Başkan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında video konferans yöntemi ile önceki gün yapılan yapılan AK Parti MYK'da sosyal medya konusu gündeme geldi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ve ailesine yönelik haince saldırıların, bu alanda bir düzenleme yapılmasına ne kadar gerek olduğunu bir kez daha ortaya koyduğunun altı çizildi. Konunun özgürlük dengeleri de dikkate alınarak "yasaklama değil müeyyide" ile ele alınması benimsendi.
Toplantıda, "Sosyal medya dünya için sorunlar yaratıyor. Mevcut hukuk sistemi gereksinimlere cevap vermiyor. Almanya ve Fransa başta olmak üzere tüm dünya yeni bir hukuk inşa etmeye çalışıyor. Bizim de sosyal medya ile ilgili yeni bir hukuk inşa etmemiz gerekiyor" denildi.
ZAMANA KARŞI YARIŞ
Sıkıntılar şöyle sıralandı: "Sosyal medyada suçlar sonrasında bir muhatap bulunamıyor. Suç işleyenler ile ilgili işlem yapılması süre alıyor. Oysa zaman çok önemli. Yapılan şeyler büyük bir hızla yayılırken siz yargı boyutunu devreye sokmaya çalışıyorsunuz. Oradan karar çıkana kadar algı gerçeğin önüne geçiyor ve yeni bir gerçeklik meydana geliyor. Buna gerçeğin bükülmesi deniyor. Suç niteliği taşıyan paylaşımların büyük hızla kaldırılmasını sağlayacak düzenleme yapılmalı."
DÜNYADAN ÖRNEKLER
Sosyal medya yeni bir alan olduğu için ülkeler kendi kurallarını koymaya çalışıyor.
Amerikan hukuk sistemine göre sosyal medya ağlarının içeriğe ilişkin herhangi bir müdahalede bulunma, editoryal süreçlerden kaçınması zorunluluğu getiriyor. Bu kurallara uyulduğu sürece ağlara müdahale edilmiyor. Avrupa Birliği'nin internet ortamına ilişkin "terör ve dezenformasyon" gibi iki kırmızı çizgisi var. Platformlarda bu ikisine aykırı içeriklerin hemen kaldırılmasına yönelik düzenlemeler bulunuyor. Özellikle nefret suçlarında çok daha hızlı davranılıyor. Fransa suç teşkil eden içeriklerin 60 dakikada kaldırılmasına ilişkin bir düzenleme yaptı.
TWİTTER HUKUK TANIMIYOR
Twitter'ın Türkiye'deki suçla bağlantılı sicili oldukça kabarık. PKK ve diğer terör örgütlerinin propagandasını yapan içeriklere ilişkin alınan bin 429 mahkeme kararını bugüne kadar uygulamayan Twitter, PKK'nın propaganda hesaplarından 14'üne erişimin engellenmesi için alınan kararları da uzun süre uygulamadı. Bu durum sonrası şirkete Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından 2016'da toplam 2 milyon 208 bin 810 lira idari para cezası verildi. Twitter bu ceza üzerine dava yoluna gitti. Davaların tamamı reddedildi. Twitter cezayı hâlâ ödemedi. 2007'de 'İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun' kapsamında 9 başlıktaki katalog suçlarla mücadele başlatılmıştı. Bunlar arasında intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, sağlık için tehlikeli madde temini, müstehcenlik, fuhuş, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama, ve Atatürk aleyhine işlenen suçlar yer alıyor.
Sosyal ağların Türkiye'de temsilci bulundurmamaları nedeniyle işlenen suçlar konularında ciddi bir iletişim sorunu yaşanıyor. İletişim konusunda muhatap bulunamadığı, bu ortamlarla sınırlı yetkiye sahip vekalet verdikleri ve temsilci vasfı taşımayan bir kısım avukat üzerinden iletişim kurulduğu biliniyor.
