MALULLÜK AYLIĞI NASIL HESAPLANIR?
Malûllük aylığı, esnaf (4/b) ve memurlarda (4/c) prim gün sayısı 9000 günden az ise 9000 gün üzerinden; 9000 gün ve daha fazla ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden bağlanıyor.
İşçi (4/a) statüsünde çalışanlarda prim gün sayısı 7200 günden az ise 7200 gün üzerinden; 7200 gün ve daha fazla ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden hesaplanıyor. Kişi başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise aylık bağlama oranı 10 puan artırılıyor.
Örneğin, 1800 gün prim ödemiş bulunan bir işçiye malûl aylığı bağlanırken, yirmi yıl, yani 7200 gün prim ödemiş kabul ediliyor. Ama işçinin primi 8 bin gün ise aylık bu prim günü üzerinden bağlanıyor.
MALUL AYLIĞI BAĞLANANLAR ÇALIŞMAYA BAŞLARSA AYLIKLARI KESİLİR Mİ?
Sonradan çalışmaya başlayanların malûllük aylığının kesilip kesilmemesi, sigortalının statüsü, aylığın 2008 ekim öncesi veya sonrasında bağlanması, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi veya sonrasında başlanması gibi durumlara bağlı olarak farklı kurallara tabi.
Genel olarak 2008 ekim öncesinde bağlanan aylıklar ile ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi başlayan işçi (4/a) statüsünde olanların malûl aylıkları, bu statüde çalışmaya başladıklarında kesiliyor. Aynı kişiler BAĞ-KUR'a tabi bir işte veya kamuda çalışırlarsa malûl aylıkları kesilmiyor. İlk defa çalışmaya 2008 ekim ayı ve sonrasında başlayan işçi, memur ve esnafın malûl aylığı ise hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar genel olarak kesiliyor.
BAŞKASININ SÜREKLİ BAKIMINA MUHTAÇ OLMA KRİTERLERİ NELER?
Sigortalıların başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğu durumlar mevzuatta şöyle düzenleniyor:
Her iki kol ve bacak felci
İki bacakta felç
Vücudun sol ya da sağ yarısında felç
Ruh sağlığı kliniğinde kalmayı gerektiren psikotik hastalıklar
İki gözde yüzde 100 görme kaybı
İki elin kaybı
Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı
Her iki bacağın alttan en az 1/3'ünün kaybı
Ağır beslenme bozuklukları
Yardımcı solunum cihazlarına sürekli bağımlılık
Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.
22 BİN LİRANIN ÜSTÜNÜ İADE ALABİLİRSİNİZ
Prim iadesinde istisnai bir durum var; o da, aynı anda, birden fazla işyerinde çalışanlar da iade hakkından yararlanabiliyor. Aynı anda birden fazla işte çalışan bir kişi, ödediği primler toplamı prime esas kazancın üst sınırını –ki, bugün için bu rakam 22.072 lira- aşarsa, aşan kısmı sigortalıya iade edilir.
Yani, primler toplamı 22.072 lirayı aşarsa aşan tutarın işçi payı, çalışana SGK tarafından iade edilir; işveren payı ise iade edilmez. Kendi adına çalışanlar, yani Bağ-Kurlular ise ödedikleri yaşlılık, ölüm ve malullük primlerini iade alabilir. Bu kapsamda SGK, geçmiş yıllara ait primleri, güncelleme katsayısı ile hesaplayıp, öder.