ALS'nin Belirtileri Nelerdir?
ALS'nin belirtileri, her hastada farklılık gösterse de, genellikle hastalık erken dönemde ağırlıklı olarak kol ve/veya bacaklarda başlar. İlk olarak kaslarda sertlik, kramp ve seğirmelerle başlayabilir. Kaslardaki güçsüzlük nedeniyle konuşma ve yürümede değişiklikler görülebilir. Sonrasında kaslarda güçsüzlük ve erime görülür. ALS'nin hiçbir döneminde hafıza ve zihin etkilenmez.
LS Hastalığının Teşhisi, Tedavisi ve Yaşam Kalitesi İçin Uygulanan Tedaviler
ALS hastalığı (Amyotrofik lateral skleroz), sinir sistemi üzerinde ilerleyici bir bozukluktur. Bu hastalık, kas zayıflığı, seyirme, konuşma bozuklukları gibi belirtilerle ortaya çıkar ve yavaş yavaş ilerler. ALS hastalığına dair bir test bulunmamakla birlikte, nörolojik muayene, EMG, kan testleri ve biyopsi gibi testler yapılarak teşhis edilebilir. Bu yazıda, ALS hastalığının teşhisi, tedavisi ve yaşam kalitesini artırmak için uygulanan tedaviler ele alınacaktır.
ALS Hastalığının Teşhisi
ALS hastalığının teşhisi, kas zayıflığı, seyirme, konuşma bozuklukları gibi belirtilerle ortaya çıkan hastalarda ayrıntılı bir nörolojik muayene yapılarak konulur. Bu muayenede, hastanın refleksleri, kas gücü, koordinasyonu, konuşma becerileri ve solunum fonksiyonları değerlendirilir. Teşhise yönelik olarak, EMG (Elektromiyografi), biyopsi, röntgen ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi testler de yapılabilir. Ayrıca, ALS hastalığını taklit eden diğer hastalıkların ayırımı açısından kan testleri, idrar tahlilleri, tiroid fonksiyon testleri ve sinir biyopsileri de yapılabilir.
ALS Hastalığının Tedavisi
ALS hastalığının tedavisi için bugüne kadar kesin bir çözüm bulunmamıştır. Ancak son dönemde yapılan tıbbi araştırmalar umut verici sonuçlar ortaya koymuştur. Şu anda ALS hastaları için onaylanmış bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte, bir ilaç tedavisi hastanın yaşam kalitesini artırabilir ve solunum desteğine ihtiyaç duyma zamanını kısmen öteleyebilir. Bu ilaç, Amerika Gıda ve İlaç Yönetim Kuruluşu (FDA) tarafından onaylanmıştır.
Tedaviler, hastanın ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, hastanın hareketliliğini korumak, kas sertliği, kramp ve sıvı tutulması rahatsızlığını hafifletmek ve yavaşlatmak için uygulanır. Kişinin sorun yaşadığı küçük kas aktivitelerine yardımcı olur.
ALS tedavisi, hastanın semptomlarına göre belirlenir ve ilaçlar, fizik tedavi, beslenme desteği, konuşma terapisi ve uyum tedavisi gibi yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir. İlaçlar, ağrılı kas krampları, aşırı tükürük, panik atak, depresyon gibi semptomları hafifletmek ve kontrol etmek için kullanılır. Ayrıca son dönemlerde bulunan ilaçlar, bazı ALS hastalarında yaşam beklentisini uzatabilir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, kas sertliği, kramp ve sıvı tutulması gibi semptomları hafifletmek ve yavaşlatmak için uygulanır. Bu yöntem, kişinin hareketliliğini korumaya yardımcı olur ve küçük kas aktiviteleri gibi günlük yaşam aktivitelerinde destek sağlar. Beslenme desteği, yutkunma ve çiğneme zorluğu yaşayan hastaların yeterli beslenmesini sağlamak için bir beslenme programı oluşturulmasını içerir.
ALS, konuşma kaslarını da etkilediğinden konuşma ve iletişim zamanla kötüleşebilir. Konuşma terapisi, dil kaslarını kontrol etme ve yutkunma sorunlarına çözüm bulma konusunda yardımcı olur. Ayrıca, ALS hastaları için uyum tedavisi uygulanır. Bu tedavi, günlük aktivitelerde destek olacak yardımcı cihazlar kullanımını içerir. Motorlu tekerlekli sandalye, havalı yatak, konuşma cihazları gibi cihazlar, hastaların yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olur.
ALS hastalığı ilerledikçe, hastaların kasları giderek güçsüzleşir ve hastaların günlük aktiviteleri yapması zorlaşır. Bu aşamada, akciğerlerin korunması için bir makineye ihtiyaç duyulabilir ve çiğneme ve yutma fonksiyonlarının bozulması durumunda bir beslenme tüpüne ihtiyaç olabilir. Bu süreçte, hasta yakınlarının sabırlı, şefkatli ve özenli davranmaları gerekmektedir.
