Yediğiniz etlere dikkat edin! Koronavirüsten sonra yeni virüs tehlikesi! Rota virüsü nedir belirtileri nelerdir?

Pişmemiş veya az pişmiş etteki tehlikeye dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Murat Doğan, “Arjantin, Brezilya gibi ülkelerdeki hayvanların etlerinde yüzde 20 civarında özellikle 0-5 yaş arası çocuklarda ishalle kendini gösteren rota virüsü bulunmuş. Dünyada her yıl 200 bin çocuk bu virüsten hayatını kaybediyor. Dönerin hijyenik koşullarda doğru ısıl işlemle pişirilmesi çok önemli” dedi.

Giriş Tarihi 18 Ekim 2020, 10:47 Güncelleme 18 Ekim 2020, 10:47
Yediğiniz etlere dikkat edin! Koronavirüsten sonra yeni virüs tehlikesi! Rota virüsü nedir belirtileri nelerdir?

İÇİNDEKİLER

Yağlı ya da yağsız, pilav üstü, dürüm, ekmek arası, yanında patatesle, ayranla ya da tek başına… Herkesin tercihi farklı. Türklerin vazgeçilmez lezzetlerinden olan döner, uygun koşullarda pişirilmezse insan sağlığını tehdit ediyor. İstanbul Gelişim Üniversitesi'nden Dr. Öğretim Üyesi Murat Doğan, döner yapılırken hijyen koşullarına ve pişirilme süresine dikkat çekerek çiğ ette bulunan ve özellikle çocukların sağlığını tehdit eden rota virüsü, Salmonella, E.coli gibi bakteri ve virüslere karşı uyarılarda bulundu.

"DÜNYADA HER YIL 200 BİN ÇOCUK HAYATINI KAYBEDİYOR"
Rota virüsü enfeksiyonunun 0-5 yaş arası çocuklarda ishal ile kendini gösterdiğini belirten Doğan, "Hayvan içtiği sudan, yediği yemden bu bakteri ve virüsleri alır. Eğer çiğ etlere doğru ısıl işlem yapılmazsa bakteri ve virüsler insana geçer. Özellikle Güney Amerika'da Arjantin, Venezuela ve Brezilya'daki hayvanların etlerinde yüzde 20 civarında genetik olarak rota virüsü bulunmuş. Hastalık yapan virüsler özellikle çocuklarda sağlık sorunlarına neden olur. Yapılan çalışmalarda dünyada her yıl 200 bin çocuk rota virüsünden dolayı hayatını kaybediyor" ifadelerini kullandı.

ET MİNİMUM 70-72 DERECE PİŞİRİLMELİ
Döner hazırlanırken doğru bir ısıl işlemin yapılmasının önemli olduğunu Dr. Öğretim Üyesi Doğan, "Etin iç sıcaklığının minimum 72 derece olması lazım. Zararlı bakteri ve virüsler bu sıcaklıkta kaybolacaktır. Çiğ ette 'E.coli', 'Salmonella', 'Staphylococcus Aureus' dediğimiz bakteriler var. Bunların hepsi hastalık yapıcı bakterilerdir. Bu bakterilerin tamamen yok edilmesi için etler doğru bir ısıl işleme tabi tutulmalıdır. Müşteri eti az pişmiş istese bile etin iç sıcaklığı 70 derece olmalıdır" dedi.

ROTA VİRÜSÜNÜN BELİRTİSİ: İSHAL
İshalin belirgin belirti olduğunu aktaran Doğan, "Hijyen koşularına dikkat edeceğiz, elleri düzgün yıkayacağız. Virüs çocukta kalıcı etki bırakmaz, bilinen bir tedavisi yok ama aşısı var. Aşı olunduktan sonra yakalanma riski düşüyor. Hayvan içtiği sudan, yediği yemden böyle virüs ve bakterileri alabiliyor. Asıl sorun mezbahada işlenen etin doğru koşullarda yapılmamasıdır. Hijyen kurallarına dikkat edilmeden üretim yapılırsa çiğ ette, E.coli, Salmonelle gibi bakterilerin bulunmasının yanında rota virüsü de olabilir" diye konuştu.

"ATEŞLE DİREK TEMAS ETMEYECEK"
15 yıllık döner ustası Fahrettin Çakmak ise iyi dönerin çok pişmiş olması gerektiğini söyleyerek, "Çok pişmiş etin lezzeti olmaz. Et ateşle direk temas etmeyecek, çok ucuz olan döneri yemeyeceksin. Bizde yarım ekmek 15 lira aşağı yukarı fiyatın böyle olması lazım. 15 liradan aşağı da et yenmez çünkü dönerlik etin kilosu 50-60 lirayı buluyor" dedi.

"100 GRAM DÖNER 30 LİRA"
Döner işletmesi sahibi Deniz Kuzu da müşterilerin genelde çok pişmiş et istediğini belirterek "Eti aldığımız yere dikkat ediyoruz, hijyen koşullarına özen gösteriyoruz. Döner piyasada çok ucuza satılıyor. 100 gramı 30 liranın altında satan yerler genelde hile yapar. Çünkü etin maliyeti belli, 1 kilo etten 1 kilo döner çıkmıyor. 30 liranın altında döner satan yerler genelde etin içine soya, sakatat, beyaz tavuk katıyor. Karışımsız, yüzde 100 et yiyeceğim diyorsan 100 gram et 30 lira olmalıdır" diye konuştu.

