Son 30 yılın en büyük yargı reformu
Yargıdaki iş yükünü azaltmak amacıyla hazırlanan Yargı Reformu Tasarısı, Meclis'ten geçti.
Giriş Tarihi:
Güncelleme Tarihi:
Yargıtay'a Danıştay'a da 2 yeni daire kurulacak. Yasa yüksek yargıya çok sayıda istihdam imkanı da sağlıyor.
Adalet Komisyonundaki görüşmeleri oldukça gergin başlayan ve komisyonun CHP'li üyelerini istifaya kadar götüren yargı reformu tasarısı Meclis Genel Kurulu'ndan gece yansı geçti. CHP'nin kanunu engellemek için 500 geçici madde eklenmesine yönelik önerge vermesine rağmen önergeler işleme alınmadı. İşte son 30 yılın en büyük yargı reformunun ayrıntılan:
Danıştay'da üye artıyor
Kanunla Danıştay'ın daire sayısı 13'ten 15'e çıkarıldı. Danıştay'daki üye sayısı ise 95 olan üye sayısı 61 artunlarak 156'ya çıkanlıyor. Yargıtay'da 32 olan daire sayısı 38'e, üye sayısı ise 250'den 137 artırılarak 387'ye çıkarılıyor. Yargıtay'da üye sayısının yeterli olması halinde birden fazla heyet oluşturulabilecek. Bu durumda oluşturulan diğer heyetlere, heyette yer alan en kıdemli üye başkanlık edecek. Yargıtay başkanı ve birinci başkan vekilleri ile daire başkanlannın seçiminde Yargıtay Büyük Genel Kurulunun toplanabilmesi için üye tam sayısının salt çoğunluğunun hazır bulunması yeterli olacak. Mevcut düzenlemede, Büyük Genel Kurul'un toplanabilmesi için üçte ikisinin hazır bulunması gerekiyor. Birinci Başkanlık Kurulu üyeliğine seçilebilmek için en az 4 yıl Yargıtay üyeliği yapmak şartı kaldırılıyor. Kanunun cumhurbaşkanı tarafından onaylanmasının ardından Yargıtay ve Danıştay'ın yeni üyeleri HSYK'nın önerisiyle cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
Davalar devlete açılacak
Başkent Üniversitesi Rektörü Mehmet Haberal'm Ergenekon davası hakimlere açtığı tazminat davasını Yargıtay tarafından kabul edilmesi nedeniyle hakim ve savcılara tazminat davası açılamayacağına yönelik düzenlemede kabul edildi. Hakim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle ancak devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hakim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak. Devlet, ödediği tazminattan dolayı, tazminat davasına konu işlem, faaliyet veya kararla ilgili olarak görevinin gereklerine aykın hareket etmek suretiyle görevim kötüye kullanmaktan hakim veya savcıya rücu edecek.
Yargıtay Bilgi İşlem Merkezi
Meclis'teki görüşmeler sırasında verilen önergeyle yasaya bir madde eklendi. Buna göre Yargıtay'da Bilgi İşlem Merkezi kurulacak. Sistem, ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile koordineli olarak kurulacak. Ulusal ve uluslararası veri akışını sağlayacak. Adli Tıp Kurumu ile ilgili de düzenlemeler de kanunda yer alıyor. Başkan yardımcısı sayısı 2'den 5'e yükseltilecek. Bunlardan en az 2'si Adli Tıp uzmanı olacak. Döner sermaye oranları yükseltilecek.
Yeni adımlar gelecek
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yaptığı konuşmada yeni adımların atılacağını belirtti. Ergin "Kamuoyuyla paylaştığımız, yaklaşık 24 maddelik, ilk derece mahkemeleriyle yüksek yargıya gelen işin azaltılması noktasında bir tedbirler paketimizi görüşe sunduk. 10 gün içerisinde görüşleri aldıktan sonra olgunlaştırıp Par-lamento'ya getirmeyi düşünüyoruz. İnsan kaynaklarını güçlendirecek çalışmalarımız peşinden geliyor. Adli Tıp'ın reforme edilmesine ilişkin büyük çalışma taslağımız hazırlık aşamasında. En son, icra iflas sisteminin yeniden gözden geçirilmesine ilişkin mevzuat düzenlemesi var" dedi.
Başkanlık kurullarına yeni üyeler
Maclis'ten geçen yasaya göre, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), meslekte en az 12 yıldır görev yapan birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar arasından yeni üyeleri atayacak. Kurul, Yargıtay'da mevcut üyelerden emekliliği gelenlerin yerine de 19 yeni kişiyi seçecek.
