Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray... 3 büyüklerin "Aslan, Kanarya, Kartal" simgeleri nereden geliyor?

Fenerbahçe'nin Kanarya'sı, Beşiktaş'ın Kara Kartal'ı, Galatasaray'ın Aslan'ı... Türk futboluna damga vuran takımların hali hazırda bildiğimiz sembollerinin koskoca ve meşakatli bir geçmişi var. "Aslan, kanarya, kartal" simgelerini bu kadar çok kullanmamıza rağmen çoğumuz bu simgelerin neden böyle olduğunu bilmiyor. İşte dilimize pelesenk olan bu sembollerin tarihçesi...

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 28 Ağustos 2021 15:20

Üç Büyüklerin Simgelerinin Neden "Aslan, Kanarya, Kartal" Olduğunu Merak Etmiş miydiniz?

Galatasaray'ın aslan simgesi, 1902 doğumlu Nihat Asım Bekdik'ten gelir. Nihat Asım Bekdik, Galatasaray'ın bir futbolcusuydu; ondan önceyse Galatasaray Lisesi'nde eğitimini tamamladı.

Galatasaray macerasına 14 yaşındayken, 1916'da başladı ve futbol haricinde yüksek atlama, yelken, üç adım atlama, yüzme ve binicilik alanlarında da kulübüne hizmet etti. 20 yıl boyunca futbolculuk hayatına devam eden Nihat Asım Bekdik, 268 defa bu formayı giydi.

8 yıl boyunca Galatasaray futbol takımının kaptanlığını yaptı, 18 kez ise A Milli Takım formasını taşıdı ve burada 8 kez kaptan oldu.

Aktif spor hayatına 1936 yılında son verse de spor yapmaktan vazgeçmedi. "Aslan" ismini verdiği teknesiyle yarışlara katıldı.

Futbol oynadığı dönemlerde "Aslan Nihat" olarak anıldı ve hayatını adadığı Galatasaray'a kendi lakabını simge olarak bıraktı. 21 Haziran 1972'de hayatını kaybetti.

İşte, bugün Galatasaray'ın aslan simgesini kullanmasında Nihat Asım Bekdik'in etkisi vardır.

Fenerbahçe'nin simgesi de bir futbolcusunun lakabından geliyor: Uçan Kaleci Cihat Arman. Cihat Arman, 1939 yılında Fenerbahçe'ye transfer oldu ve 1952'ye kadar takımda oynadı.

Sahaya genellikle kanarya sarısı formasıyla çıkardı ve o dönemlerde ligin en iyi kalecisiydi.

Bir gün bir maçta 90'a giden topu adeta uçarak çıkarır ve o sırada bir taraftar "Hey yavrum kanaryama bak, yine uçtu" diye bağırır.

Bu kıvılcımla birlikte kanarya benzetmesi zihinlerde yer etmeye başlamıştır.

1952 yılı Fenerbahçe kadrosu ardı ardında şampiyonluğu kovalar ve kanarya ifadesi basında da yer almaya başlar.

O yıllarda iyi işler çıkaran Fenerbahçe'den, gazete manşetlerinde "Sarı kanaryalar yine güzel oynadı" diye bahsedilir.

Ve kanarya ifadesi kalıplaşır, zamanla Fenerbahçe'nin simgesi haline gelir. Efsane isim Arman, 14 Mayıs 1994'te hayatını kaybetmiştir.

Beşiktaş'ın simgesi olan kara kartalın çıkış noktası ise bir taraftarın tezahüratı.

1940-41 sezonunda gençleştirilmiş ve yenilenmiş bir kadroyla birlikte puan farkını açarak liderliğini sürdüren bir Beşiktaş vardır.

Ligin bitimine 5 hafta kala, 19 Ocak 1941 Pazar günü Şeref Stadı'ndaki maçta Beşiktaş, Süleymaniye takımına karşı güzel bir oyun sergiler.

