Türkiye'de emeklilik sisteminde önemli bir eşik aşılmış durumda. Güncel verilere göre aylık ödenen emekli dosya sayısı 16 milyona ulaşırken çalışan-emekli oranı alarm veriyor. Mevcut durumda 1.8 çalışana bir emekli düşerken, ideal oran 4 çalışana 1 emekli olması yönünde. Bu dengesizlik sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor ve emeklilerin daha yüksek maaş alma şansını kısıtlıyor. Orta Vadeli Program (OVP) çerçevesinde emeklilik sisteminde kapsamlı düzenlemeler yapılması planlanıyor. İşte Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Faruk Erdem'den yeni sistemde dikkat çeken detaylar ve maaş hesaplama yöntemlerindeki kritik değişikliklere dair merak edilen açıklamalar.
Emekli Maaşı Hesaplama: Üç Dönemli Karma Sistem
Türkiye'de emekli maaşları, 1999 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç farklı dönemin ayrı ayrı değerlendirilmesiyle hesaplanıyor.
Bu üçlü sistemde her dönem için farklı Aylık Bağlama Oranı (ABO) ve çarpanlar uygulanıyor.
Bu nedenle 1999 öncesi daha uzun süre çalışan sigortalılar, maaş hesaplamasında avantajlı konuma geliyor.
Emekli maaşını etkileyen temel faktörler şunlar:
Sigortalının prim ödeme sırasında elde ettiği kazançlar (Sosyal Güvenlik Prime Esas Kazanç - SPEK)
Üç döneme özel aylık bağlama oranları (ABO)
Önceki yılın güncelleme katsayısı
Önceki yılın enflasyon oranı
Önceki yıl ekonomik büyümenin %30'u
İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
