Son yıllarda kablosuz kulaklıklar, özellikle gençler arasında hızla popüler hale geldi. Ancak uzmanlar, bu cihazların uzun süreli kullanımının beyin fonksiyonları üzerinde beklenmedik etkiler yaratabileceği konusunda uyarıyor.
Fotoğraflar: Takvim Fotoğraf Arşivi
APD, bireylerin konuşulan kelimeleri ve çevresel sesleri ayırt etmesini zorlaştıran bir durumdur. Özellikle arka planda müzik veya gürültü olduğunda konuşmaları anlamak daha da güçleşir. Bu durum, şu gibi problemlere yol açabilir:
Hızlı konuşanları anlamakta zorluk çekme
Yabancı aksanlı konuşmaları ayırt edememe
Benzer sesleri birbirinden ayıramama
Gürültülü ortamlarda konuşmaları takip edememe
APD genellikle beyin hasarı, kulak enfeksiyonları veya genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkar. Ancak son araştırmalar, gürültü engelleyici kablosuz kulaklıkların da bu sorunun oluşmasına neden olabileceğini gösteriyor.
Imperial College Healthcare NHS Trust'ta yetişkin odyoloji bölümü klinik lideri Renee Almeida, "Duyma ile dinleme arasında büyük bir fark var. Biz, dinleme becerilerinin giderek zayıfladığını gözlemliyoruz." dedi.
British Academy of Audiology (BAA) Başkan Yardımcısı Claire Benton ise "Bu cihazları sürekli kullandığınızda, beyniniz doğal olarak arka plan gürültülerini süzme yeteneğini kaybedebilir" diye ekledi.
PEKİ, NEDEN?
Doğal Filtreleme Mekanizması Bozuluyor: Gürültü engelleyici kulaklıklar, kullanıcıları dış dünyadaki seslerden izole ederek, beynin arka plan gürültülerini filtreleme yetisini zayıflatıyor.
Beyin "Kolaya Alışıyor": Günlük hayatta tren sesi, araba kornası gibi sesleri süzmek için beynimiz sürekli çalışır. Ancak kulaklık takıldığında, beyin bu işlevi yerine getirmez ve bu beceri zamanla körelir.
İşitsel Gelişim Gecikiyor: Beynin konuşmayı ve sesleri işlemeyi tam olarak geliştirdiği dönem geç ergenlik dönemidir. Eğer bu süreç boyunca gençler sürekli kulaklık kullanırsa, beyin sesleri ayırt etmeyi yeterince öğrenemez.
Benton, "Gençlerin kulaklıkları sürekli takarak yalnızca istedikleri sesleri dinlediği bir dünya yaratılıyor. Ancak gerçek dünyada arka plan seslerini de duymak zorundasınız. Beynin sesleri işleme yetisi böyle gelişir." diye ekledi.
İngiltere'de APD teşhisi ve tedavisi oldukça sınırlı. NHS bünyesindeki tek kapsamlı değerlendirme merkezi Londra'daki Royal National ENT ve Eastman Hastanesi. Ancak bu merkezin randevu bekleme süresi 9 ayı bulabiliyor.
Ayrıca, 2024 yılında British Academy of Audiology ve ENT UK tarafından yapılan bir araştırmaya göre, İngiltere'deki odyologların yalnızca %4'ü APD konusunda yeterince bilgili olduğunu belirtiyor.
APD için kesin bir tedavi yöntemi bulunmamakla birlikte, bazı rehabilitasyon yöntemleri hastaların işitsel işlemleme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Tedavi yöntemleri şunları içerir:
✅ Beyni tekrar sese maruz bırakmak: İşitsel egzersiz uygulamaları kullanarak beyne tekrar sesleri süzme yetisini kazandırmak.
✅ Arka plan gürültüsüyle eğitim: Hastaların belirli sesleri daha iyi ayırt edebilmesi için konuşmaları gürültü eşliğinde dinlemesi sağlanır.
✅ Hafif işitme cihazları veya mikrofonlar: Bazı hastalar için özel mikrofon sistemleri sesleri daha anlaşılır hale getirebilir.
NHS, APD şüphesi olan kişilerin bir doktora başvurmasını öneriyor.
Kablosuz kulaklıklar, özellikle Apple'ın AirPods serisi gibi popüler cihazlar, gençler arasında yaygın olarak kullanılıyor. Ancak uzmanlar, sürekli gürültü engelleyici kulaklık kullanmanın uzun vadede ciddi işitsel ve bilişsel sorunlara yol açabileceğini belirtiyor.
Bazı uzmanlar, tamamen kulaklık kullanmayı bırakmanın gereksiz olduğunu, ancak bu cihazların kullanım süresinin sınırlanması gerektiğini vurguluyor.
👉 ÖNERİLEN KULLANIM ŞEKİLLERİ
Gürültü engelleyici modunu sürekli açık tutmamak
Dış ortam seslerini ara ara duymak için kulaklığı çıkarmak
Ortam seslerini filtreleme becerisini geliştirmek için kulaklık olmadan da müzik veya konuşmalar dinlemek
APD hakkında daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, kulaklık kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesinin, ilerleyen yıllarda işitsel ve bilişsel problemlerin önüne geçebileceğini söylüyor.
