Takvim.com.tr
Dünyaya petrol buradan akıyor! Hürmüz Boğazı kapanırsa ne olur, kim nasıl etkilenir? Mayın iddiası!
İsrail’in İran’a yönelik saldırıları sonrası gözler küresel enerji trafiğinin can damarlarından olan Hürmüz Boğazı’na çevrildi. ABD'nin savaşa katılması ve boğazın mayınlanması ihtimali konuşulurken brent petrol fiyatları fırladı. Hürmüz Boğazı’ndan geçen petrolün dünya arzının üçte birini oluşturduğunu vurgulanırken Boğazın tıkanması durumunda en ağır faturayı Çin, Hindistan, Güney Kore gibi Asya devlerinin ödeyeceği hatta İran’ın bile bu durumdan ekonomik olarak yara alacağını konuşuluyor. Peki Hürmüz Boğazı kapatılır mı, kapanırsa ne olacak kim nasıl etkilenecek?
İsrail'in Gazze'deki katliamlarıyla başlayan saldırı dalgası Suriye ve Lübnan'ın ardından şimdi de İran'ı hedef aldı.
"Nükleer" bahanesiyle İran topraklarına düzenlenen saldırılarda kritik askeri tesisler ve üst düzey isimler vurulurken İran'ın misillemeleriyle bölgede tansiyon zirveye çıktı. ABD'nin de çatışmalara doğrudan müdahil olabileceği iddiaları küresel piyasaları sarstı.
PETROL FİYATLARI FIRLADI
Brent petrol fiyatları son günlerde sert yükseliş gösterirken gözler dünyanın enerji şahdamarlarından biri olan Hürmüz Boğazı'na çevrildi. Bir yandan İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatacağı bir yandan da ABD'nin savaşa müdahil olması durumunda boğazı mayınlayacağı konuşuluyor.
Hürmüz Boğazı kapatılırsa ne olur? (Fotoğraf: AA)
HÜRMÜZ BOĞAZI'NA MAYIN MI?
Amerikan New York Times (NYT) gazetesine konuşan ve adı açıklanmayan ABD'li yetkililere dayandırılan haberde, İsrail'in İran'a saldırılarıyla başlayan çatışmaya ilişkin yeni değerlendirmelere yer verildi.
ABD'li yetkililer, haberde, ABD'nin, İran'ın nükleer tesislerine yönelik olası bir saldırısı halinde, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı mayınlamaya başlayacağını düşündüklerini belirtti.
Aynı haberde, Yemen'deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz'deki gemilere ve bölgedeki bazı ABD üslerine saldırmaya başlamasının da beklendiği kaydedildi.
HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILIRSA KİM ETKİLENİR?
Hürmüz Boğazı'nın kapatılma meselesini kaleme alan Sabah gazetesi yazarı Dilek Gügör, boğazın kapatılmasının dünya için ne anlama geleceğini çarpıcı verilerle ortaya koydu. Gügör'e göre Hürmüz Boğazı, deniz yoluyla taşınan küresel petrolün üçte birini, LNG'nin ise beşte birini dünya pazarlarına ulaştırıyor. Güngör'ün dikkat çektiği başka bir nokta ise kapanma ihtimalinin kimin işine yarayıp yaramayacağı…
Basra Körfezi'nin ağzındaki dar bir su yolu olan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu'daki petrol ve LNG üretimini Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına bağlıyor.
İşte Güngör'ün o yazısı:
"İsrail-İran arasındaki gerilim kritik enerji koridoru Hürmüz'ü yeniden gündeme taşıdı. Dünya petrol şirketlerinin de nakliye şirketlerinin de petrol ithal eden ülkelerin de gündemi stratejik su yolu… Kapanırsa ne olacak?
BM yasalarına göre, ülkelerin kıyı şeridinden 12 deniz mile kadar kontrol hakkı var. Bu, en dar noktasında, boğazın ve nakliye şeritlerinin tamamen İran ve Umman'ın karasuları içinde olduğu anlamına geliyor. İran, tehdit etse de tam ölçekli bir kapanmaya gitmesi pek mümkün görünmüyor. Neden mi?
