Türkiye'nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

Türkiye'nin 81 ilinin isimlerinin nereden geldiğini biliyor musunuz? Ya da isimlerin hikayesini hiç düşündünüz mü? Hepsinin birbirinden ilginç anlamları var. Fakat aralarında bir tanesi var ki, adının nereden geldiği bilinmiyor! İşte şehirlerin isimleri...

author-1
takvim.com.tr
Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

Herkes kendi şehrinin isminin anlamının nereden geldiğini merak eder. İşte illerin isimlerinin anlamları...

ANKARA: İslam kaynaklarında Ankara'nın adı Enguru olarak geçer. Kimilerine göre Ankara sözü Farsça "Üzüm" anlamına gelen Engür'den, ya da Yunanca'da Koruk anlamına gelen"Aguirada'dan türemiştir. Bazılarına Hint-Avrupa dillerindeki "Eğmek" anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de; "Kıvrıntı", anlamına gelen ankaba'dan veya Latince'den çengel anlamına gelen uncus'dan türediği ileri sürülmektedir. Frig dilinde Ank "engebeli, karışık arazi anlamına gelir." Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ADIYAMAN: Adıyaman ilk zamanlarda, Piran Köyü'nün yerine kuruluydu ve Perre adını taşıyordu. Daha sonra Emeviler, buraya bir kale yaptırdı. Kent de Mansur'un Kalesi anlamına gelen ''Hısn Mansur'' adıyla anılmaya başlandı. Kent, 1. Selim zamanında alınınca Türkler, buraya Adıyaman demeye başladılar.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

AFYONKARAHİSAR: Afyon türkülerinde sık sık "Hisar" sözcüğü geçer. "Hisarın bedenleri çevirin gidenleri" Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir. Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler. "Hisar" kuşatma anlamına gelir. Acılarla elde edilen yere "Karahisar" dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular. Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirilmeye başlayınca, Karahisar'ın başına bir de Afyon eklendi ve şehir "Afyonkarahisar" adını aldı.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BALIKESİR: Şehrin adının eski hisar anlamına gelen Paleokastio'dan türediği sanılmaktadır. Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir. Çünkü Kesir Arapça'da çok anlamına gelmektedir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

AMASYA: Amasya şehrini tarihçi Strabon'a göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen "Amasesia" ismini verdi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

AĞRI: İsmi sınırları içindeki "Ararat" dağından alır. Çok eski çağlarda yeryüzü korkunç bir su baskınınına uğradı.(Nuh Tufanı) Nuh peygamber bütün canılardan bir çifti alarak bir gemiye bindirdi. Gemi Cudi (İslam kaynaklarına göre) (Hristiyan kaynaklarına göre de Ararat – Ağrı) dağına kondu. Ararat, önce aran sonra da Ağrı adını aldı.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ANTALYA: MÖ ll.ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu. Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı. Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştü.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ADANA: Adana'yı kimlerin nasıl kurdukları konusunda elde kesin bilgiler yoktur. Ancak, Bizans' lı Etien' in ilettiği bir söylenceye göre, Uranus' un oğulları Adanos ve Saros, Tarsus' la savaşarak burayı ele geçirmişler. Bunlardan Adanos kente ( Adana ) Saros'ta ırmağa (Seyhan) adını vermiş.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ARTVİN: Kıldiyet Dağı'nın dik yamaçları üzerine İskitler tarafından kuruldu. Yaygın bir inanışa göre Artvin adı, kenti kuran İskit hükümdarının adından gelir. Sözcük, önceleri Artvani, sonrada Artvini biçiminde söylenmiş, zamanla Artvin'e dönüşmüştür.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

AYDIN: İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu. Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet bey'den aldı. Aydın, Mehmet beyin babasının ismidir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BİLECİK: Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı. Osman bey burayı alınca bu adı Bilecik olarak adını verdi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BİNGÖL: Buradaki bir çok göllerden dolayı bu isim kendisine verildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BİTLİS: Kimi tarihçilere göre, "Bageş" ya da "Pagiş" sözcüklerinden türemiştir. Kimilerine göre de Büyük İskender'in komutanı "Lis" ya da "Badlis" burada bir kale kurmuş. Bitlis sözcüğü bu komutanın isminden kaynaklanıyormuş.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BOLU: Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi. Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler. Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu oldu.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BURDUR: Eski adı Askaniya'dır. İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

BURSA: Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir. Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusias'ın adı verildi. (MÖ:ll.yüzyıl)

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ÇANAKKALE: Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğaz'daki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir. Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur. Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır. Bugünkü ismini buradan alır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ÇANKIRI: İlkçağda "Gangra" kalesinin eteğinde kuruldu. İsmini Gangra kalesinden alan Çankırı'ya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyordu.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ÇORUM: Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir. Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

DENİZLİ: Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. İl eski Türkçe'de ülke, memleket anlamına gelir. Yani deniz memleketi denilir.Bir diğer rivayete göre de kelimenin aslı domuz-ili'dir. Bu da bölgede domuz çokluğundan kaynaklanmaktadır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

EDİRNE: Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir "Hadrianopolis" dını alır. Hadrianus'un şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değşimlere uğrayarak Edirne halini aldı.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