Maçın ikinci yarısında önde olan Beşiktaş, baskılı oyununu sürdürmeye devam eder.

Siyah beyazlıların akın yönü olan taraftaki tribünde bir taraftar, "Haydi Kara Kartallar. Hücum edin Kara Kartallar" diye bağırır.

Bu tezahüratı yapan balıkçı Mehmet Galin'e binlerce taraftar eşlik etmeye başlar. Gazeteciler de bu durumdan etkilenir ve o günkü 6-0'lık galibiyetten sonra Beşiktaş'ın sembolü "Kara Kartal" olur.

PEKİ YA RENKLER?

Sarı-kırmızılar, sarı-lacivertler, siyah-beyazlar ve nicesi... Tuttuğunuz takımın renklerinin ve sembolünün, nereden nasıl geldiğini biliyor musunuz? Şimdi takvimleri geri sarıp spor tarihinde bir gezintiye çıkalım. İçlerinde en çok dikkat çeken detay ise Galatasaray ile sarı-lacivertli renklerin bir araya gelmesi...

Galatasaray'ın da kuruluşunda tercih ettiği renk kırmızı-beyazdı. Fakat kulüp daha sonra Kırmızı-beyaz renkleri, değiştirmeye karar verdi.

Bu nedenle, sarı-lacivert renkler gündeme gelmiş ama bunlar da kalıcı olmamış ve Galatasaray bugünkü renklerine kavuşmuştur.

Galatasaray, sarı-lacivertli forması ile / yıl 1906

Sarı-kırmızı renklerin öyküsünü Ali Sami Yen'den dinleyelim:

"Birçok yerleri dolaştıktan sonra, nihayet Bahçekapı'daki Şişman Yanko'nun dükkanına gidilerek orada zarif iki yünlü kumaşa tesadüf ettik. Biri, vişneye çalan koyuca tatlı bir kırmızı, öteki de, içinde turuncudan iz taşıyan tok bir sarı. Tezgahtar, mahirane bir el hareketi ile kumaşların dalgalarını birleştirdi. Bir saka kuşunun başı ile kanadının yarattığı renk güzelliğine benzer bir parlaklık hasıl oldu. Ateşin içindeki renk oyunlarını görür gibi olmuştuk. Sarı-Kırmızı alevinin takımımız üstünde parıldamasını tasavvur ediyor ve bizi derhal galibiyetten galibiyete götüreceğini tahayyül ediyorduk. Nitekim de öyle oldu."

BİR DE GÜL BABA EFSANESİ VAR

Ali Sami Yen'in hatıratlarının dışında bir de meşhur Gül Baba efsanesi var.

II. Bayezid, bir gün ava çıkmış. Haliç'in öte yakasına geçip o devirde tamamen korularla kaplı tepelerde gezinirken bugün Galatasaray Lisesi'nin olduğu yerde yarı virane bir yapı görünce mola vermiş. Binada yaşayan derviş kılıklı, nur yüzlü ihtiyarla sohbet etmiş.

Ayrılırken, yaşlı derviş II. Bayezid'e biri kırmızı, öbürü sarı iki gül hediye etmiş ve bir dilekte bulunmuş. "Büyüklerimden işittim. Burada bir zamanlar öğrenciler okurmuş. Sen de bir ilim irfan yuvası yaptırasın."

Galatasaray'ın Sarı-Kırmızısının bu efsaneden alındığı söylenir.

BEŞİKTAŞ

Birçok belge ve bilgiye dayandırılarak Beşiktaş'ın kurulduğu ilk yıllarda kırmızı-beyaz formalar giydiği biliniyor. Ta ki Balkan Savaşı'na kadar.

Balkan Savaşı'nda Osmanlı'nın çok fazla şehit vermesinin ardından Beşiktaş renklerini siyah-beyaza çevirmiş. Ancak Beşiktaş'ın 100. yılı için hazırlanan belgeselde, kulüp kırmızı-beyazlı formayı reddetmiştir.

