Montreal Üniversitesi'nde yürütülen araştırma, sadece iki fincan kahveye denk gelen 200 mg kafeinin, gece boyunca beynin elektriksel aktivitelerinde belirgin bir artışa neden olduğunu ve bu durumun uyku kalitesini ciddi anlamda düşürdüğünü gösterdi.
Fotoğraflar: AA
Araştırmaya katılan 40 sağlıklı birey, iki farklı gece boyunca klinikte uyudu. İlk gece uyumadan önce kafein tüketen katılımcılar, ikinci gece plasebo aldı. Araştırmacılar, elektroensefalogram (EEG) yardımıyla katılımcıların beyin aktivitelerini kayıt altına aldı. Elde edilen veriler, kafeinli gecelerde beynin daha aktif ve daha az dinlenmiş bir durumda kaldığını ortaya koydu.
Prof. Dr. Philipp Thölke, bu konuda şu açıklamayı yaptı:
"Kafein, uyumayı engellemez ancak geciktirir. Uyumayı başarsak bile, beynimiz hâlâ uyarılmış bir durumda olur."
Kafein, özellikle REM dışı uykuyu hedef alıyor. Bu evre, vücudun onarım yaptığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği evre olarak biliniyor. Ancak araştırma, kafein tüketimi sonrası bu aşamanın derinliğinin azaldığını ve beynin olması gerekenden daha "uyanık" bir durumda kaldığını ortaya koydu. Yani kafein, aslında beynin olması gereken 'uyku senaryosunu' bozuyor.
Araştırmada beyin sinyallerinin ne kadar rastgele, ne kadar sıkıştırılabilir ve zaman içinde ne kadar tutarlı olduğuna bakıldı. Kafein tüketenlerde, beyin dalgaları daha düz ve daha az karmaşık hale geldi. Bu durum, beynin daha "kritik durumda" yani yüksek duyarlılık seviyesinde çalıştığını gösterdi. Yani, gece boyunca dinlenmek yerine, beyin tetikte bekliyor.
Yaş faktörü de araştırmanın bir diğer ayağını oluşturdu. 20-27 yaş aralığındaki genç yetişkinlerin, REM uykusundaki kafein etkilerine daha duyarlı olduğu saptandı. Bunun nedeni olarak yaşlı bireylerin beyinlerinde daha az adenozin reseptörü bulunması gösterildi. Adenozin, uykunun gelmesini sağlayan kimyasal maddelerden biri. Kafein bu reseptörleri bloke ederek uyanıklığı artırıyor. Ancak yaşla birlikte bu reseptörlerin azalması, etkisini de hafifletiyor.
Araştırmacılar, çalışmanın sağlıklı bireylerle sınırlı olduğunu belirtirken, Parkinson ya da huzursuz bacak sendromu gibi nörolojik sorunları olan kişilerde kafeinin etkisinin farklı olabileceğine dikkat çekti. The Sleep Charity'nin araştırmasına göre, her 10 kişiden 9'u çeşitli uyku sorunları yaşıyor. Uykusuzluk; yalnızca odaklanma sorunları ve sinirlilik değil, aynı zamanda kalp hastalıkları, diyabet ve hatta kısırlık gibi ciddi sağlık sorunlarıyla da ilişkilendiriliyor.
