Yüzyıllardır İstanbul'un en gözde yerleşim yeri olan Boğaz kıyıları, Osmanlı'nın son döneminde tamamen yapılaştı. Saraylar, köşkler, yalılar Anadolu ve Avrupa kıyılarına yayıldı. Bugün çoğu kimse farkına varmasa da bu yerleşimin de bir hiyerarşisi, çok katı uygulanan kuralları vardı.
DEVLETİN RENGİ KIRMIZI
Örneğin herkes istediği yere ev yapamazdı. Dinine, sınıfına göre belirli alanlardan çıkamazdı. Yaptığı binayı da yine öngörülen kurallar çerçevesinde boyardı. Kamu görevinde bulunanlar yalısının dışını "aşı rengi" denilen kırmızıya boyardı.
Müslümanlar açık renk, gayrimüslimler gri ve tonlarında boya uygulardı. Bu kurallara uymayanların yalılarına el konulduğu gibi kendileri de sürgüne yollanırdı.
ODALARDA GİZLİ GEÇİTLER
Kültür AŞ'nin yayınladığı 100 Yalı adlı kitapta binaların iç mekan düzenlemesi ise şöyle anlatılmıştı: Yalıların içi dış görünümlerinden daha güzel ve gizemlidir.
Oda kapıları dikkat çekicidir. Açıldığında asla tüm oda birden görülmez. Bazı yalılarda arka arkaya iki kapılı odalara rastlanır. Bazılarında ise kapılara dolap görüntüsü verilir. Odalar arasında gizli geçitlerle bağlantı koridorları bulunur.
YASAK BÖLGE BEYLERBEYİ
Hıristiyan ve Museviler'in Beylerbeyi'nde oturmasına kesinlikle izin verilmezdi. Çünkü burası din adamlarına ayrılmıştı. Tüccar ve esnafın da pek yalısı olmazdı. Onlar sahile yaklaştırılmazdı. Genellikle sahilin arka mahallelerinde, sahibinin durumuna göre bir konak veya büyük bir ev sahibi olurlardı.
OSTROROG KİMDİR?
Kont Leon Ostrorog, Polonya doğumlu... Şeriat hukuku uzmanı, Osmanlı'da Adalet Müşaviri... Oxford ile Lahey üniversitelerinde ders verdi.
170 YILLIK ESER
Kandilli'deki Ostrorog Yalısı, 1850'de Adliye Nazırı Server Paşa tarafından yaptırıldı.
KİM NEREDE OTURURDU?
Beşiktaş-Ortaköy Şehzade, sultan ve hanedan mensupları
Bebek Sadrazamlar, vezirler ve parlamento üyeleri
Rumelihisarı İlmiye sınıfı
Arnavutköy-Kuzguncuk Hıristiyanlar ve Yahudiler
Yeniköy-Tarabya Zengin Rumlar, Avrupalı diplomatlar ve Ermeniler
Beylerbeyi Din adamları