FENERBAHÇE

Fenerbahçe'nin ilk renkleri papatyaların kıskançlık ve temizlik sembolü olan Sarı-Beyazdı. 1907 yılında kurulan kulübün ilk amblemi de Fenerbahçe burnundaki ışık saçan deniz feneriydi. Kulübün kurucularından Ziya Bey'in İngiltere'den getirttiği; önü ve kolları düğmeli olan sarı beyaz yollu bol formaları, lacivert şort pantolonları ve sarı löverli yün çorapları ile tarihe merhaba diyen Fenerbahçe Spor Kulübü renklerini 1910 yılında Sarı-Lacivert'e çevirdi. Yöneticiler aynı yıl monarşi rejimini tehdit edici bir mesaj içerebileceği düşüncesiyle amblemi de değiştirdi.

Bugün Fenerbahçe Kulübü tüzüğünde, lacivert rengin "asalet", sarı rengin ise "Fenerbahçe için duyulan gıpta"yı ifade ettiği yazıyor.

TRABZONSPOR

Birinci Lig'de bir dönem "fırtınalar" koparan Trabzonspor'un hem kuruluş hem renk hikayesi oldukça ilginç. Bugün çoğu kitapta Trabzonspor'un Bordo-Mavi renkleri Karadeniz'in simgesi hamsinin gümüş mavisi pulları ile bordo rengi gözlerinden aldığı yazıyor. Ancak kulübün kurucularından Nizamettin Algan renklerin hamsi ile bir alakasının bulunmadığını belirtiyor.

Trabzonspor ilk olarak 20 Temmuz 1966'da Kırmızı-Beyaz renklerle İdmangücü, Karadenizgücü, Martıspor ve Yolspor'un katılmasıyla kuruldu. Ne var ki İdmanocağı buna karşı çıktı. Danıştay'da açtığı dava ile yürütmeyi durdurma kararı aldırdı. Trabzon'daki gergin durum sebebiyle araya zamanın Beden Terbiyesi Genel Müdürü Ulvi Yenal girdi. Ulvi Yenal, İdmanocağı ve İdmangücü'nün birleşmemeleri halinde iki kulübünde Türkiye 2. Ligi'ne alınmayacağını bildirdi.

Bu şok çıkış karşısında 2 Ağustos 1967 günü İdmanocağı ile İdmangücü uzlaşmaya vardı ve Trabzonspor; İdmanocağı, İdmangücü, Karadenizgücü ve Martıspor'un birleşmesi ile kuruldu. Sıra gelmişti Trabzonspor'un renklerine. Trabzon'da uzun yıllar süren İdmanocağı-İdmangücü rekabetinde Sarı-Kırmızı ve Yeşil-Beyaz renkler hakimdi. Trabzonspor'un renkleri bu renklerin dışında olmalıydı.

Nizamettin Algan'ı dinliyoruz. "Ankara'da Ulvi Yenal'ın odasındayız. Uzun süren tartışmalardan sonra Sarı-Kırmızı, Kırmızı-Beyaz renklerde uzlaşma sağlanamadı. Yenal'ın müşavirlerinden biri Karadeniz'in karası, denizin mavisi diyerek Siyah-Maviyi önerdi. Bu teklife de kimse sıcak bakmadı. Yenal, 'daha fazla yormayın beni, bir renk İdmanocağı, bir renk de İdmangücü söylesin ve bu iş bitsin' dedi.

İdmanocağı grubundan 'koyu bordo', İdmangücü saflarından ise 'açık mavi' önerileri kabul gördü. Böylece mutabakat sağlandı daha sonra Trabzon'da bordo-mavi renkleri resmiyete döktük.".

BURSASPOR

Bursaspor 1963'te Acar İdmanyurdu, Çelikspor, İstiklalspor, Pınarspor ve Akınspor birleşmesiyle kuruldu. Kulübün renkleri ise, kentin doğasından gelen "Yeşil" imajından ve Uludağ'ın "Beyaz" karlarla kaplı zirvesinden dolayı seçildi.

