Oruç tutmak; imsak vaktinden iftar vaktine kadar, bir amaç uğruna ve bilinçli olarak, yeme içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak demektir. Nefsini kontrol altına almak, dürtüleri engellemek, sabır ve şükür kavramlarının bilincine varmak orucun faydaları arasında yer alır. Açlık ve susuzluk ile baş etmeye çalışırken stres kontrolü sağlar. Oruç tutarak aç insanların halini anlayarak hayata ve yaşam şekline bakış açısını da değiştiriyor.
ORUCUN SAĞLIĞA FAYDALARI NELERDİR?
-Sabah erken beslenme Enerji yükselticidir
Özellikle sabaha karşı sahur zamanı tansiyon düşüktür. Kan şekeri düşüktür. Doğru yapılan beslenme gün içi aktivitelere enerjik başlamamıza neden olur.
-11 ay boyunca gündüz çalışan sindirim sistemi, 1 ay boyunca gece çalışır
Başta kan dolaşımı olmak üzere hormon aktiviteleri, metabolizma farklılaşır.
-Kan şeker (glikoz) ayarlaması değişir
Gündüz sürekli beslenme ile ortaya çıkan kan glikozu(Şekeri) değişiklikleri bunu kontrol edip ayarlayan hormon, enzim sistemleri ve bunları gerçekleştiren organların aktivite yoğunluğu azalır. Daha çok dinlenir de diyebiliriz.
-Beyin fonksiyonlarını iyileştirir
Oruç tutmak beyin-kökenli nörotrofik faktör (Brain Derived Neurotrophic Factor) adı verilen bir proteinin üretilmesini sağlar. Bu faktör, beyin sapında bulunan hücrelerin yeni sinir hücreleri içinde dönüşümünü sağlar ve aynı zamanda sinir hücresinin sağlığını destekleyen birçok kimyasal maddenin de üretilmesine yol açar. Aynı zamanda Alzheimer ve Parkinson hastalığına karşı da korur.
-Erken yaşlanma gecikir
Vücut stres altındayken oruç tutarken ya da açlık sırasında çok fazla otofaji (hücrelerin kendini yeme durumu) oluşur. Hücre, enerji üretimini kendi iç imkanlarını kullanarak yapmaya çalışır. Ve tabii ki ilk olarak çöpünü ve patojen bakterileri sindirir. Böylece erken yaşlanmanın önü tıkanıyor.
-Hormonların doğru salınmasına ve kilo vermeye yardım eder
Oruç tutmak, obezitenin sebeplerinden olan insülin ve leptin direncinin düzelmesine yardımcı olur. Bu hormonların salınımı düzene girer ve kilo vermek kolaylaşır. Tiroid bezi gibi hormon salgılayan diğer bazı organların çalışmasına da olumlu etkisi vardır. Aç kalmaya dayanıklılık artar. Açlık ile tetiklenen ketozis dolayısıyla depolanan yağ hücrelerinin yakımı gerçekleşir.
-Kanser, Şeker hastalığı gibi kronik hastalıklara yakalanma azalır
Otofaji, bağışıklık sistem hücrelerinin kendi bedeninin bozulan, değişen, olumsuz şartlara neden olan kendi hücrelerini yiyerek ortadan kaldırması demektir. Vücudun geri dönüştürme mekanizması gibi çalışır. Özellikle açlık durumunda daha fazla gerçekleşir. Oruçta bozulan hücrelerin bulunması ve bu hücrelerden ayrıştırılan yararlı kısımlardan enerji elde edilerek yeni hücrelerin yaratılması gerçekleşir. Böylece vücut kanseri ve diyabet gibi hastalıkları önleyebilir, sağlıklı metabolizmayı koruyor.
-Bağışıklık sistemine olumlu etki
Vücudun mikroplarla mücadelesinde en önemli görevi kandaki akyuvar hücreleri üstlenir. Kaliforniya Üniversitesi'ndeki gerontoloji (yaşlılık bilimi) ve biyolojik bilimler profesörü Walter Longo çalışmalarında 3 günlük oruçtan sonra kök hücrelerinin aktif hale gelerek yeni akyuvar hücrelerinin oluşturmasını artırdığını, böylece de bağışıklık sisteminin yenilemesini sağladığını göstermiştir.
-Sağlıklı beslenmeye geçişi kolaylaştırır
Oruç tutmak abur cubur yeme alışkanlığını düzeltir. Kilo aldıran, kalorisi yüksek ama faydası az, yanıltıcı olarak tadı ve görüntüsü güzel, akıl çelen yiyeceklere olan zaafı yenmeye yardımcı olur. Sağlık için zararlı derecede olan alkol ve sigara gibi alışkanlıkları terk etmek kolaylaşır. Oruç tutan kişi kendini tutmayı başarır.
-Ruh olumsuzluklardan arınır
Oruç içinde tanımlanan olumsuz davranışlardan sakınmak, iyiliği düşünmek ruhu dinlendirir.
