Koku alma sorunu yaşayan erkekler dikkat! Sperm kaliteniz riskte

Sperm kalitesini artırmada doğru beslenme büyük önem taşıyor. Baba olmak hiç kuşkusuz hemen her erkeğin isteği. Bunun için de spermin kaliteli ve yeterli sayıda olması şart. Ancak günümüzde değişen çevre şartları, beslenme alışkanlıkları, hayat tarzı ve sosyal koşullar nedeniyle spermin kalitesinde ve sayısında sorunlar yaşanabiliyor. Uzmanlara göre koku alma bozukluğunuz varsa, sperm üretimi de bozuk olabilir. 30 bin erkekte bir rastlanılan bu durum, Kallmann sendromu adı verilen genetik bir eksiklikten kaynaklanır. Peki, sperm kalitesini artırmak için ne yapılmalı? Sperm kalitesini bozan faktörler nelerdir?

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 28 Mayıs 2020 17:36 Güncelleme Tarihi: 28 Mayıs 2020 18:39

SPERM KALİTESİNİ BOZAN FAKTÖRLER

Yaşınızın ilerlemesini beklemeyin

Baba olmak isteyenler dikkat! Bunlar sperm kalitesini ve sayısını düşürüyor. Erkeklerde kadınlarda olduğu gibi menopoz durumu yoktur. Yani her yaşta baba olunabilir. Ama 40 yaşın üzerinde bu şans düşmekte. Burada sperm sayısındaki azalmanın yanı sıra kalitesinde bozulma da önemli rol oynuyor. Kalitesi bozuk spermlerin düşük yapma olasılığı fazla.

Sperm kalitesindeki bozulmanın en önemli nedenlerinin başında da oksidatif stres gelmekte. Şayet böyle bir risk söz konusuysa erkenden tedbir almak faydalı olacaktır. Örneğin çocuk istemi uzun sure ertelenecekse, spermlerin ileride kullanılmak üzere saklanması bir sigorta olabilir.

Sıkı iç çamaşır ve pantolonlardan kaçının
Sıkı giysiler testislerin içinde bulunduğu ortamın ısısını yükselterek sperm üretimini olumsuz etkilemekte. Normalde testisler, vücut ısısından 3-4 derece daha düşük ortamda bulunur. Yakın tarihte Harvard Üniversitesi'nde 656 erkek üzerinde yapılan bir araştırmada, boxer tarzı bol iç çamaşırı giyenlerin sperm sayısının, dar giysilere göre %17 ile %25 arasında daha fazla olduğu gösterildi.

Erkek modeller ya da David Beckham gibi futbolcular dar ve marka içgiyimlerle çok harika görünebilir. Ama bu tarz giyim şekli çocuk sahibi olma şansınızı azaltır. 2012 yılında 2500 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada erkekte sperm sayısını etkileyen en önemli yaşam tarzı faktörü dar içgiyim olarak bulunmuştur.

Muhtemelen dar külotlar testisleri vücuda yaklaştırmakta ve hava dolaşımı azalarak testisteki ısı yükselmektedir. Normalde testisler vücut dışında ve daha düşük ısıda olması gereken orkanlardır. Yüksek ısı, sperm üretiminin azalmasına sebep olur. Dar jeanler ve bisiklet taytları da benzer etkiye sahiptirler.

Koku alma bozukluğunuz varsa, sperm üretimi de bozuk olabilir
Bazı erkeklerde koku alma duyusu bozuktur. Bunlar ya hiç konu hissetmezler ya da zayıf alırlar. 30 bin erkekte bir rastlanılan bu durum, Kallmann sendromu adı verilen genetik bir eksiklikten kaynaklanır. Böyle erkeklerde hormon eksikliğine bağlı olarak ergenliğe giriş de gecikmiş olup, genital organların gelişimi geri kalmıştır. Oysa eksik hormonlar yerine konulursa, %10-15'inde hastalık düzelip, doğal yolla da çocuk sahibi olunabilir.