DÜZENLEME ÜÇ AYAK ÜZERİNE KURULACAK
Sosyal medya ile ilgili düzenlemenin üç ana ayak üzerine oturması gerektiğinin altı çizildi. Bunlar, "Hıza karşı hızlı yanıt, Türkiye'de muhatap, ceza kanunları sosyal medya için de geçerli olması" olarak sıralandı. MYK'da da ele alınan düzenlemenin detayları şöyle:
* İNTERNET YASASI: 5671 Sayalı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınların Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu sosyal ağlar ile ilgili maddeler eklenecek.
* HIZLI OLACAK: Sosyal medyada işlenen suçlarda hukuk sistemi yavaş kalıyor. Düzenleme ile mahkeme kararına karşın 24 saat içinde içeriği kaldırmayan şirketler tazminat ödeyecek. Kişisel hakların ihlali ve sosyal hayatin gizliliği kapsamındaki içeriklerin kaldırılması için yapılan başvuruyu (mahkeme kararı olmadan) en geç 48 saat içinde yanıtlamak zorunda olacak. Suç teşkil eden içerik kaldırılmazsa bir milyon liraya kadar varabilecek cezalar gelecek.
* TEMSİLCİLİK: Kullanıcı sayısı bir milyonun üstündeki sosyal medya şirketleri Türkiye'de temsilcilik açmak zorunda olacak. Temsilcilik açmayan kuruluşlara faaliyet izne verilmeyecek. Kullanıcı verileri Türkiye'de barındıracak.
* SUÇ SAYILACAK: Terör, iftira, küfür, kadın ve çocuk istismarı, suç ve suçluyu övme, şiddeti özendirme, kamu düzenini bozma ve nefret suçları sosyal medyada işlendiğinde yaptırımsız kalmayacak. Yasalarda suç sayılan her fiil sosyal medya paylaşımları için geçerli olacak.
ORTAK SORUN DENETİM
Facebook, Twitter, Instagram, TikTok gibi sosyal ağlar ile Netflix gibi dizi-film sağlayıcı platformların denetlenemeyen politikaları nedeniyle ortaya çıkan sorunlar, artık dünyanın ortak sorunu haline dönüşmüş durumda. Kişisel bilgilerin istihbarat birimlerine verilmesi tartışması, paylaşılan yalan haberler, gerçekliği olmayan verilerle organize karalama faaliyetleri, ırkçılık ve nefretin körüklenmesi, gençleri ölüme sürükleyen siber zorbalıklar ya da yaşlıları hedef alan dolandırıcılıklar...
* INFODEMI: Dünya 6 aydır, Kovid-19 pandemisi ile boğuşuyor. Ancak bu süreçte bir de ortaya infodemi yani sosyal ağlar üzerinden virüs hakkında yalan haberlerin yayılması çıktı. Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus "Yalan haberler virüsten daha tehlikeli" dedi.
* IRKÇILIK: Sosyal medyada özellikle kimliğini saklayan anonim hesaplar üzerinden ırkçılık ve nefret suçlarının önüne geçilemiyor. Müslümanlara, siyahilere ya da Asyalılara karşı ABD ve Batı'da aşırı sağcı Neo-nazi grupların körüklediği ırkçı paylaşımlar nedeniyle yüzlerce kişi öldürülüyor. Hükümetler bu hesapları anında kapatıp, sorumluları cezalandırıyor.
* KİŞİSEL BİLGİLER: ABD yönetimi Avrupa'daki müttefiklerine Çin merkezli TikTok'u yasaklamaları konusunda baskı yapıyor. Washington, TikTok'taki kullanıcı bilgilerinin Çin yönetimine verildiğini ileri sürüyor. Çin ise "Demek ki ABD merkezli sosyal ağlar bunu yapıyor" diyor. Batılı ülkeler kişisel bilgilerini öne sürerek birçok uygulamaya yasak getiriyor.
* ZORBALIK: Gündemden hiç düşmeyen bir konu da siber zorbalık. Yaşları 8 ile 18 arasında değişen internet kullanıcıları, sosyal medyada karşılaştıkları baskılar ve hakaretler nedeniyle psikolojik sorunlarla karşılaşıyor. Hatta çok sayıda genç intihara yöneliyor. (Sabah)
