MI6 Başkanı Richard Moore: Türkiye uluslararası sistemde kritik ve büyük bir öneme sahip

Görev süresi sona eren ve MI6 Başkanlığını yakında Blaise Metreweli'ye devredecek Richard Moore, İngiltere'nin İstanbul Başkonsolosluğunda yaptığı konuşmada Türkiye'nin uluslararası sistemdeki rolüne dikkat çekti.

Öğrencilik yıllarında Türkçe öğrenmek için Türkiye'ye geldiğini, 2014-2018 yılları arasında ise İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi olarak görev yaptığını hatırlatan Moore, İstanbul'daki hitabının yalnızca duygusal nedenlerden kaynaklanmadığını vurguladı.

Konuşmasını Türkçe yapan Moore, Türkiye ile olan bağının, kızının İstanbul'da dünyaya gelmesiyle daha da pekiştiğine dikkat çekti. Moore, "O gerçek bir İstanbullu. Ancak bu konuşmam için İstanbul'u seçmemin sebebi sadece duygusal sebeplerle sınırlı değil. Türkiye yüzyıllardır olduğu gibi bugün de uluslararası sistem açısından kritik öneme sahip bir ülke. MI6 Başkanı olarak görüştüğüm hemen her konuda Türkiye kilit bir oyuncuydu" diye konuştu.

Türkiye'nin NATO müttefiki olduğuna işaret eden Moore, Ankara'nın uluslararası hukuka ve Birleşmiş Milletler Şartı'na bağlı kalarak Ukrayna'nın egemenliğini güçlü şekilde desteklediğini söyledi. Moore, ayrıca İngiltere ve Türkiye'nin terör örgütü DEAŞ'a karşı birlikte mücadele ettiğini, Suriye'de ise devrik Beşşar Esed rejiminin ardından istikrarın güçlendirilmesi için ortak çaba yürüttüklerini kaydetti.

Moore, 7 Ekim 2023 sonrasında Orta Doğu'daki gelişmelere değinerek, kalıcı güvenlik ve refahın hem İsrailliler hem de Filistinliler için iki devletli çözümle sağlanabileceğine dikkati çekti.

Tüm bu konularda Milli İstihbarat Teşkilatından (MİT) meslektaşlarıyla çalıştığını söyleyen Moore, MİT'in önceki Başkanı Hakan Fidan ve mevcut Başkanı İbrahim Kalın ile yakın işbirliği yürüttüklerini dile getirdi.

İngiliz istihbarat servisi MI6'nın Başkanı Moore, Türkiye'nin uluslararası sistemdeki önemine işaret etti (AA)

"GİZLİ KALMAK İÇİN DAHA AÇIK OLUNMALI"

Görevini devretmeye hazırlanan Moore, MI6 Başkanlığını devraldığından bu yana ulusal çıkarlar doğrultusunda daha açık bir iletişim stratejisi benimsediğini ve "gizli kalmak için daha açık olunması gerektiğini" söyledi.

Görev süresinde yaşanan dönüşümlere değinen Moore, merkezde, dış görevlerde ve teknoloji ekiplerinde birçok kadının liderlik rolleri üstlendiğini, ilk kez etnik azınlık kökenli personelin üst düzey pozisyonlara yükseldiğini belirtti. Ancak çalışanların yalnızca yüzde 40'ının kadın, etnik azınlıkların ise yüzde 10'un altında olduğunu kaydeden Moore, dezavantajlı kesimlerden daha fazla personel çekmeleri gerektiğini vurguladı.

Teknoloji alanındaki önceliklere dikkat çeken Moore, üniversiteler, yeni kurulan şirketler ve büyük teknoloji firmalarıyla işbirliğinin önemini hatırlatarak, MI6'nın ulusal güvenlik kabiliyetlerini güçlendirmek için bu ortaklıklara ihtiyaç duyduğunu dile getirdi.

Moore, kuantum bilişimi, yapay zeka ve sentetik biyoloji alanlarında büyük fikirleri olan şirketleri desteklediklerini ve böylece ulusal güvenlik kabiliyetlerini güçlendirdiklerini ve ülkede yüksek teknoloji alanında değerli istihdam sağladıklarını belirterek, "Bu şekilde gizliliğin daha da derinlerine çekilmeyerek, doğru ortaklıkları kurarak, toplumun her kesiminden personel istihdam ederek ve karşı karşıya olduğumuz tehditlerin hızına uyum sağlamak için yeterince açık davranarak önde kalıyoruz." diye konuştu.

Moore, göreve geldiğinde kullandığı "Gizli kalmak için daha açık olunmalı." ifadesini hatırlattı.

İngiliz istihbarat servisi MI6'nın Başkanı Moore, Türkiye'nin uluslararası sistemdeki önemine işaret etti (AA)

"ZELENSKİY'İN LİDERLİĞİ KRİTİK ÖNEME SAHİPTİ"

Moore, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda Ukrayna'yı, barış ve güvenlik için herkesin bağlı olduğu ilkeleri savunmalarını destekleme konusunda ön saflarda yer aldıklarına dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:

"(Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir) Zelenskiy'nin liderliği kritik öneme sahipti. (MI6) Başkan olarak ilk haftamda öğle yemeğinde ağırladığım adamı hatırlıyorum. Siyasette hala oldukça yeniydi, denenmemiş ve sınanmamış bir liderdi ama o zaman bile cesareti ve kararlılığı hissedebiliyordunuz. Onun lider olmasını izlemek, dikkate değer bir ayrıcalıktı. Ona olan hayranlığım sınırsız."