Nadir de olsa spermlerin üzerine antikorlar yapışmış olabilir
Antikorlar, vücudu mikroplardan ve yabancı hücre istilasından koruyan muhafızlarımızdır. Vücudun bağışıklık sistemini oluşturan bu muhafızlar, bir enfeksiyon kapılması durumunda olay yerine gelerek, istilacı hücreleri ortamdan kaldırırlar. Ancak bazı durumlarda antikorlarımız spermlerin de üzerine yapışarak onların hareket etmesini, kadın genital kanallarında ilerlemesini, yumurtaya girmesini hatta döllenmeyi engelleyerek kısırlık nedeni olabilmekte.

İmmünolojik infertilite olarak bilinen bu durumda steroidler önerilmiş olmakla birlikte, çoğu kez tek çare yardımcı üreme teknikleridir. Ama buna yol açan nedenler tedavi edilirse, doğal yolla da gebelik beklenebilir.

Uykuya yeterli zaman ayırın
Çok uzun ya da çok kısa sure uykunun sperm sayısını azalttığı gösterilmiştir. Günde 9 saatten fazla uyuyanların sperm sayısı %39 düşmekte. Aksine, 6.5 saatten az uyununca da sayı %25 azalmakta. Yani, sperm sayısı bakımından değerlendirildiğinde günlük ideal uyku süresi 7 ila 7.5 saat olarak önerilmekte. Burada ne zaman uyunduğu da önemli.

Sıcak banyo ve saunalardan uzak durun
Şayet baba olmaya niyetlendiyseniz, testislerinizi aşırı sıcaktan koruyun. Bu anlamda sıcak banyolar, sauna, testisleri sıkıştıracak oturma pozisyonunda uzun sureli bisiklete binilmesi ya da araç kullanılması sakıncalıdır.

Erkeklerde sperm sayısı son 50 yılda azaldı ve azalmaya devam ediyor. Uzmanlar, ileri yaştaki erkeklerde spermin içerdiği genlerin anormalleştiğini, özellikle modanın da etkisiyle yaygınlaşan dar giysilerin sperm kaynaklarını olumsuz etkilediğini söylüyor. Aşırı egzersiz yapma bağımlılığının da doğal üreme şansını olumsuz etkilediğini kaydedildi.

Son yapılan araştırmalar ileri yaştaki babaların, genetik değişimleri çocuklarına, ileri yaşta anne olanlardan daha fazla aktardıklarını gösterdi. Ayrıca çiflerin bebek sahibi olamadığı olguların yaklaşık yarısında problem erkeklerde…

Dünya Sağlık Örgütüne göre; bir erkeğin medikal destek olmaksızın çocuk sahibi olabilmesi için ml de en az 15 milyon sperme sahip olması gerekiyor. Yüzebilen hücreler olan spermler,erkeğin DNA sını taşırlar ve devamlı olarak testislerde üretililer. Bu üretim hormonların kontrolü altındadır ve yaklaşık 60 günde bir tekrarlar.

Erkek üreme kapasitesi 35 yaşından itibaren azalmaya başlar. Erkekler de kadınlar gibi biyolojik saate sahiptir. 2005'te yapılan bir çalışma 30 yaş ve altındaki kadınların eğer 40 yaş ve üstü partnere sahiplerse gebelik olasılığının yüzde 25 azaldığını göstermiştir. Kadın yaşı 35-37 arasındaysa ve partne 40 yaş üstüyse gebe kalma olasılığı yüzde 50 azalmaktadır. Çünkü yaşla beraber spermin genetiğinde olumsuz değişiklikler oluşmaktadır.

Kanser tedavisi

Kanser tedavisi gören erkeklerde üreme kapasitesi azalır. Prostat kanseri erkeklerin yüzde 70'ini etkileyen bir durum olup cerrahi sonrası komplikasyonlarcinsel hayatı olumsuz etkilemektedir. Radyasyon ve kemoterapi de sperm oluşumunu olumsuz etkiler. Bu nedenle uzmanlar bu durumda sperm dondurmayı önermektedirler.