-Sosyal yaşam birliktelikleri artar
İftar ve sahur nedeni ile aile, dost, akrabalar daha sık birlikte zaman geçirir. İnsan sağlığı ruh, beden ve sosyal durumun tam bir iyilik hali gerçekleştiğinde sağlıklıdır. Dünya Sağlık Örgütü bu tanımlamayı yapmıştır. Burada sayamadığımız birçok farklılıkla kişinin sağlığı olumlu etkilenir.
-Elindeki nimetlerin farkında vardırır
Oruç tutan birey, bir yandan sahip olduğu nimetlerin büyüklüğünü daha iyi idrak ederken öte yandan mahrumiyet içinde olanların halini düşünüp onları anlama fırsatı bulur ve toplum içinde kendisine düşen görevlerin farkına varır. Bütün bir günü aç ve susuz geçiren kişi, iftar vakti yaklaşırken fakirse, sahip olduğu nimetleri daha iyi fark eder. Zengin ise kullanılamayan imkânların gerçekte bir güç ve övünç kaynağı olmadığını ve neticede kendisinin de her an elindeki imkânlardan mahrum kalabilecek âciz bir varlık olduğunu daha iyi anlar.
ORUÇ İLE İLGİLİ HADİSLER
"İslâm beş temel üzerine bina kılınmıştır: Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın Resulü olduğuna şahitlik etmek. Namazı dosdoğru kılmak, zekâtı hakkıyla vermek, Allah'ın evi Kâbe'yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak." (Buhârî, Îmân 1, 2, Tefsîru sûre(2) 30; Müslim, Îmân 19-22)
"Cennette reyyân denilen bir kapı vardır ki, kıyamet günü oradan ancak oruçlular girecek, onlardan başka kimse giremeyecektir. Oruçlular nerede? diye çağrılır. Onlar da kalkıp girerler ve o kapıdan onlardan başkası asla giremez. Oruçlular girince o kapı kapanır ve bir daha oradan kimse girmez." (Buhârî, Savm 4; Müslim, Sıyâm 166.)
"Sizden biriniz bir-iki gün öncesinden oruç tutarak Ramazan'ı karşılamaya kalkmasın. Ancak belli günlerde oruç tutmayı âdet edinmiş olan kimse, o gün orucunu tutsun." (Buhârî, Savm 5, 14; Müslim, Sıyâm 21)
"Hiçbiriniz, oruçlu olduğu gün çirkin söz söylemesin ve kimse ile çekişmesin. Eğer biri kendisine söver veya çatarsa, 'ben oruçluyum desin'" (Buhârî, Savm 9)
"Nice oruç tutanlar vardır ki, orucundan kendisine kuru bir açlıktan başka bir şey kalmaz! Geceleri nice namaz (terâvih ve teheccüd) kılanlar vardır ki, namazlarından kendilerine kalan yalnız uykusuzluktur." (İbn-i Mâce, Sıyâm, 21)
Resulullah (s.a.a): "Kim Ramazan ayını oruçlu geçirir ve haramlardan ve iftiradan sakınırsa, Allah ondan razı olur ve cenneti ona farz kılar."
İmam Sadik (a.s): "Oruç tutan her mu'min sahur ve iftar vakitlerinde Kadir suresini okursa, bu iki vakit arasında Allah yolunda canını veren kimse gibidir."
İmam Rıza (a.s): "Eğer sorulsa ki, neden Ramazan ayının orucu, bundan az veya fazla farz kılınmadı? Şöyle cevap verilir: "Çünkü bu, zayıf ve güçlünün gücünün yettiği bir miktardır."
Oruçlu için iki sevinç vardır: Biri,orucu açtığı zamanki sevincidir; diğeri de Rabbine kavuştuğu zamanki sevincidir. (Buhari, Savm, 2)
İslam beş esas üzerine bina edilmiştir: Allah"tan başka ilah olmadığına ve Muhammed"in O"nun kulu ve elçisi olduguna şehadet etmek, namaz kılmak, oruç tutmak, Kabe"ye haccetmek, Ramazan orucu tutmak. (Tirmizi, İman 3, (2612))
Ramazan girip çıktığı halde günahları affedilmemiş olan insanın burnu sürtülsün Anne ve babasına veya bunlardan birine yetişip de onlar sayesinde cennete girmeyen kimsenin de burnu sürtülsün Ben yanında zikredildigim zaman bana salat okumayan kimsesinin de burnu sürtülsün!
(Tirmizi, Daavat 110, (3539))
Kim bir oruçluya iftar ettirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap yazılır Üstelik bu sebeple oruçlunun sevabından hiçbir eksilme olmaz
(Tirmizi, Savm 82, (807);
Oruçlarda riya yoktur. Aziz ve Celil olan Allah buyurdu ki: "O Benim içindir. Onun mükafatını bizzat Beni veririm. (Çünkü) Oruçlu yemesini, içmesini Benim için bırakır." [Buhari/ Ebu Hureyre (r.a.)]
