ABD Merkez Bankası (Fed), politika faizini 75 baz puan artışla yüzde 1,50-1,75 aralığına yükseltti.
Fed'den yapılan açıklamada, faiz oranının artırılması kararının 1'e karşı 10 oyla alındığı, Kansas City Fed Başkanı Esther George'un 50 baz puan artırılması yönünde oy kullandığı aktarıldı.
Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) maksimum istihdam ve uzun vadede yüzde 2 enflasyon elde etmeyi amaçladığı vurgulanan açıklamada, bu hedeflerin desteklenmesi için federal fon oranının yüzde 1,50-1,75 aralığına yükseltilmesine karar verildiği ve devam eden artışların uygun olacağının tahmin edildiği bildirildi.
Bankanın haziran toplantısında kararlaştırdığı 75 baz puanlık artış 1994'ten bu yana tek seferde gerçekleştirilen en hızlı faiz artışı oldu.
İVMELENEN ENFLASYON FED'İN ÜZERİNDEKİ BASKIYI ARTIRMIŞTI
ABD'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ardından hızlı ekonomik toparlanmayla gelen yüksek enflasyon baskısıyla 2021'in son çeyreğinde Fed'in para politikası tonu değişmeye başlamıştı.
Geçen yıl kasım toplantısıyla varlık alımlarının hızını düşürmeye başlayan Fed, mart ayında varlık alım operasyonunu tamamlayarak faiz artışlarına başlamıştı. Banka, mart ayı toplantısında 25 baz puan artışla 2018'den bu yana ilk kez faiz artırımına gitme kararı alırken, mayıs toplantısında 50 baz puan ile 2000 yılından bu yana en hızlı faiz artışını gerçekleştirmişti.
Fed, salgın sonrası politika normalleşmesinde bir başka adım olan bilanço küçülmesine ise haziran itibarıyla başlamıştı.
Rusya-Ukrayna Savaşı ve Çin'de Omicron varyantının tetiklediği Kovid-19 salgınının kontrol altına alınmasına yönelik politikaların tedarik zincirinde sıkıntıları artırmasının etkisiyle yükseliş eğilimini sürdüren enflasyon, Fed'in üzerindeki baskıyı daha da artırmıştı.
ABD'de enflasyon mayısta yıllık yüzde 8,6 ile Aralık 1981'den bu yana en yüksek seviyeye ulaşmıştı.
FED BÜYÜME BEKLENTİLERİNİ DÜŞÜRDÜ
ABD Merkez Bankası (Fed), bu yıla ilişkin enflasyon tahminini yükseltirken, büyüme beklentilerini düşürdü.
İki gün süren Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) Toplantısı'nın ardından Fed'den yapılan açıklamada, genel ekonomik faaliyetin ilk çeyrekteki düşüşün ardından toparlanmış göründüğü belirtildi.
Açıklamada, istihdam kazanımlarının son aylarda güçlü olduğu ve işsizlik oranının düşük kalmaya devam ettiği aktarıldı.
Enflasyonun salgın, yükselen enerji fiyatları ve daha geniş fiyat baskılarıyla ilgili arz ve talep dengesizliklerini yansıtarak yüksek kalmaya devam etiğine dikkat çekilen açıklamada, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısının muazzam insani ve ekonomik zorluklara neden olduğu kaydedildi.
Açıklamada, savaş ve buna bağlı olayların enflasyon üzerinde yukarı yönlü ek bir baskı oluşturduğuna ve küresel ekonomik faaliyet üzerinde baskı yarattığına dikkat çekildi.
ENFLASYON RİSKLERİNE KARŞI OLDUKÇA DİKKATLİ OLUNDUĞU VURGULANDI
Çin'deki Kovid-19 salgınına karşı alınan karantina önlemlerinin de tedarik zinciri aksamalarını daha da kötüleştirmesinin muhtemel olduğuna işaret edilen açıklamada, Komitenin enflasyon risklerine karşı oldukça dikkatli olduğu ifade edildi.
Açıklamada, 75 baz puanlık faiz artışının yanı sıra Komitenin mayıs ayında duyurduğu bilanço küçültme planı doğrultusunda elindeki Hazine tahvilleri ve ipoteğe dayalı menkul kıymetleri azaltmaya devam edeceği aktarıldı.
Komitenin enflasyonu yüzde 2 hedefine düşürmeye kararlı olduğu belirtilen açıklamada, para politikasının uygun duruşu değerlendirilirken, ekonomik görünüme ilişkin gelen bilgilerin etkilerinin izlenmeye devam edileceği yinelendi.
Açıklamada, Komitenin hedeflere ulaşmasını engelleyebilecek risklerin ortaya çıkması durumunda, para politikasının duruşunun uygun şekilde ayarlamaya hazır olacağı kaydedildi.
