İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşunun 102. yılı bu yıl 6 Ekim Pazartesi günü törenlerle kutlanacak. Birinci Dünya Savaşı sonrasında başlayan ve 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgalin ardından 6 Ekim 1923'te sona eren bu dönem, Türkiye tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul ediliyor.
İşgal Nasıl Başladı?
Osmanlı Devleti'nin de yer aldığı İttifak Devletleri'nin Birinci Dünya Savaşı'nda yenilgiyi kabul etmesi ve 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında, İtilaf Devletleri donanmaları 13 Kasım 1918'de Haydarpaşa önlerine demirledi. Bu gelişme, İstanbul'un fiilen işgal edilmesinin ilk adımı oldu.
Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'a ilk gelişinde Haydarpaşa rıhtımında gördüğü manzara karşısında tarihe geçen o sözü söyledi: "Geldikleri gibi giderler." 16 Mart 1920'de işgal resmî bir boyut kazandı ve İstanbul'da baskı dönemi başladı.
Lozan Sonrası İstanbul'un Boşaltılması
Türk Ordusu'nun Kurtuluş Savaşı'nda kazandığı zaferler ve 9 Eylül 1922'de İzmir'in kurtuluşu, İstanbul'un geleceğini de belirledi. Ankara Hükûmeti, Boğazlar ve İstanbul'un denetimini istemeye başladı. Bu süreç sonunda 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması, işgalin sona ereceğinin resmî teminatı oldu.
23 Ağustos 1923'ten itibaren İtilaf kuvvetleri yavaş yavaş İstanbul'u terk etmeye başladı. 4 Ekim 1923'te Dolmabahçe Sarayı önünde yapılan törenle son İtilaf birliği Türk bayrağını selamlayarak şehirden ayrıldı.
Kurtuluşun Sembolü: 6 Ekim 1923
İstanbul'un resmen özgürlüğüne kavuştuğu gün ise 6 Ekim 1923 oldu. Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu, İstanbul'a girerek işgali fiilen sona erdirdi. Halk sokaklarda coşkuyla Türk ordusunu karşıladı.