15 gün içinde değişecek
Yasa yürürlüğe girdikten sonra, Yargıtay ve Danıştay başkanlık kurullarının görevi sona erecek. Genel kurul üyeleri, 15 gün içerisinde yeni başkanlık kurulu üyelerini seçecek. Başkanlık Kurulu, yeni seçilen üyelerin hangi dairelerde görev yapacağını dairelerin iş durumu ve ihtiyaçlarını göz önünde tutarak belirleyecek. Ayrıca kanundaki geçici maddeler gereği, başkanlık kurulu, 1ay içinde toplanarak daireler arasındaki iş bölümü karar tasarısını hazırlayacak. Bütün bunların yanında, Yargıtay'ın fiziki mekan sorununa çözüm üretilmesi bekleniyor. Başkanlık Kurulu'nun iş bölümü karar tasarısında iş yükü fazla olan dairelerin dosyalarını yeni kurulacak dairelere vermesi bekleniyor. Daha önce başka dairelerde görülüp de dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek. Karar tasarısı genel kurulun onayına sunulduktan sonra yeni daireler görevine başlayacak. Yargıtay Kanunu'nda belirlenen iş bölümü nedeniyle iş yükü konusunda daireler arasında uçurum bulunuyor. Bazı dairelere 50 binin üzerinde yeni dosya gelirken bazı dairelere 7 bin civarında dosya gönderiliyor. Yasa değişikliği bu adaletsizliğe son veriyor. Değişikliğe göre Başkanlık Kurulu, daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş ise bir kısım işler başka daireye verilebilecek.
CHP'lilerden 500 önerge
CHP milletvekilleri tarafından tasarıya 500 geçici madde eklenmesine ilişkin önerge verildi. Önergeler TBMM Başkan Vekili Sadık Yakut tarafından işleme alınmadı. CHP'liler verdikleri önergeler üzerinde konuşma yapmak yerine yazdıkları gerekçenin okunmasını istedi. Gerekçe metinlerinde ise hakaret içeren ifadeler yer alıyordu. AK Partili Mustafa Elitaş bu duruma tepki göstererek "Gerekçeye bir bakıyorsunuz, Allah göstermesin, hakaretin bini bir para. Başından sonuna hakaret, başından sonuna iftira. İllegal bir karargâh kurulmuş, faşist bir yapıya dönülmüş, dikta yapılanması olmuş, müstemleke hâline getirilmiş bir ülke şeklinde yalan ve iftirayla dolu bir gerekçe" diye konuştu.
Adalet Komisyonundaki görüşmeleri oldukça gergin başlayan ve komisyonun CHP'li üyelerini istifaya kadar götüren yargı reformu tasarısı Meclis Genel Kurulu'ndan gece yansı geçti. CHP'nin kanunu engellemek için 500 geçici madde eklenmesine yönelik önerge vermesine rağmen önergeler işleme alınmadı. İşte son 30 yılın en büyük yargı reformunun ayrıntılan:
Danıştay'da üye artıyor
Kanunla Danıştay'ın daire sayısı 13'ten 15'e çıkarıldı. Danıştay'daki üye sayısı ise 95 olan üye sayısı 61 artunlarak 156'ya çıkanlıyor. Yargıtay'da 32 olan daire sayısı 38'e, üye sayısı ise 250'den 137 artırılarak 387'ye çıkarılıyor. Yargıtay'da üye sayısının yeterli olması halinde birden fazla heyet oluşturulabilecek. Bu durumda oluşturulan diğer heyetlere, heyette yer alan en kıdemli üye başkanlık edecek. Yargıtay başkanı ve birinci başkan vekilleri ile daire başkanlannın seçiminde Yargıtay Büyük Genel Kurulunun toplanabilmesi için üye tam sayısının salt çoğunluğunun hazır bulunması yeterli olacak. Mevcut düzenlemede, Büyük Genel Kurul'un toplanabilmesi için üçte ikisinin hazır bulunması gerekiyor. Birinci Başkanlık Kurulu üyeliğine seçilebilmek için en az 4 yıl Yargıtay üyeliği yapmak şartı kaldırılıyor. Kanunun cumhurbaşkanı tarafından onaylanmasının ardından Yargıtay ve Danıştay'ın yeni üyeleri HSYK'nın önerisiyle cumhurbaşkanı tarafından atanacak.