ENFLASYON TAHMİNİ YÜKSELDİ, BÜYÜME BEKLENTİLERİ DÜŞTÜ
Ekonomiye ilişkin tahminlerini de açıklayan Fed, bu yıla ilişkin enflasyon tahminini yükseltirken, büyüme beklentilerini düşürdü.
Fed'in tahminlerine göre, bu yıla ilişkin enflasyon tahmini yüzde 4,3'ten yüzde 5,2'ye yükseltildi. Enflasyon tahminleri 2023 için yüzde 2,7'den yüzde 2,6'ya ve 2024 için yüzde 2,3'ten yüzde 2,2'ye çekildi.
Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek enflasyona ilişkin tahminler de bu yıl için yüzde 4,1'den yüzde 4,3'e ve 2023 için yüzde 2,6'dan yüzde 2,7'ye çıkarılırken 2024 için yüzde 2,3 olarak sabit bırakıldı.
ABD ekonomisinin bu yıla ilişkin büyüme tahmini ise yüzde 2,8'den yüzde 1,7'ye düşürüldü. Ülke ekonomisinin 2023'e ilişkin büyüme tahmini de yüzde 2,2'den yüzde 1,7'ye ve 2024 yılı beklentisi yüzde 2'den yüzde 1,9'a indirildi. ABD ekonomisi için uzun vadeli büyüme beklentisi ise yüzde 1,8 olarak korundu.
İşsizlik oranına ilişkin tahminler de bu yıl için yüzde 3,5'ten yüzde 3,7'ye, 2023 için yüzde 3,5'ten yüzde 3,9'a ve 2024 için yüzde 3,6'dan yüzde 4,1'e yükseltildi.
Fonlama oranına ilişkin medyan beklenti 2022 için yüzde 1,9'dan yüzde 3,4'e, 2023 için yüzde 2,8'den yüzde 3,8'e ve 2024 için yüzde 2,8'den yüzde 3,4'e yükseltildi. Uzun dönem ortalama faiz beklentisi ise yüzde 2,4'ten yüzde 2,5'e çıkarıldı.
Kovid-19 krizinden toparlanan ABD ekonomisi, geçen yıl yüzde 5,7 ile 1984'ten bu yana en güçlü büyümeyi göstermişti.
POWELL'DAN FAİZ ARTIRIMI MESAJI
Faiz kararı sonrası Jerome Powell kameraların karşısına geçerek açıklamalarda bulundu. Powell'ın açıklamaları gelecek dönemin para politikası için sinyaller barındırdığından analistlerin gündeminde yer aldı.
Powell enflasyonu aşağı getirmenin zaruri olduğunun altını çizerek, "Cari resim, iş gücü piyasasının çok güçlü ve enflasyonun çok yüksek olduğunu gösteriyor. Faiz artırımlarına devam etmenin uygun olduğunu düşünüyoruz. Bilançomuzu ciddi şekilde azaltma sürecindeyiz" dedi.
Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
Sıkılaşan finansal şartlar talebi hafifletmeli. Ücretlerde büyüme yüksek, iş gücü piyasası aşırı sıkı, iş gücü arzı bastırılmış olmaya devam ediyor. İş gücü piyasasında arz ve talep şartlarının daha iyi bir dengeye gelmesini ve ücret artışlarını hafifletmesini bekliyoruz. Tedarik sıkıntıları öngörülenden daha uzun sürdü ve fiyat baskıları genele yayıldı.
'ÇİN'DEKİ KARANTİNALAR TEDARİK ZİNCİRİNİ DAHA DA KÖTÜLEŞTİREBİLİR'
Çin'de COVID ile ilişkili karantinaların tedarik zinciri sorunlarını daha da kötüleştirmesi büyük olasılık. Enflasyonu aşağı getirmeye güçlü şekilde bağlıyız. Politika bu güne kadar uyarlanabilir oldu ve öyle olmaya devam edecek.
Enflasyonun tekrar yukarı yönlü şaşırtması sonrasında Fed daha büyük artırımın gerekli olduğuna karar verdi.
'FAİZ ARTIRIM HIZI VERİLERE BAĞLI OLACAK'
Faiz oranlarının hızlı şekilde artırılmaya devam edilmesinin önümüzdeki aylarda uzun vadeli uzun vadeli enflasyon bekleyişlerinin aşağı gelmesine yardım edeceğini öngörüyoruz. Önümüzdeki toplantılarda faiz artırım hızı verilere bağlı olacak.