Moore, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik yaklaşımına ilişkin, "(Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin, boyundan büyük işlere kalkıştı. Kolay bir zafer kazanacağını düşünüyordu ama o ve diğer pek çok kişi Ukraynalıları hafife aldı. Gerçekten de Putin'in eylemleri, Ukrayna ulusal kimliğini güçlendirdi ve ülkenin Batı'ya yönelimini hızlandırdı, ayrıca İsveç ve Finlandiya'yı NATO'ya katılmaya ikna etti." ifadelerini kullandı.

Rusya-Ukrayna Savaşı başlamadan önce ABD ve İngiltere'nin Moskova'nın "askeri yığınak" yaptığına ve saldırı planlarına ilişkin istihbaratı açığa çıkardığını hatırlatan Moore, bu sayede Rusya'nın ilk ilerleyişinin durduğunu ve Ukrayna'ya destek sağlandığını anlattı.

Moore, Çin'in Rusya'ya hem diplomatik hem de çift kullanımlı ürünler açısından sürekli destek verdiğine işaret ederek, "Bombalarında kullanılan Çin üretimi kimyasallar, füzelerine giren elektronik bileşenler, Putin'in barışın en iyi seçenek olduğu sonucuna varmasını engelledi." dedi.

Rusların hepsinin Putin'le aynı görüşte olmadığını savunan Moore, "Bazıları başlarını öne eğip ellerinden geldiğince hayatlarına devam etmeye çalışıyor. Aleksey Navalnıy gibi bazıları açıkça direniyor ve inançları uğruna ölüyor ancak diğerleri, bunu MI6 istihbarat görevlileriyle birlikte çalışarak gizlice yapıyor." diye konuştu.

Moore, Rusya'nın MI6 tarihinin önemli bir parçası olduğuna işaret ederek, "Ülkenin MI6'da özel bir yeri var. MI6, Rus kültürünün birçok başarısını bilen ve seven, Nazi Almanyası'na karşı ortak mücadelemizde halkının fedakarlıklarını anlayan ve saygı duyan kadın ve erkeklerle dolu. Rusya'da paylaşacak gerçekleri ve bunları paylaşma cesareti olan kadın ve erkekleri, MI6 ile iletişime geçmeye davet ediyorum." ifadelerini kullandı.

İngiliz istihbarat servisi MI6'nın Başkanı Moore, Türkiye'nin uluslararası sistemdeki önemine işaret etti (AA)

"ÇİN'LE YAPICI İLİŞKİ İSTİYORUZ"

Moore, Rusya gerilerken Çin'in, küresel sistemdeki önemli bir aktör, BM Güvenlik Konseyinin daimi üyesi ve bölgesel ittifakları derinleştirmeyi amaçlayan bir ülke olarak 21. yüzyılda yükseleceğini belirtti.

Küresel ortak alanlar, iklim değişikliği, güvenli yapay zeka ve dünya ticareti gibi pek çok alanda Çin'in oynayacağı büyük rollerin bulunduğunu dile getiren Moore, "İngiltere olarak Çin'le saygı çerçevesinde ve yapıcı bir ilişki istiyoruz." dedi.

Moore, Çin'in kamuoyuna duyurduğu yerleşik angajman ve müdahale etmeme kurallarına bağlı kalması gerektiğini savundu.

Görev süresi boyunca İran'ın da önemli rol oynadığını ifade eden Moore, "nükleer silahlardan arındırılmış İran'ın öncelik olmaya devam etmesi" gerektiğini söyledi.

İngiliz istihbarat servisi MI6'nın Başkanı Moore, Türkiye'nin uluslararası sistemdeki önemine işaret etti (AA)

"GAZZE'NİN BARIŞA İHTİYACI VAR"

"Gazze'nin de barışa ihtiyacı var." diyen Moore, bölgede yeniden yapılanmanın gerçekleşmesi ve Filistinlilerin daha fazla acı çekmesinin önlenmesi gerektiğine işaret etti.

Son yıllarda sözde DEAŞ ve El Kaide gibi terör örgütlerinin, kapasitelerini zayıflatmaya yönelik kolektif çabayla zarar gördüğünü kaydeden Moore, "Ancak DEAŞ ve El Kaide, çevrim içi ortamda şiddet içeren ideolojilerini teknolojiyi kullanarak yaymaya çalışırken yeniden bir araya gelmenin, çatışma ve yönetilmeyen alanlardan faydalanmanın, kendilerini yeniden kurmanın yollarını arıyor. Bu terörize etme çabalarını engellemek için çevikliğe ve iyi ortaklıklara ihtiyacımız var." ifadelerini kullandı.

Görev yaptığı sürede Sudan, Afganistan ve Suriye gibi ülkelerde birçok beklenmedik krizle karşılaştıklarını anlatan Moore, "Beşşar Esed devrilmeden bir veya iki yıl önce HTŞ ile ilişki kurduk. İngiltere hükümetinin ülkeye (Suriye'ye) dönüşü için haftalar içinde bir yol haritası oluşturduk." dedi.

Moore, terörle mücadele konusunda İngiltere'deki kardeş kuruluşlar ve Türkiye de dahil olmak üzere yurt dışındaki ortaklarla yakın şekilde çalışmaya devam ettiklerini ve terör tehdidine odaklandıklarını dile getirdi.

Görevi kendisinden sonra devralacak Metreweli'nin çeyrek asırlık deneyime sahip olduğunu anlatan Moore, casusluğun inceliklerini bildiğini söyledi.

Moore, bir istihbarat görevlisi olarak kariyeri boyunca birçok şeyin değiştiğini belirterek, "Kamu hizmetinde geçirdiğim neredeyse 40 yılın ardından şimdi pelerinimi asıyor, hayali hançerimi kınına geri koyuyorum ve meşhur yeşil kalemimi teslim ediyorum. MI6'yı yönetmek, hayatımın ayrıcalığıydı." ifadelerini kullandı.

Günün Manşetleri

Tüm Manşetler