Şu anda kirli bir atmosferin içindeyiz. Bu şekildeyken yağan yağmur da asit yağmuru olacaktır.
"ASİT YAĞMURLARININ ETKİLERİNİ GÖRECEĞİZ"
Asit yağmurları bütün kirleticileri yere indirecektir. Hava temizlenecek ama yerde asit yağmurlarının etkilerini göreceğiz. Metallerde korozyon, asfaltlarda bozulmalar, arabalarda, cildimizde ve saçlarımızda etkilerini göreceğiz.
Hava kirliliğinin en önemli sebeplerinden biri evsel emisyonlarımızdır. Özellikle kış dönemlerinde çok fazla oluyor. Bacalardan çıkan emisyonlar, arabaların egzoz gazları, filtre kullanmayan fabrikalar bunlar yüksek miktarda kirleticiler içeriyor. Bunlar bu günlerde atmosferimizde kalacak ve bize hastalık olarak geri dönecek"
ASİT YAĞMURU ZARARLI MI?
Asit yağmurlarının özellikle tarım alanları etkilemesi direkt olarak insan ve diğer canlılarının etkilenmesine neden olacaktır. Asit yağmurlarının insan sağlığı üzerindeki etkileri konusunda üzerine yapılan araştırmalar sonucunda asit depolanmasının insan sağlığı üzerinde dolaylı ve dolaysız olmak üzere 2 tür etkisi belirlenmiştir. Bu güne kadar yapılan araştırmalar henüz asit depolanmasının insanlar üzerinde dolaysız bir etkisini belirleyememiştir.
Bununla beraber deri, göz ve solunum sistemindeki direkt etkileri dikkat çekicidir. pH 4.6' ya kadar asitlenmiş göl sularında insan ve tavşan denekleri üzerinde yapılan araştırmalarda belirli bir takım etkiler belirlenmiş, pH' ın 4 ten düşük olduğu değerlerde gözde tahriş ve kızarıklık oluşmuştur. Asidik zerrecikler genellikle sülfürdioksit ve nitrikoksitlerin atmosferdeki dispersiyonu ile oluşur. Sonuçta oluşan nitrik ve sülfürik asit diğer partiküller (toz, is, kurum, duman vs) üzerine yapışır.
Bu partiküllerin direkt olarak solunması bu asidik yapıların doğrudan akciğerlere kadar gitmesine neden olmaktadır. Asit yağmurları salt insan sağlığına değil,heykel,büst gibi doğal taşlardan yapılan sanat eserlerine zarar vermektedir.