İSTANBULSPOR
İstanbulspor'un renkleri Çanakkale savaşının mirası Bugün zor günler geçiren İstanbulspor'un renklerinin hikayesi de oldukça ilginçtir. Hikayeyi ünü dünya tıp aleminde kabul gören İstanbulspor aşığı Beyin Cerrahı Prof. Dr. Cengiz Kunday'dan dinliyoruz:

"İstanbulspor'un renkleri Sarı-Siyah, 1915 Çanakkale Savaşları'nın simgesidir. Çanakkale geçilmez der bu renkler. Birinci Dünya Savaşı sırasında düşman var gücüyle Çanakkale'ye yüklendi. Fakat işgalciler Çanakkale'yi geçemedi. 1915 yılında İstanbul Erkek Lisesi Galata'da Kemeraltı Caddesi'ndeki bugünkü Saint Benoit okulunun bulunduğu binadaydı.

Çanakkale'de yurt savunmasına katılan İstanbul Erkek Liseli öğrencilerinden yaralanlar İstanbul'a dönüyor, yaraları okulda tedavi ediliyordu. Bu nedenle okulun taş duvarları hastane rengi 'sarıya' boyandı. Tedavi görenler tekrar Çanakkale'ye gitti. İstanbul Erkek Lisesi Çanakkale'de çok şehit verdi. Çanakkale'ye vatan savunmasına gidenler geri dönmeyince sarıya boyanan okulun pencere kasaları, bu kez siyaha boyandı. Matem vardı okulda. Savaş sonrası 4 Ocak 1926 yılında İstanbul Erkek Lisesi bünyesinde kurulan İstanbulspor'un renkleri de Sarı-Siyah olarak kabul edildi. Bu renkler savaşının mirası bize."

ANKARAGÜCÜ
Fenerbahçe ile aynı renkleri taşıyan Ankaragücü'nün renk arayışları sırasında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Atatürk'ün bir anısı etkili oluyor.

Kulüp ilk olarak Kırmızı-Beyaz renklerle Anadolu Sanatkarangücü ile Turan Sanatkarangücü'nün birleştirilmesiyle kuruldu. Atatürk, Kurtuluş Savaşı sonrası İmalat-ı Harbiye Genel Müdürlüğü ve Spor Kulübü'nü ziyaretinde fabrika müdür ve yetkililerinden bilgi almak için Ankara'dadır.

Yetkililer, Atatürk'e istirahatleri sırasında mevsim meyvelerinden iri taneli Ankara'nın ünlü misket üzümü ile kavun ikram ediyor. Atatürk bu ikramdan çok hoşnut kalıyor. Bunu da orada dile getirerek, Ankara'da yetişen iri taneli lacivert renkli misket üzümünün kalitesinden ve de sarı renkli kavunun lezzetinden bahsediyor.

Sonraki yıllarda kulübün renkleri oy birliği ile Sarı-Lacivert olarak değiştiriliyor. Ankaragücü'nün sarı rengi 'kazanma hırsı ve başarıyı' lacivert rengi ise 'gücü' temsil ediyor.

GENÇLERBİRLİĞİ
Ankara'nın köklü kulüplerinden Gençlerbirliği'nin renkleri Cumhuriyetin ilk yıllarındaki kıtlık ve darlığın yansımasıdır adeta. Ankara Erkek Lisesi'nde Beden Eğitimi hocası Ekrem Bey'in kendilerine yaptığı haksızlığa kızan bir grup gencin kurduğu bir takımdır Gençlerbirliği.