Fit kalmak

Sağlıklı ve fit olmak için düzenli egzersiz yapmak çok önemlidir ama son zamanlarda egzersiz çılgınlığı fit ve sağlıklı kalma amacının önüne geçmektedir. Aşırı egzersiz erkeklerde hormon üretimini olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca son yıllarda büyük popülarite kazanan bisiklet sürmek de fertiliteyi olumsuz etkilemektedir.

Aynı pozisyonda, genital bölgenin bası altında kalmasından dolayı sperm üretimi bozulmaktadır. Özellikle uzun mesafe bisiklet kullananlarda sertleşme sorunları ve hissizlik sık görülmektedir. Testislerde ısı artışına neden olan her durum üremeyi olumsuz etkileyecektir. Toplu taşımada uzun süre kalabalık ve sıcak ortamda bulunma, sauna ve sıcak banyolar sperm üretimini olumsuz etkiler.

Yeterince cinsel beraberlik yaşamamak

Gebe kalmayı zorlaştıran faktörlerden biri de gerçekten cinsel ilişki sıklığında azalmadır. Aynı zamanda stress de bu sıklığı azaltan faktörlerden biridir. Stres bu konuda 2 şekilde etkili olur. Testosteron seviyesini etkiler ve sperm miktarını ve kalitesini azaltır. Aynı zamanda stress seks isteğini azaltır.

D vitamini eksikliği

Vitamin D sperm sağlığı için şarttır. Spermde baş ve çekirdek bölgesinde birçok D vitamini reseptörü vardır.Yetersiz D vitamini sperm kalitesini olumsuz etkilemektedir.

Artan alkol ve tütün tüketimi

Alkol bir hücre toksinidir. Fazla alkol tüketimi hem sperm sayısını hem de şeklini bozmaktadır. Böylece spermin yumurtayı dölleme yeteneği azalmaktadır. Aynı zamanda fazla miktarda alkol erkekte östrojen miktarını artıran etki oluşturur. Çocuk sahibi olmaya karar vermeden en az 3 ay önce alkol tüketimi azaltılmalıdır.

Sigara ise sperm sayısına etkili olmamakla beraber, sperm DNA sına zarar vermektedir. Bu da kısırlık ve erken düşüklere neden olabilmektedir. Özellikle günde 20 taneden fazla sigara içenlerde olumsuz etkiler sıktır.

Dizüstü bilgisayarların sık kullanımı ve mobil telefonlar

Laptopların oluşturduğu ısı sperm oluşumunu ve gelişimini bozar. Bu nedenle kullanımda dizüstü değil masaüstü tercih edilmelidir. Aynı şekilde oluşturduğu elektromanyetik alan nedeniyle cep telefonları da sperm üretimine zarar verebilir. Uzmanlar cep telefonlarını genital bölgeye yakın taşınmamasını önermektedir.

Sperm kalitesi ve canlılığını artırmak için tüketilebilecek besinler nelerdir? Doğru gıdalarla beslenme vücut sağlığı için olduğu gibi üreme sağlığı için de çok büyük bir önem taşıyor. Peki, Sperm kalitesini artırmak için ne yapılmalı? Sperm kalitesini korumak için nelere dikkat edilmeli?

İŞTE SPERM KALİTESİNİ ARTIRAN BESİNLER...

Ay çekirdeği ve kabak çekirdeği

Çinko ve selenyum gibi elementler, antioksidan etkili maddeler ve L'arginin açısından zengindirler. Sperm hareket ve sayısını artırıcı etki gösterir. Çinko ve selenyum deniz ürünleri, süt, badem ve cevizde de bulunur.

Keçiboynuzu

Keçiboynuzu, sperm yumurta etkileşimi sağlayan enzimlerin aktivitesini artıran vitaminler ve çinko içerir. Çinko önemli antioksidan maddelerden bir tanesidir.

Fındık ve fıstık

Folik asit, sinir sistemi oluşumunda önemli rol oynar. Erkeklerde de yine spermin genetik materyalinin olgunlaşmasında önemlidir. Mercimek, badem, fındık, fıstık ve baklagillerde yaygın olarak bulunmaktadır.