TMMOB Makine Mühendisleri Odası Ankara Şube Başkanı ve Çankaya Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Müfit Gülgeç, Türkiye'de elektrik enerjisinin pahalı olduğuna işeret ederek, "Evlerde kullanılan elektriğin yüzde 10-20'sinin aydınlatma için kullanıldığı düşünülürse, gereksiz aydınlatmanın, oldukça önemli miktarda enerji tüketimine neden olduğu açıktır" dedi. Aydınlatma ile ilgili basit önlemler alarak bu konudaki giderleri önemli oranda azaltılabileceğini ifade eden Gülgeç, şunları kaydetti:
100 WATT YERİNE 20 WATT AMBÜL
"Son yıllarda aydınlatmada kullanılan ampul ve armatürlerin verimi çok önemli bir konu haline gelmiştir. Avrupa ülkeleri evlerimizde kullandığımız ve son derece verimsiz olan normal akkor ampulleri piyasadan kaldırmaya hazırlanmakta. Çubuk florasanlar bu ampullere göre yüzde 40 kompakt florasanlar ise yüzde 75 verimli. Yani 100 Watt'lık bir ampul yerine 20 Watt'lık bir kompakt florasan ampul kullanarak aynı ışığı sağlayabilmek mümkün. Tercihinizi diğer ampullere kıyasla pahalı fakat daha uzun ömürlü verimli ampullerden yana kullanınız."
Gülgeç diğer tasarruf önlemlerini şöyle sıraladı:
-Aydınlatmanın okuma, çalışma ve güvenlik (merdivenler gibi) için gerekli alanlarda yoğunlaştırılıp, diğer alanlarda ise azaltılmalı.
-Işık ayarlayıcıları (ışığı kısabilen) kullanarak, lambalara giden enerjinin kontrol edilebilir.
-Mekan uygunsa düşük güçlü birden fazla lamba yerine, yüksek güçte tek bir lamba kullanılmasının daha verimli.
-Bina dışı aydınlatmasında ve gerektiğinde ev içinde zaman zaman girip çıktığınız ve sıklıkla ışığı açık unutulan bölümlere fotoselli üniteler veya zaman ayarlayıcı cihazlar kullanılmalı.
-Evlere eşya alırken ya da evin dekorasyonunu yaparken açık renkleri tercih edin. Açık renkli duvarlar, mobilyalar, perdeler ve halılar ışığı yansıtarak odanın aydınlatma ihtiyacını azaltır.
-Gündüzleri gerekli ışığı, elektrikle aydınlatma yerine, gün ışığından yararlanacak şekilde sağlayın.
-Birçok dekoratif lamba ve abajur, ışığı bazen sizin hiç ihtiyacınız olmayan yönlere gönderir. Bunların seçiminde, açık renkli, şeffaf gölgelikli olanlarını ve ışığı istediğiniz yöne yönelteceğiniz modelleri tercih edin.
-Lamba yüzeylerini ve lamba muhafazaları üzerinde biriken kir ve tozlar lambanın aydınlatma verimini azaltır, temizleyin.
ELEKTRİKLİ EV ALETLERİ ENERJİ TÜKETİMİNİ HAFİFE ALMAYIN
Gülgeç, Türkiye'de ev aletlerinin enerji tüketiminin genellikle fazla önemsenmediğine işaret ederek, "Oysaki bugün bir konutta bulunan elektrikli ev aletlerinin sayısı ve harcadıkları enerji düşünülürse, aslında enerji tüketiminde hiç de küçümsenmemeleri gerektiği ortaya çıkar. Ev aletlerinizi bilinçli ve yerinde kullanmanız hem onların ömrünü arttıracak hem de enerji tasarrufuna katkıda bulunmanızı sağlayacak" dedi.
Ev aletlerini satın alırken sadece fiyat olarak değil, enerji tasarrufu açısından da karşılaştırılması gerektiğini belirten Gülgeç, şunları kaydetti:
"Enerji verimliliği seviyesi yönetmeliklere uygun olarak belgelenmiş olan bir cihaza yapacağınız yatırım maliyeti yüksek olmakla birlikte, cihazın 10 yıllık kullanım ömrü boyunca sağlayacağı enerji tasarrufu ödediğiniz parayı size geri kazandırır. Cihaz alırken "A" ve "A " işaretli olanlarının en verimli olanlar olduğunu hatırlayınız. Yüksek verimli ve çok düşük verimli cihazlar arasında yüzde 60'ın üzerinde enerji tüketim farkı olduğunu da unutmayınız."
