Yaz ayları ile birlikte çalışanlar da izin planları yapmaya başladı. Çalışanların her yıl ücretli izin hakları bulunuyor. Yıllık izin süresini kıdem belirlerken, tarihine ise bilinenin aksine işveren karar veriyor. Yıllık ücretli izin yasalarımızda belli şartlar dahilinde kullanılabiliyor. Peki izin nasıl kullanılıyor, tarihe kim karar veriyor? Bütün soruların cevapları şöyle...
KİMLER KAÇ GÜN YILLIK İZİN KULLANABİLİR?
İşçilerin yıllık izin için en az bir yıl çalışmaları gerekiyor. 1-5 yıl arası çalışanlar en az 14, 5-15 yıl arası en az 20, 15 yıl ve daha fazlası için en az 26 gün izne hak kazanıyor. 50 yaş üstü ve 18 yaş altı çalışanların izinleri 20 günden az olamıyor. Yer altında çalışanların yıllık ücretli izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanıyor.
RESMİ TATİLLER İZİNDEN SAYILIR MI?
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.
İZİN İÇİN GEREKLİ KIDEM SÜRESİ NASIL HESAPLANIYOR?
Yıllık izin için gerekli 1 yıl hesaplanırken işyerinde bulunulan tüm zamanlar dikkate alınıyor. Yani deneme süresi de bu 1 yıla dahil ediliyor. Doğum izni gibi yasal izinler de 1 yıllık süre hesabına katılıyor. Kısa çalışma ödeneği süreleri de kıdem süresine ekleniyor.
Fotoğraf: (AA)
ÇALIŞAN YA DA İŞVEREN İZİN HAKKINI KALDIRABİLİR Mİ?
Hiçbir çalışan "ben izin kullanmıyorum", ya da işveren "ben sana izin kullandıramıyorum" diyemez. Yeni başlayan biri izin yapabilir mi?
Yasa gereği 1 yılını doldurmayan bir çalışan izin kullanamıyor. Fakat işveren isterse işçilerine 1 yıl dolduktan sonra hak edeceği izin günlerini avans olarak kullandırabilir. Burada iznin tamamı da bir bölümü de kullandırılabilir.
KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARIN YILLIK İZNİ NASIL HESAPLANIR?
Part-time çalışan işçilerin izin için gerekli 1 yıllık süreleri de işe başladıktan sonra geçen zaman olarak hesaplanır. Çalışmadıkları günler de bu hesabın içindedir.
İZİN SÜRESİNİN TAMAMI AYNI ANDA MI KULLANILIYOR?
Yıllık ücretli ilk bölümü 10 günden az olmamak üzere istenilen güne kadar bölünebiliyor. Yani çalışanlar isterlerse izinlerini 1'er gün olarak bile kullanabiliyor.
YILLIK İZNİN NE ZAMAN KULLANILACAĞINA KİM KARAR VERİYOR?
Yıllık iznin ne zaman kullanılacağı konusunda bilinenin aksine takdir hakkı işverendedir. İşveren işyerinde yürütülen işin nitelik ve özelliğine göre yıllık ücretli izinlerin belirli dönemlerde kullanılmasına ilişkin düzenleme yapabilir.
Fotoğraf: (AA)
KULLANILMAYAN İZİN YANAR MI?
İzin hakkının yanması söz konusu değildir. Kullanılmayan izinler ya sonraki dönemde kullandırılır ya da iş akdinin feshedilmesi sırasında parası ödenir.
MAAŞ EKSİK Mİ ÖDENİR?
Yıllık izinler ücretli izinlerdir. Çalışana maaşı ve sigorta primleri tam olarak ödenir. Dolayısıyla maaştan bir eksilme yapılamaz.
MEMURLARDA UYGULAMA NASIL?
DEVLET MEMURLARI KAÇ GÜN İZİN KULLANIR?
Hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için 20 gün, hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir.
Fotoğraf: (AA)
KULLANILMAYAN İZİN YANAR MI?
Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
ÖĞRETMENLERDE DURUM NASIL?
Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar.
DİKKAT ZAMAN AŞIMI VAR
İZİN PARASI İSTENİLEN ZAMAN ALINIR MI?
İşçi "ben izin kullanmayayım parasını alayım" diyemiyor. Dolayısıyla izin yerine para alınamıyor. Ancak eğer kullanılamayan izinler var ise işçi ayrılırken son maaş üzerinden hesaplanıp parası ödeniyor. Ancak bu durum istisnai bir uygulamadır. Doğru olan izinlerin kullanılmasıdır.
İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?
İzin ücreti hesaplanırken 1 tam yıl hesaba katılır. 1 yıl 8 ay çalışan bir işçi için izin ücreti 1 yıl üzerinden belirlenir. İşçiye ödenecek miktar son çıplak ücreti ile hesaplanır. Brütten yapılacak hesaplamalarda yasal prim ve vergi kesintileri düşülür.
Fotoğraf: (AA)
YOL İZNİ NASIL KULLANILIR?
4 güne kadar yol izni verilir. Ancak bu 4 günün ücreti maaştan düşülür.
GAZETECİYE FARKLI SÜRE
GAZETECİLERİN İZİN SÜRESİ NASIL BELİRLENİR?
Gazeteciye en az 1 yıl çalışmış olmak şartıyla 4 hafta izin kullandırılıyor. Meslekte hizmeti 10 yıldan yukarı olan bir gazeteciye, 6 hafta ücretli izin veriliyor. Gazetecinin kıdemi diğer çalışanlardan farklı olarak aynı kurumdaki hizmetine göre değil, meslekteki hizmet süresine göre hesaplanıyor.
