600 bin kişinin yaşadığı kampta kuyu açmak yasak. Su tankerle geliyor. İnsanlar, gırtlaklarını göstererek 'food' diyor. Yetkililer basını uyarıyor: Sakın insanların içinde su içmeyin, yemek yemeyin.
"Ölüm burada normal karşılanıyor…" Uluslararası Doktorlar Birliği'nden gönüllü olarak Afrika'ya gelip çalışan bir hekimin ağzından çıkan ilk sözler bunlar.
Aslında sorunu tüm dünya biliyor. Kenya-Somali sınırındaki Dadaab Kampı'na 120 km uzaktan, çölden gelen Somalileri sınırda BM ve Kenya yetkilileri karşılıyor. Gelenler bileklerine numara takıldıktan sonra yine yürüyerek kampa ulaşıyor. Ulaşanlar ölmekten şimdilik kurtulmuş gibi. Ancak seyyar hastanelerde hâlâ çok sayıda insan var. Dadaab'a hiç ulaşamayanlar da var. Birkaç hafta önce kampa gelen 28 yaşındaki Amina Abdi Oman da, yolda gelirken 2 ölü çocuk gördüğünü söylüyor.
Dadaab kampı 1991'de iç savaş zamanında kurulmuş. O dönem BM kontrolünde 90 bin mültecinin bulunduğu kampa su tankerlerle 12 km uzaktan getiriliyor. Suların önünde uzun kuyruklar oluşuyor. Kenya hükümeti, mültecilerin kalıcı olmaması için kuyu suyuna izin vermiyor. Çünkü resmi olmayan sayılara göre kampta nüfusun 600 binlere yaklaştığı belirtiliyor.
Tel kafeste BM
Türkiye'den yola çıktıktan tam 2.5 gün sonra Dadaab'a Türk gazetecilerle birlikte ulaştık. Dadaab'a ilk girdiğimizde BM'nin tel örgülerle çevrili bölgesi gözümüze çarptı. Güvenlik sıkıntısının her an hissedildiği bölgede BM'nin binalarının bulunduğu alan, daire formundaki dikenli tellerle tam 7 sıra çevrilmiş durumda. Demir kapıların önünde güvenlik güçleri bekliyor. İçeriye sürekli arazi araçları ve eşya yüklü kamyonlar giriş çıkış yapıyor.
İnsani Yardım Vakfı (İHH) aracılığıyla geldiğimiz Dadaab'da, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte kalktık, hazırlandık. Ancak güvenlik güçleri olmadan yola çıkmak mümkün değil. Türkiye'de bildiğimiz askerlerin aksine, disiplinden uzak, başlarında komutanları olmayan 2 askerin gelmesi 2 saat geciktiği için yola saat 09.00 gibi çıkabildik. 10 km uzaklıktaki kampa çöl kumu üzerinde 45 dakikada gelebildik.
'Food...' (Yiyecek)
Kenya'ya yakın ilk kamplar artık bir yerleşim alanı görünümünde. Bakkal, tamir dükkânları, seyyar satıcılar hatta bir pazar dâhi var. Bu bölgede yıllardır yaşayan mülteciler çamur bloklarla küçük küçük evleri bile örmüş. Ancak Somali sınırına yaklaştıkça dünyanın her gün ekranlardan izlediği açlık gerçeği ile daha fazla burun buruna geliyorduk.
Dadaab kamp alanı 30x30 km'lik çok büyük bir kare alan. Barakaların ucu bucağı gözükmüyor. Kamp içinde nereye gitsek etrafımızı yüzlerce Somalili sardı. Çatpat İngilizce bilenler 'food' derken, sadece Somalice anadillerini konuşanlar ise el işaretiyle boğazlarını göstererek yiyecek bir şeyler istedi.
Kamplara gelmeden önce
Yetkililerin yaptığı "İnsanların içinde su içmeyin, bir şey yemeyin" uyarıları kampta anlamlı hale geldi. Otobüsün camlarına yapışan onlarca çocuğun önünde değil bir damla su içmek, gözyaşlarımızı zor tutuyorduk.
