Uzay görevlerine hazırlanan astronotlar, fırlatmadan önce özel bir kahvaltıyla güne başlıyor. NASA'nın geleneksel hale getirdiği bu öğün genellikle biftek, yumurta ve portakal suyundan oluşuyor. Uzaya çıkan ilk Amerikalı astronot Alan Shepard'a da bu kahvaltı hazırlanmıştı. Düşük lif içeren ve sindirimi kolay bu öğün, astronotların fırlatma öncesi daha konforlu bir yolculuk geçirmesini için özel olarak planlanıyor. Peki uzayda hangi besinler tüketiliyor? İşte alternatif lezzetler…
Astronotların beslenme serüveni nasıl başladı?
NASA arşivlerine göre, uzaya çıkan ilk Amerikalı astronot Alan Shepard'a uçuş öncesi kahve verilmedi. Bunun nedeni, kafeinin uyanıklık seviyesini etkileyebileceği ve idrar söktürücü (diüretik) özelliği nedeniyle uzayda ekstra sıvı ihtiyacına yol açabileceğiydi. Shepard'ın menüsü, Havacılık Tıbbi Laboratuvarı'ndan Beatrice Finkelstein tarafından hazırlandı. "Düşük kalıntılı" olarak tanımlanan bu özel kahvaltı, sindirimi kolay ve lif oranı düşük yiyeceklerden oluşuyordu.
Shepard'ın uçuşu yalnızca 15 dakika sürdüğü için uzayda yemek yemesine gerek olmadı. Ancak kendisinden haftalar önce, 12 Nisan 1961'de uzaya çıkan Sovyet kozmonot Yuri Gagarin, 108 dakikalık yolculuğunda ilk kez uzayda yemek yiyen insan oldu. Gagarin, bir tüp içinden sığır eti ve karaciğer ezmesi tüketti. O dönemde bilim insanları sıfır yerçekiminde yutkunmanın mümkün olup olmadığını dahi bilmiyordu.
İlerleyen yıllarda astronotların uzayda geçirdiği süreler uzayınca, yeme-içme ve hijyen koşulları daha da hayati hale geldi. Bugün astronotlar, uzun süreli görevler için dengeli ve bilimsel olarak hazırlanmış öğünlerle besleniyor.
Ay'a giden yol mutfaktan geçti
Apollo görevleri yalnızca uzay keşfi açısından değil, aynı zamanda astronot beslenmesi için de dönüm noktası oldu. NASA, Ay'a gidecek astronotlar için ilk kez "kaşık-kase paketini" geliştirdi. Bu yenilikçi sistem, sıcak suyla yeniden canlandırılan kurutulmuş yiyecekleri plastik torbalar içinde sunuyordu. Torbalarda bulunan özel valf sayesinde astronotlar, yiyecekleri kolayca hazırlayıp tüketebiliyordu. Bu pratik yöntem, uzayda beslenme anlayışını kökten değiştirdi ve günümüzdeki sistemlerin temelini attı.
Uzayda yemek var ama lezzet şartlı
1969'da Nutrition Today dergisinde yayınlanan bir makalede, bir NASA bilim insanı astronotların uzaydaki menüsünü şöyle değerlendirmişti: "Çeşitlilik tatmin ediciydi ve açlıklarını giderip performanslarını sürdürmeleri için yeterliydi." Ancak bu değerlendirme, yemeklerin lezzetiyle ilgili pek de lezzetli sayılmaz. Uzay mekiği astronotu Don Thomas'ın sözleri durumu özetliyor: "Kimse yemek için uzaya gitmiyor... ama manzaralar muhteşem."