Lisede hocanın kurulan futbol takımına almadığı çocuklardan olan Ramiz Eren kulübün kuruluşunu ve forma renklerinin hikayesini şöyle anlatıyor: "Arkadaşlarımızdan Asım adında bir çocuk vardı. Babası Muş mebusuydu. Babasına olayı anlattı. Babası da bizleri çağırdı. "Çocuklar, ben size bir kulüp kuruvereyim mi? diye sordu. 'Neden olmasın' dedik. 'Yalnız forma lazım' dedi. Eskiden belediyenin üzerinde bir dükkâncı vardı. Oraya gittik. Orada sadece siyah-kırmızılı bir forma bulduk. Hepimiz birer forma aldık. Asım'ın babasına gittik. O da 'Madem ki gençsiniz takımın ismini 'Gençlerbirliği' yapıyorum.' dedi.

KARŞIYAKA-ALTAY

Türk futbolunda İstanbul'un üç büyüklerine ilk kafa tutan İzmir takımlarından Altay oldu. 16 Ocak 1914 yılında kurulan Ergenekon ismi verilmesi de gündeme gelen kulübün ismi Türklerin Altay'dan kopup Anadolu'ya yerleşmesi dolayısıyla Altay adını aldı.

Yunan, Ermeni ve İtalyan takımlarıyla yaptığı maçlarda başarılı sonuçlar elde eden, Adnan Menderes'in de kalecilik yaptığı Altay'ın ilk renkleri milli renklerimiz olan Kırmızı-Beyazdı. Savaş yıllarında kulübün aldığı kararla renkler Siyah-Beyaz olarak değiştirildi. İzmir'in bir diğer köklü kulübü Karşıyaka'nın bugün hala koruduğu Yeşil-Kırmızı renklerindeki yeşil İslamı, kırmızı da Türklüğü temsil etmektedir.

SAMSUNSPOR
1965 yılında 19 Mayıs, Fener Gençlik, Akınspor ve Samsunspor amatör mahalli lig takımlarının birleşmesiyle kurulan Samsunspor'un renkleri Kırmızı-Beyaz olarak kabul edildi.

Türkiye'de formasında Atatürk'ü taşıyan tek profesyonel futbol takımı olan Samsunspor, 20 Ocak 1989 tarihinde Malatyaspor deplasmanına giderken Havza İlçesi'nde kulüp otobüsünün kamyonla çarpışmasıyla medyana gelen kazada 3 oyuncusu ile teknik direktörünü ve şoförünü kaybetti. Ayrıca birçok oyuncu ciddi şekilde yaralandı.

Bu trafik kazasından sonra Kırmızı-Beyaz olan forma renklerine bir de kazanın sembolü olarak siyah renk eklenerek kulübün renkleri Kırmızı-Beyaz-Siyah oldu.

Gaziantepspor
Gaziantepspor 1969 yılında kuruldu. Takımın renkleri için yapılan görüşmeler sonucunda Gaziantep savunmasında canları pahasına kenti düşmana teslim etmeyen şehitlerin anısına matem rengi olan siyah ve şehitlerin kanını simgeleyen kırmızı benimsenerek renklerin Kırmızı-Siyah olması kabul edildi.

Kayserispor
Kayserispor 1966 Temmus'un da kuruldu. Forma rengi ise lav edilen Erciyesspor'un renkleri olan Sarı-Kırmızı olarak kabul edildi.

Konyaspor
Konyaspor, 1922 yılında kurulan Konya Gençlerbirliği takımına Meramspor ile Çimentospor kulüplerinin birleşmesiyle 1965 yılı haziran ayında kuruldu. Siyah Beyaz renklerle, profesyonel futbol şubesini faaliyete geçiren kulüp 1923 yılında kurulan kentin öteki köklü kulübü İdmanyurdu ile 1981 yılında birleşme kararı aldı. Bu birliktelikten sonra kulübün renkleri Yeşil-Beyaz olarak değiştirildi.

Denizlispor
Denizlispor 1966 tarihinde kuruldu. Kulübün kuruluşuna ilişkin çalışmalar sırasında kurucular yaşça büyük olduğu için Yakup Ünel'e yetki verirler. Ünel, İstanbul'da Darüşşafaka Lisesi'nde öğrenim görmüştür. Darüşşafakalı olması münasebetiyle de Yeşil-Siyahlı renklerin tutkunudur. Denizlispor'a da bu renklerin yakışacağını düşünür ve teklifi kabul görür.