Davalar devlete açılacak
Başkent Üniversitesi Rektörü Mehmet Haberal'm Ergenekon davası hakimlere açtığı tazminat davasını Yargıtay tarafından kabul edilmesi nedeniyle hakim ve savcılara tazminat davası açılamayacağına yönelik düzenlemede kabul edildi. Hakim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle ancak devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hakim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak. Devlet, ödediği tazminattan dolayı, tazminat davasına konu işlem, faaliyet veya kararla ilgili olarak görevinin gereklerine aykın hareket etmek suretiyle görevim kötüye kullanmaktan hakim veya savcıya rücu edecek.
Yargıtay Bilgi İşlem Merkezi
Meclis'teki görüşmeler sırasında verilen önergeyle yasaya bir madde eklendi. Buna göre Yargıtay'da Bilgi İşlem Merkezi kurulacak. Sistem, ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile koordineli olarak kurulacak. Ulusal ve uluslararası veri akışını sağlayacak. Adli Tıp Kurumu ile ilgili de düzenlemeler de kanunda yer alıyor. Başkan yardımcısı sayısı 2'den 5'e yükseltilecek. Bunlardan en az 2'si Adli Tıp uzmanı olacak. Döner sermaye oranları yükseltilecek.
Yeni adımlar gelecek
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, yaptığı konuşmada yeni adımların atılacağını belirtti. Ergin "Kamuoyuyla paylaştığımız, yaklaşık 24 maddelik, ilk derece mahkemeleriyle yüksek yargıya gelen işin azaltılması noktasında bir tedbirler paketimizi görüşe sunduk. 10 gün içerisinde görüşleri aldıktan sonra olgunlaştırıp Par-lamento'ya getirmeyi düşünüyoruz. İnsan kaynaklarını güçlendirecek çalışmalarımız peşinden geliyor. Adli Tıp'ın reforme edilmesine ilişkin büyük çalışma taslağımız hazırlık aşamasında. En son, icra iflas sisteminin yeniden gözden geçirilmesine ilişkin mevzuat düzenlemesi var" dedi.
Başkanlık kurullarına yeni üyeler
Maclis'ten geçen yasaya göre, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK), meslekte en az 12 yıldır görev yapan birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar arasından yeni üyeleri atayacak. Kurul, Yargıtay'da mevcut üyelerden emekliliği gelenlerin yerine de 19 yeni kişiyi seçecek.
15 gün içinde değişecek
Yasa yürürlüğe girdikten sonra, Yargıtay ve Danıştay başkanlık kurullarının görevi sona erecek. Genel kurul üyeleri, 15 gün içerisinde yeni başkanlık kurulu üyelerini seçecek. Başkanlık Kurulu, yeni seçilen üyelerin hangi dairelerde görev yapacağını dairelerin iş durumu ve ihtiyaçlarını göz önünde tutarak belirleyecek. Ayrıca kanundaki geçici maddeler gereği, başkanlık kurulu, 1ay içinde toplanarak daireler arasındaki iş bölümü karar tasarısını hazırlayacak. Bütün bunların yanında, Yargıtay'ın fiziki mekan sorununa çözüm üretilmesi bekleniyor. Başkanlık Kurulu'nun iş bölümü karar tasarısında iş yükü fazla olan dairelerin dosyalarını yeni kurulacak dairelere vermesi bekleniyor. Daha önce başka dairelerde görülüp de dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek. Karar tasarısı genel kurulun onayına sunulduktan sonra yeni daireler görevine başlayacak. Yargıtay Kanunu'nda belirlenen iş bölümü nedeniyle iş yükü konusunda daireler arasında uçurum bulunuyor. Bazı dairelere 50 binin üzerinde yeni dosya gelirken bazı dairelere 7 bin civarında dosya gönderiliyor. Yasa değişikliği bu adaletsizliğe son veriyor. Değişikliğe göre Başkanlık Kurulu, daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmiş ise bir kısım işler başka daireye verilebilecek.
CHP'lilerden 500 önerge
CHP milletvekilleri tarafından tasarıya 500 geçici madde eklenmesine ilişkin önerge verildi. Önergeler TBMM Başkan Vekili Sadık Yakut tarafından işleme alınmadı. CHP'liler verdikleri önergeler üzerinde konuşma yapmak yerine yazdıkları gerekçenin okunmasını istedi. Gerekçe metinlerinde ise hakaret içeren ifadeler yer alıyordu. AK Partili Mustafa Elitaş bu duruma tepki göstererek "Gerekçeye bir bakıyorsunuz, Allah göstermesin, hakaretin bini bir para. Başından sonuna hakaret, başından sonuna iftira. İllegal bir karargâh kurulmuş, faşist bir yapıya dönülmüş, dikta yapılanması olmuş, müstemleke hâline getirilmiş bir ülke şeklinde yalan ve iftirayla dolu bir gerekçe" diye konuştu.