"ENFLASYONUN YUKARI YÖNLÜ HAREKETİ BİZİ ŞAŞIRTTI"
75 baz puanlık artırımın sürekli hale gelmesini beklemiyoruz. Gelecek toplantıda 50 veya 75 baz puan artırım olabilir. Sıkı para politikası uygulama yönünde iyi konumlandık. Fiyat istikrarı ve maksimum istihdam hedeflerini başarmak için yapabileceğimiz her şeyi yapacağız.
Niyetlerimiz konusunda olabildiğimiz kadar açık olmaya çalışacağız. Geçtiğimiz hafta açıklanan enflasyon ve istihdam verileri sonrasında daha agresif hareket etmeye karar verdik. TÜFE verisi sonrasında daha büyük faiz artırımının uygun olacağını düşündük. Enflasyon rakamlarında bir dizi düşüş görmeyi arzu ediyoruz. Enflasyon yukarı yönlü şaşırttı ve bu toplantıda güçlü bir adım atmamız gerektiğini düşündük.
"YIL SONU FAİZ POLİTİKASI YÜZDE 3-3,5 ARALIĞINDA"
Daha fazla önden yüklemeli yapmaya ihtiyacımız olduğuna karar verdik. Nötr faiz seviyesine kadar çıkılması arzu ediliyor. Politika faizi için bu ılımlı sınırlayıcı seviye yüzde 3-3,5 aralığında. Talebin ılımlılaşmasını yavaşlamasını görmek istiyoruz.
RESESYON SORUSUNA DİKKAT ÇEKEN YANIT
Enflasyonu aşağı getirirken düşük işsizlik oranının sürdürmek kolay olmayacak. Eğer enflasyonu aşağı getirirken, işsizlik oranı yüzde 4,1'e kadar yükselir ise bunun başarılı bir sonuç olacağını düşünüyorum. Bir resesyona neden olmaya çalışmıyoruz. Bizim hedefimiz iş gücü piyasasını güçlü tutarken enflasyonu yüzde 2'ye getirmek.
ABD EKONOMİSİ İÇİN BEKLENTİLER AŞAĞI YÖNLÜ
Fed faiz kararı sonrası makro ekonomik göstergelere ilişkin beklentilerini revize etti. Buna göre Mart ayında yüzde 2,8 olan büyüme beklentisi bu toplantıda yüzde 1,7'ye indirildi. 2023 büyüme beklentisi yüzde 2,2'den yüzde 1,7'ye; 2024 beklentisi ise yüzde 2'den yüzde 1,9'a çekildi.
ABD ekonomisi 2022 yılının ilk çeyreğinde öncü verilere göre yüzde 1,4 daraldı. GSYH ile ilgili final sonuçları 29 Haziran'da açıklanacak. 17 Fed yetkilisi 3 ayda bir ABD'nin işsizlik, enflasyon, ekonomik büyüme ve faiz oranlarıyla ilgili önümüzdeki 3 yıl ve uzun döneme ilişkin tahminde bulunuyorlar.
ENFLASYON BEKLENTİLERİNİ YUKARI YÖNLÜ REVİZE ETTİ
Fed'in dikkate aldığı enflasyon göstergesi PCE enflasyon verisinde bu yıla ilişkin beklentilerde de yukarı yönlü revize gerçekleşti. İlgili veriye ilişkin beklenti bu yıl için yüzde 4,3'ten yüzde 5,2'ye çıkarıldı. 2023 beklentisi yüzde 2,7'den yüzde 2,6'ya; 2024 beklentisi ise yüzde 2,2'den yüzde 2,1'e indirildi.
2022 YILI SONUNDA KADAR 175 BAZ PUAN FAİZ ARTIŞI GÜNDEMDE
Fed yetkililerinin faize ilişkin beklentilerini yansıtan noktasal grafikte agresif sıkılaşma döngüsünün devam edeceği sinyali görüldü. Yetkililer yıl sonuna kadar faizin yüzde 3,4 seviyesinde olacağını öngördü. Bu da yıl sonuna kadar 175 baz puanlık daha artış olacağına işaret etti.
Fed karar metninde enflasyonun yüksek kalmaya devam ettiğini ve pandemi ile ilişkili arz ve talep dengesizliklerini, enerji fiyatlarını ve daha geniş fiyat baskılarını yansıttığını söyledi.
PİYASALARA ETKİSİ NE OLDU?
Beklentilere paralel gelen Haziran ayı Fed faiz kararı sonrası piyasalar sınırlı tepki gösterdi. Ancak altın fiyatlarında ons öncülüğünde bir miktar toparlanma görüldü.
Ons altın Fed kararı sonrası 1.825 dolar düzeyine yükseldi. Bununla beraber yurt içinde dolar/TL 17,27 TL, gram altın TL fiyatı da 1.010 TL seviyesinde yatay seyrini sürdürdü.