"6 LİRAYA DÖNER OLMAZ"
Bilmediği yerden et yemediğini söyleyen Saim Yağar ise, "Dönerin çok pişmiş olmasını tercih ediyorum. Bazı dönercilerde 'döner 6 lira' diye yazıyor. Etin kilosu 70-80 lira bu fiyata olmaz mutlaka içine bir şey katıyor. Dönerin 10-15 liradan aşağı olmaması lazım" ifadelerini kullandı.

ANNE DİNÇER: ÇOCUKLARIMA PİŞMİŞ ET YEDİRİYORUM
3 çocuğu olan Büşra Dinç de "Çocuklarıma belki senede 2 sefer döner yediriyorumdur. Onu da çok pişmiş olarak tercih ediyoruz. Çiğ kalan ette enfeksiyon riski olduğu için çocuklar da hassas, etin çok pişmiş olmasına özen gösteriyorum. Her yerden değil bildiğimiz, belli başlı yerlerden yiyoruz" dedi.

ROTA VİRÜSÜ NEDİR?
Rota virüsü, bağırsak enfeksiyonuna ve ishale neden olan ve çok yüksek bulaşıcılık oranına sahip bir virüstür. Dünya genelinde görülen bu virüs bebeklerde ve çocuklarda ishal başlangıcının ilk sırada gelen nedenidir.

Rota virüsü her yerde bulunur ve hemen hemen her çocuğa 3 - 5 yaşına kadar bulaşır. 2003 yılında, 5 yaşın altındaki çocuklarda küresel çapta 114 milyon rota virüsü enfeksiyonu vakası bildirilmiştir.

Bu vakaların 24 milyonu ayakta tedavi edilirken, 2, 3 milyon vaka hastanede yatarak tedavi edilmiştir. Bir başka çalışmaya göre Rota virüsü, dünya çapında 5 yaşın altındaki çocuklarda yıllık 214.000'den fazla ölüme sebebiyet vermektedir.

İshal sebebiyle hastaneye yatırılan çocuklar arasında rota virüsü enfeksiyonu yaygınlığı dünya çapında benzer oranlarda olsa da (~% 30-50), rota virüsü enfeksiyonu ölümle sonuçlanan vakaların % 90'ından fazlası düşük gelirli ülkelerde görülür.

Bu ülkelerde sağlık hizmetlerine sınırlı erişim zorluğu gibi faktörlerin yanı sıra modern hidrasyon tedavilerine kolay ulaşım olmaması ve yine bu ülkelerde malnütrisyon, yani açlık ve kıtlık gibi şartların daha yaygın olmasının ölüm oranlarını arttırdığı düşünülmektedir.

ROTA VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Rota virüsü enfeksiyonu genellikle virüse maruz kaldıktan sonraki iki gün içinde ilk belirtilerini göstermeye başlar. İlk belirtiler ateş ve kusmadır. Bunu üç ila sekiz gün devam eden sulu ishal izler. Bu esnada vücut büyük oranda su kaybına uğrar.

Enfeksiyonun karın ağrısına neden olduğu vakalar yaygın olarak görülmüştür. Rotavirüs sıklıkla gösterdiği belirtilere ve yapılan fizik muayeneye göre teşhis edilir.

Tanıyı doğrulamak için bir dışkı örneğinin laboratuvarda analiz edilmesi gerekebilir. Çocuklarda ve yetişkinlerde rota virüsü enfeksiyonu farklı seyredebilir.

Çocuklarda görülen rota virüsü belirtileri arasında, 24 saatten uzun süreli ishal durumu, sık sık kusma, katran gibi bir dışkı, dışkıda kan veya irin bulunması, 40 dereceden yüksek ateş, huzursuzluk, uyuşukluk ya da ağrılı bir durum, ağız kuruluğu varsa, özellikle bebeklerde gözyaşı olmadan ağlama, az idrara çıkma, veya hiç idrara çıkmama, olağan dışı uykululuk veya çevreye tepki vermeme dahil olmak üzere dehidrasyon semptomları vardır.

Çocuklarda rota virüsü kaka rengi siyahtır. Bu durumlarda acilen çocuk doktoruna başvurulması gereklidir. Başka bir tıbbi sorunu olmayan yetişkinlerde rota virüsü enfeksiyonu sadece hafif belirti ve semptomlara neden olabilir veya hiçbir belirti ortaya çıkmayabilir.

Yetişkinlerde görülen rota virüsü belirtileri arasında 24 saatten uzun süre vücutta içilen sıvıların tutulmaması, iki günden daha uzun süre devam eden ishal, kusma, bağırsak hareketlerinde kan veya 39.4 dereceden daha yüksek bir ateş, aşırı susuzluk, ağız kuruluğu, az idrara çıkma veya az idrar yapma, şiddetli halsizlik, ayakta baş dönmesi veya baş dönmesi mevcuttur. Bu durumlarda acilen doktora başvurmak gereklidir.

Rota virüsüne dayalı bağırsak enfeksiyonu sırasında çok nadir vakalarda bağırsağın bir kısmı kendi üzerine katlanabilir ve bu hayatı tehdit eden bir bağırsak tıkanmasına neden olabilir.