Burada Hürmüz Boğazı'ndan geçen trafiğin kime ne kadar yaradığına bakmak gerekiyor. ABD Enerji Enformasyon İdaresi'ne göre, bu su yolu, dünyadaki deniz yoluyla taşınan petrolün neredeyse üçte birini ve sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) beşte birini küresel piyasalara ulaştırıyor. Dünyanın en kritik petrol geçiş noktası… Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, petrol hacminin yaklaşık yüzde 70'i bu yolla Asya'ya ulaşıyor. Özellikle Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur, Tayland, Pakistan ve Filipinler, Hürmüz Boğazı'ndaki petrol tedarikinin ana alıcıları arasında… Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin LNG gemilerinin neredeyse tamamı da bu noktadan uluslararası piyasalara ulaşıyor. Avrupa, Hürmüz Boğazı'ndan sağlanan LNG tedarikinin ana alıcıları arasında… Boğaz, global konteyner ticaretinin de kilit noktası…
Şimdi boğazın kapatıldığını varsayalım…
En çok etkilenecek ülkeler arasında İran'la iyi ilişkileri olan Çin başta gelir. İran'ın petrol ihracatının yaklaşık dörtte üçünü alıyor, boğazın kapatılması Çin'e sevkiyatları etkiler. Üstelik, bu durum, petrolünün çoğunu Çin'e satan İran'ı da etkiler. Çünkü, petrol satışı, ABD yaptırımlarıyla boğuşan Tahran'ın ekonomisini ayakta tutan can simitlerinden biri…
ETKİLENMEYECEK TEK ÜLKE HANGİSİ
Ham petrolünün yaklaşık üçte ikisini ve LNG'nin neredeyse yarısını Hürmüz yoluyla ithal eden Hindistan da aksama durumunda önemli ölçüde kaybedecek ülkeler arasında. Herhangi bir tıkanıklık ülkenin enerji güvenliğini ve fiyatları etkileyebilir. Artan petrol ve gaz maliyetleri, enflasyonu artırabilir. Rupiyi zayıflatır. Güney Kore ülkedeki petrol arzının yüzde 60'ını Hürmüz Boğazı'ndan karşılıyor. Bölgede Hürmüz Boğazı'nın ablukasından etkilenmeyecek tek ülke sanırım İsrail…
Günde 220 bin varil ham petrol tüketiminin tümü, ABD, Brezilya, Gabon ve Nijerya'dan geliyor. Avrupa'nın payı, günde 1 milyon varilden az... Petrolün boğazdan akışının geçici bir süre için bile kesintiye uğraması, enerji fiyatlarını sıçratır, nakliye maliyetini artırabilir. -ki bu ikisi de karşılıklı saldırılar başladığından bu yana gerçekleşti- Navlun fiyatları fırladı, Körfez'den Çin'e tanker navlun fiyatlarının varili 1.67 dolara yükseldi. Petrol fiyatları da 74.4 dolara çıktı. Velhasıl, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması durumunda Arap ve Asya ülkeleri ile İran, ABD veya Avrupa'dan daha fazla yara alabilir. O nedenle geçmişteki jeopolitik gerilimlerde olduğu gibi İran'ın Hürmüz Boğazı'nı 'stratejik bir pazarlık aracı' olarak kullanacağını ancak tam olarak kapatmayacağını düşünüyorum."
BAKAN BAYRAKTAR: SIKINTI GÖRMÜYORUZ
Öte yandan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 16 Haziran'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde yapılan Kabine Toplantısı'nın ardından basın mensuplarına yaptığı açıklamada, İsrail-İran çatışmasının, petrolün arzına yönelik olumsuz bir durum yaratabileceğini söyledi.
Petrol fiyatlarında yükseliş olduğuna dikkati çeken Bayraktar, "Dünyadaki arzla alakalı bir olumsuz durum yaratması söz konusu olabilir. Zaten fiyatlar hemen kendini gösterdi. Bir parça yukarı çıkıyor. Daha da yukarı çıkabilir mi? Çıkabilir ama arz tarafında biz bir sorun görmüyoruz." diye konuştu.
"TÜRKİYE, 2019'DAN BERİ İRAN'DAN PETROL ALMIYOR"
Bakan Bayraktar, Türkiye'nin 2019'dan beri İran'dan herhangi bir petrol alımı yapmadığını belirterek "Basra çıkışlı, Hürmüz'ü geçerek Türkiye'ye gelen bir ham petrol tedariki var. Geçen seneki rakamlara göre yüzde 20 civarında. Onu bir şekilde ikame etmemiz lazım." ifadelerini kullandı.
GABAR PETROLÜ
Gabar petrolünün, Türkiye'nin ihtiyacının yüzde 8'ini karşıladığını aktaran Bayraktar, şunları kaydetti:
"Burada bize en önemli etki, makro anlamda ithalat kalemindeki artış ile olur. 60 dolarlardaki petrol 76 dolara kadar yükseldi. Benzer şekilde doğal gaza yansıması olur. Doğal gaz fiyatı da yukarı gidebilir. Biz arz güvenliğinde sıkıntı görmüyoruz. İran'dan gaz alıyoruz, petrol almıyoruz. Gazda da sıkıntı görmüyoruz."
Günün Manşetleri
Tüm Manşetler
