ABD merkezli Veteranlar Sağlık İdaresi (VHA) sistemine kayıtlı 1 milyon 268 bin 599 yaşlı bireyin verileri analiz edilerek yapılan çalışmada, yaş, ırk, kalp sağlığı durumu ve kentsel/kırsal yerleşim gibi faktörler dikkate alındı. Ancak bu faktörlerin ötesinde, demans oranlarının yaşanılan bölgelere göre büyük farklılıklar gösterdiği belirlendi.
📊 BÖLGESEL FARKLILIKLAR DİKKAT ÇEKİCİ: GÜNEYDOĞU ÖNDE
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin (CDC) yaptığı 10 bölgelik sınıflandırma temel alınarak yürütülen araştırmaya göre:
Güneydoğu bölgesi: %25 ile en yüksek demans görülme oranına sahip
Kuzeybatı bölgesi: %23
Güney bölgesi: %18
Güneybatı bölgesi: %13
Kuzeydoğu bölgesi: %7 ile en düşük orana sahip
Orta Atlantik eyaletleri olan Pennsylvania ve Maryland gibi bölgeler, en düşük demans oranlarının görüldüğü yerler olarak öne çıktı. Bu veriler, çevresel ve sosyoekonomik koşulların demans gelişimi üzerindeki etkisini gözler önüne seriyor.
🧠 DEMANS NEDENLERİ: SADECE GENETİK DEĞİL
Araştırmacılar, bu bulguların sağlık planlamaları için büyük önem taşıdığını vurguladı. Her bölgenin kendine özgü sosyoekonomik ve çevresel koşulları olduğundan, demansa yönelik halk sağlığı politikalarının da yerel ihtiyaçlara göre şekillendirilmesi gerektiğinin altı çizildi.
Demans, hafıza kaybı, düşünme becerilerinde zayıflama ve günlük yaşam becerilerinde bozulma gibi belirtilerle tanınan, ilerleyici bir bilişsel hastalık olarak tanımlanıyor. En yaygın formu ise Alzheimer hastalığı.
Uzmanlara göre, yaş, genetik yatkınlık ve down sendromu gibi değiştirilemeyen faktörlerin yanı sıra; sağlıksız yaşam tarzı, alkol tüketimi, kalp-damar hastalıkları, depresyon, işitme ve görme kaybı, hava kirliliği ve uyku bozuklukları gibi değiştirilebilir etkenler de demans riskini artırıyor.
🌍 DSÖ UYARIYOR: DEMANS VAKALARI ARTIYOR
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) verilerine göre, dünya genelinde 55 milyondan fazla kişi demansla mücadele ediyor. Her yıl yaklaşık 10 milyon yeni vaka ortaya çıkıyor. Bu da hem bireysel sağlık hem de küresel sağlık politikaları açısından demansla mücadeleyi öncelikli bir konu haline getiriyor.
Fotoğraflar: AA