Sakaryaspor
Sakaryaspor 1965 yılında kuruldu. Adagücü, İdmanyurdu, Güneşspor kulüplerinin birleşmesiyle oluşan Sakaryaspor kendisine Yeşil-Siyah renkleri uygun gördü.

Çaykur Rizespor
1968 yılında kurulan Ç.Rizespor'un renkleri doğanın yeşili ile denizin mavisinden esinlenmiştir.

Eskişehirspor
1965 yılında üç amatör takımın birmeleşmesiyle kurulan Eskişehirspor, İnönü ve Sakarya savaşlarının yaşandığı için siyahı, Türk bayrağından da kırmızıyı kendisine renk olarak seçti.

Orduspor
Liglerimizde Mor-Beyaz tek takım olan Orduspor 1967 yılında 5 amatör futbol takımının birleşmesiyle kuruldu. Orduspor renk seçiminde çok titiz davrandı. Hatta bu yüzden kulübün kurulması yaklaşık 1 yıl geçikti. Forma renklerinin Mor-Beyaz olmasında Ordu yöresinde mor menekşe çiçeğin yetişmesinin yanında, kulübün kuruluşunda yer alan 5 amatör takıma ait renklerin dışında bir renk seçimi de etkili oldu.

Adanaspor
Adanaspor, 1954 yılında kuruldu. Forma rengi önce Sarı-Lacivertken sonra kentin iki önemli ürünü olan portakalın turuncusu, pamuğun beyaz rengini alarak Turuncu-Beyaz olmuştur.

28 Dünya Kulübünün Armaları ve Anlamları

Galatasaray

Kulübün ilk logosunu Şevki Ege çizmiştir. Ağzında futbol topu olan, kanatları gerili olan bir kartaldı. Kartal, Galatasaraylıların üzerinde durduğu bir amblem örneği olsa da Şevki Ege'nin çizdiği amblem beğenilmedi. Daha sonra kulübün amblemi iç içe geçmiş, "G" ve "S" harflerinden çizilmiştir. Şu anki logoyu çizen o dönem lise öğrencisi olan Ayetullah Emin tarafından çizilmiştir ve logonun adı "Gayin-Sin" olarak ortaya çıkmıştır.

Beşiktaş

İlk tescil edilen kulüp olmasından dolayı Beşiktaş Kulübü, armasında Ay-Yıldız taşıma hakkına sahip olan bir kulüptür. Kulüp kurucusu ve ilk başkanı olan Mehmet Şamil Bey kurucu üyelerle beraber takımın renklerini tabiatın bütünüyle birbirine iki zıt rengi olan siyah ve beyaz olmasına karar vermişlerdir. 1911 yılında ilk şampiyonluğu jimnastik dalında alan kulübün armasında yer alan "J" ve "K" harfleri de "Jimnastik Kulübü" nün kısaltmalarını sembolize etmektedir.

Fenerbahçe

Sarı-beyaz-lacivert renklere sahip olan Fenerbahçe Kulübü'nün bugün kullanmakta olduğu armayı 1910 yılında dönemin sol açığı ve "penaltı kralı" olarak bilinen Topuz Hikmet tarafından çizilmiştir. 5 renkten oluşan bu amblemde Fenerbahçe Spor Kulübü1907 yazısını taşıyan beyaz çerçeve temizlik ve açık yürekliliği, kırmızı ton sevgi bağlılığın ifadesidir. Ortada bulunan sarı lacivert kalp şeklindeki sarı Fenerbahçe'ye duyulan gıpta ve kıskançlığı, lacivert ise soyluluğu tasvir etmektedir. Bu iki renk arasında yükselen palamut dalı ise Fenerbahçelilik'in kudret ve kuvvetinin ifadesidir. Yeşil renk ise bu kudret için başarının oluşunu gösterir.