Gülgeç elektrikli cihazlardaki diğer önlemleri şöyle sıraladı:
-Elektirkli cihazların üzerindeki "stand by" ışıklarının cihazı kullanıma hazır bekletirken yılda 8,7 kWh enerji tüketiyor. Beklemedeki 10 cihaz yılda 87 kWh enerji tüketir ki bu neredeyse bir evin 1 aylık elektrik tüketiminin yarısı gibi bir değere ulaşır. Bu nedenle kullanmadığınız zamanlarda DVD oynatıcı, radyo, televizyon gibi elektrikli cihazlarınızı düğmesinden kapatın.
-Elektrikli cihazlarınızı üretildikleri amaç doğrultusunda kullanın. Örneğin; ekmeği fırında kızartmanız, ekmek kızartma makinesinde kızartmanızdan en az üç kat daha fazla enerji harcamanıza neden olur" dedi.
-Evde tüketilen enerjinin yüzde 20-30'unun buzdolabının çalışması için harcanıyor, gereksiniminizden daha büyük kapasitede buzdolabı veya derin dondurucu almayın. Bu enerji kaybına neden olur.
-Buzdolabının kapı contalarını kontrol edin. Conta, dolabın içi ile kapısı arasındaki sızdırmazlığı sağlar. Eğer bozuksa mutlaka değiştirin. Aksi durumda hem enerji tüketiminiz artar hem de buzdolabınızın ömrü azalır.
-Buzdolabını; fırın, radyatör gibi ısı kaynaklarından uzak bir yere koyun ve güneş ışığından uzak tutun sıcak kaynaklarla arasında en az 30 cm boşluk bırakın.
-Buzdolabına sıcak bir yiyeceği ya da kabı koymayın. Oda sıcaklığına kadar soğumasını bekleyin.
ÇAMAŞIR MAKİNENİZİ KAPASİTESİNİN ÜZERİNDE ÇALIŞTIRMAYIN
-Satın alırken çamaşır makinesi kapasitesini genellikle kullandığınız aralıkta seçin. Örneğin piyasaya yeni çıkan 10 kg kapasiteli makineler A sınıfı bile olsalar, birkaç kişilik küçük aileler ve çok sık çamaşır yıkama ihtiyacı olan aileler için uygun değildir.
-Çamaşır makinenizi her zaman tam kapasitede çalıştırın. Ancak kapasitesinin üstünde çalışmasına zorlamayın. Eğer makinenize az miktarda çamaşır koyuyorsanız, daha az su almasını sağlayacak programı seçin.
-Bulaşık makinesi alırken ise daha az su, enerji ve deterjan harcayan makinelerin tercih edin.
-Bulaşık makinenizi her zaman tam kapasitede çalıştırın. Ayrıca kapasitenin üstünde çalışmasına zorlamayın. Az miktarda bulaşık yıkamak zorundaysanız ekonomik programı tercih edin. Bulaşıkların durumuna göre yüksek sıcaklıkta yıkama gerekmedikçe, 50 derece su sıcaklığını tercih edin.
ÜTÜLER ENERJİYİ EN FAZLA TÜKETEN ARAÇLARDAN
-Ütüler enerji tüketim kapasitesi en yüksek cihazlardan. Son yıllarda 2200 Watt kapasiteye ulaşmış ütülerin piyasada satıldığı görülmekte. Ütü alırken kurulu gücü düşük, buhar kapasitesi yüksek olanları seçmek daha az enerji tüketmemizi sağlayacak.
-Saç kurutma makinesinin 10 dakika çalışmasının 60 Watt'lık bir lambanın 3 saat yanmasına eşdeğer elektrik tüketir. Saçlarınızı mümkün olduğunca havlu ile iyice kuruladıktan sonra saç kurutma makinesi kullanın. Böylece daha az enerji harcarsınız.
DÜDÜKLÜ TENCERE KULLANIN
-Yiyecek pişirirken düdüklü tencere kullanın. Bu yolla hem enerji tasarrufu sağlayacak hem de yiyeceklerinizin besin değerini korumuş olacaksınız.
-Yemeklerinizi ocakta pişirmeyi tercih edin. Ocaklarda yemek pişirmek, fırında yemek pişirmekten daha ekonomiktir.
-Tencerede pişirdiğiniz yiyecekler kaynama sıcaklığına ulaştığında, ocağın alev ayar düğmesini en kısık pozisyona getirin, yüksek ateşte kaynama yiyeceğin pişmesini hızlandırmaz.
- Mikrodalga fırınlar da pişirme ve ısıtma süreleri çok kısadır. Klasik fırına göre yaklaşık yüzde 50 daha az enerji tüketerek önemli ölçüde enerji tasarrufu sağlar.
