Bu durum o kadar yaygındır ki, psikoloji literatüründe bu tepkiyi tanımlamak için özel bir terim bile mevcuttur.
🎙️ SESİMİZİ FARKLI DUYMAMIZIN FİZİKSEL NEDENİ: KEMİK İLETİMİ SIRRI
Kendi sesimizi normal bir konuşma sırasında duyma şeklimiz, kayıt cihazından gelen sesten tamamen farklıdır. Bunun nedeni, sesimizin bize iki ana yoldan ulaşmasıdır:
İçsel İletim (Kemik İletimi): Konuştuğumuzda ses tellerimiz titreşir ve bu titreşimler doğrudan kafatası kemiklerimiz aracılığıyla iç kulağımıza iletilir. Bu içsel yol, sese ekstra düşük frekanslar ve dolayısıyla daha kalın, daha dolgun bir nitelik katar. Bu, bizim "alışık olduğumuz" kendi sesimizdir.
Dışsal İletim (Hava İletimi): Ses dalgalarının havaya yayılarak dış kulak zarına ulaşmasıdır. Başkalarının bizi duyduğu yol budur.
Bir ses kaydını dinlediğimizde ise, içsel kemik iletimi devreden çıkar. Kayıt sadece dışarı yayılan ses dalgalarını içerir. Bu durum, sesimizin algımızdan daha ince, daha tiz ve daha zayıf duyulmasına neden olur. Sesimizdeki bu ani fiziksel farklılık, bizde güçlü bir rahatsızlık veya yabancılık hissi uyandırır ve "Bu benim sesim olamaz!" düşüncesini tetikler.
Bu fiziksel farkın rahatsızlık üzerindeki etkisini kanıtlayan çarpıcı bir araştırma da mevcut. 2013 yılında yapılan bir çalışmada, katılımcılar kendi seslerinin gizlice listeye dahil edildiği çeşitli ses kayıtlarını değerlendirdi. İlginç bir şekilde, kişiler kendi seslerinin farkında olmadıklarında, yani sesi anonim bir sesten ayırt edemediklerinde, o sesi daha çekici buldu. Bu sonuç, rahatsızlığın temel kaynağının sadece psikolojik değil, büyük ölçüde algısal bir farklılıktan kaynaklandığını net bir şekilde ortaya koyuyor.
🤔 PSİKOLOJİK BOYUT: KENDİMİZE KARŞI AŞIRI ELEŞTİREL OLMAK
Fiziksel nedenlerin yanı sıra, kendi sesimizle ilgili yaşadığımız rahatsızlığın güçlü bir psikolojik boyutu da bulunuyor. Uzmanlar, sesin kimliğimizin ve benliğimizin çok önemli bir parçası olduğunu belirtiyor.
Dr. George Fieldman gibi uzmanlar, bu durumu "kendimize karşı aşırı eleştirel olmamızla" açıklıyor. Hepimiz bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde, nasıl duyulmamız gerektiğine dair yüksek, idealize edilmiş bir standart taşırız. Kayıtta duyduğumuz ses, zihnimizdeki bu "ideal ses" ile ne kadar uyuşmazsa, utanç, hayal kırıklığı veya yabancılık gibi olumsuz tepkiler o kadar artar.
Ses, duygusal durumumuzu, kişiliğimizi ve sosyal konumumuzu yansıttığı için, kayıttaki sesin beklenenden farklı olması, kişisel imajımızla ilgili bir tür kimlik krizi yaşamamıza yol açar. Bu, özellikle sosyal medyada ve video iletişiminde kendimizi sürekli izlediğimiz modern çağda daha da derinleşen bir kaygı kaynağıdır.