Dört bir taraf ıssız sarı kum, yapraksız dikenli çalılar, mavi bir gökyüzü. Ancak ne zamanın, ne mavi gökyüzünün bir anlamı var burada. İnsanlara gerekli olan tek şey su ve yiyecek.
Bir lojistik faciası
Afrika'da mülteci kamplarına yardım ulaştırmak sanıldığı kadar kolay değil. Taşıma su ve gıdayla yüz binlere hizmet güç. Dadaab'da en dikkat çeken BM Mülteciler Yüksek Komiserliği. Her tarafta UNHCR harflerini görmek mümkün. Bunun dışında kamp alanlarında yoğun bir yardım dağıtımı ve kalıcı olarak kendine yer bulmuş bir sivil toplum örgütü dikkate çarpmıyor.
İnsani Yardım Vakfı (İHH) tuttuğu barakalarda 1 aydır günde 2 bin kişiye 1 ay yetecek gıda yardımı dağıtıyor. Dün dağıtımın yapıldığı yer etrafı tel örgülerle çevrilmiş, silahlı askerlerce korunan bir alan. Ellerinde fişi olanlar içeriye alınmış ancak binlerce insan dışarıda bekliyor.
Radikal'de yer alan haber göre, insanlar fotoğraflarının çekilmesine büyük tepki gösteriyor. Tellere çok yüklenenler önce uyarılıyor sonra görevliler ellerindeki sopalarla tellere vurarak güvenliği sağlıyor.
Yardımlara en büyük engel, yol. Garissa ile kamp arası çöl. Türk gazetecileri getiren minibüsün bile defalarca kuma saplandığı ve 3 kez lastiğinin patladığı bir yol.
Somali'ye yardım kampanyasına destek vermek isteyenler, yardımlarını şu yollarla gönderebilirler: BANKA: Tüm bankalardaki Kızılay hesapları. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın (TİKA) Halkbank Bakanlıklar Şubesi hesabı şöyle:
Şube Kodu: 408. TL.: 05000014 Dolar: 58000095 Euro: 58000096
İNTERNET: www.kizilay.org.tr
TELEFON: 168 ücretsiz bağış ve danışma hattı
PTT: 2868 numaralı Kızılay Posta Çeki
KIZILAY: Tüm Kızılay şubeleri
SMS YOLUYLA YARDIM İÇİN: Sabah yaz 2868'e mesaj at, 5 TL. bağış yap.
TÜRK KIZILAYI MUTFAK SETİ-GIDA KOLİSİ GÖNDERİMİ: 200 TL.'lik bağış ile 5 kişilik bir ailenin bir aylık gıda ihtiyacını karşılayabilirsiniz.
YARDIM KAMPANYASI HESAP NUMARALARI T.C. ZİRAAT BANKASI AŞAĞI AYRANCI ŞUBESİ:
TL HESAP NO (IBAN):
TR940001000820555555555001
ABD DOLARI HESAP NO (IBAN):
TR670001000820555555555002
EURO HESAP NO (IBAN):
TR400001000820555555555003
BANKA SWİFT KOD NO: TCZBTRAA T.VAKIFLAR BANKASI A.O.FİNANSMARKET ŞUBESİ: TL. HESAP NO (IBAN):
TR800001500158007299038012
ABD DOLARI HESAP NO (IBAN):
TR680001500158048012989557
EURO HESAP NO (IBAN):
TR140001500158048012989559
BANKA SWİFT KOD NO: TVBATRAA TÜRKİYE HALK BANKASI BAKANLIKLAR ŞUBESİ: TL. HESAP NO (IBAN):
TR460001200940800005000014
ABD DOLARI HESAP NO (IBAN):
TR590001200940800058000095
EURO HESAP NO (IBAN):
TR320001200940800058000096
BANKA SWİFT KOD NO: TRHBTRAA
Takvim.com.tr