DİYARBAKIR: Bakır ülkesi anlamına gelmektedir. Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekir'dir. Bekir'in memleketi anlamına gelir. Bunun nedeni de Bekir b. Va'il adlı Arap göçebe boyunun buraya yrleşmiş olmasından kaynaklanır. Diyarbakır'ın eski adı Amid veya Amed'dir. Gelen veya bizim anlamına gelir. Dede Korkut kitabında Amid'e Hamid de denilmiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ELAZIĞ: 1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu.1862 yılında buraya o sıradaki padişah Abdülaziz'in onuruna "Mamuretülaziz" adı verildi. Bu ismi uzun bulan halk onu Elaziz olarak kısalttı. 1937 yılında Elazığ'a çevrildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ERZİNCAN: Erzincan ovasından adını alır. Ezirgan diye halk tarafından söylenir. Buranın eski adı Eriza'dır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ERZURUM: Ardı Rum kelimesinden gelir. Yani Rum toprağı demektir. Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir. Erzen darı demektir. Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ESKİŞEHİR: Eski adı Doylaion'dur. 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi. 1175 yılında burasını Bizans geri aldı. Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona "Bizim eski Şehrimiz" anlamına gelen Eski Şehir adını verdi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

GAZİANTEP: Şehrin eski adı Ayıntab'dır. Kelime anlamı, pınarın gözü demektir. Halk bunu Antep olarak değiştirmiştir. Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921'de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

GİRESUN: Şehrin nerede kurulduğu ve kimler tarafından iskan edildiği konusu tartışmalıdır. Bu tereddüt M.Ö. 350 yıllarına ait kaynaklarda da yer almaktadır. Coğrafyacı Strabon, Farnakia dediği şehrin; bugünkü Giresun kentinin olduğu yerde kurulduğu üzerinde durmuştur. Romalı idareci Arrien Farnakia'nın eski adının Kerasus olduğunu belirtmiş ve buranın Sinoplular tarafından kurulduğunu yazmıştır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

GÜMÜŞHANE: Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

HAKKARİ: Hakkâri kelimesi Kürtçe' den dilimize geçmiştir. Bu rivâyete göre kelimenin özü "Kar-in" olup "Her" önekini almıştır. Kürtçe' de "Kar-in", "-ebilmek" manasına gelip, insanın güç yetirebilme durumunu anlatır. Dolayısıyla "Hakkâri" kelimesi "hep güçlü, hep edebilen" anlamı vardır.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

HATAY: Avrupalılar Çin'in kuzeyine "Hıtay" derlerdi (Rusçada "Kitay"). "Hıtaylar" ismini taşıyan yarı göçebe Türk kabileleri 10. yüzyılda Mançurya'yı ve Çin'in kuzeyini işgal etmişler ve burasının ismi "Hıtay" kalmıştı.Atatürk "Hıtaylar"ın Anadolu'ya da gelmiş olduklarına inanıyordu. "40 asırlık Türk yurdu" saydığı Antakya'ya Hatay ismini bu yüzden vermişti.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

ISPARTA: Büyük İskender Kral olduktan sonra (M.Ö. 356 - 323) Anadolu'nun Batısı Yunan egemenliği altına geçti. İskender öldükten sonra bile, daha 36 yıl bu bölge Atina'ya bağımlı kaldı.Bu yıllarda Mora yarımadasında yaşamakta olan Ispartalılarla, Atina Yunanlıları, Anadolu'nun Batısına göç etmeye başladılar. Mora Yarımadası Ispartalılarından büyükçe bir topluluk geldi; Isparta Kenti'ne yerleşti. Kente de kendi ülkelerinin Isparta adını verdiler.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MERSİN: Mersin'e Mersin denilmesinin sebebi şimdiki Mersin Şehrinin yakınlarında eskiden MERSİNLİ adında bir aşiret varmış. Bu aşiret Türkistan'dan gelen aşiretlerdenmiş. MERSİN adı ile Anadolu'da daha yedi, sekiz tane köy vardır ki, MERSİN adı bu Mersin adındaki Türk Oymağının adına göre konmuştur.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

İSTANBUL: MÖ. 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştir. Roma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla "Antion" olarak anıldı. Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi. Şehre "Konstantin veya Konstanpolis" adı verildi. Araplar "Kostantiniye, Romalılar Konstantinopolis" demişlerdir. Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan "Stin-polis" deyimi kullanıldı. İşte İstanbul bu "Stin-Polis" şehrinden türetildi. Türkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında "İslambol" adını verdiler. Fakat daha sonra İstanbul olarak değiştirildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

İZMİR: Şehrin asıl adı "Smyrna"dır. İzmir kelimesi smyrna'nın halk arasındaki kullanış şeklidir. Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras'ın kızı Smyra'dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli'dir. Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlar'dır. (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KARS: MÖ: 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilmiştir. Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KASTAMONU: Şehrin eski adı "Tumana"dır. Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti. İşte Kastamonu Gas ve Tuman'ın birleşmesinden meydana gelmiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KAYSERİ: Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler. Yani İmparator şehri anlamına gelir. Daha sonra Kayseri olarak halk arasında yayıldı.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KIRKLARELİ: Kırklareli ismi, toprakları bünyemize katan 40 savaşçıdan gelir, diğer adları deliler veya akıncılar olarak bilinen bu savaşçılar kaleyi ele geçirirler fakat, buradan kurtulamayacağını önceden bilen bizanslıların toplu intaharı ile onlarda bu topraklarda hayatını kaybeder.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KIRŞEHİR: Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KOCAELİ: Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli denildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KONYA: İsa'dan önce 47-50 ve 53 yıllarında Hıristiyan azizlerinden St. Paul burayı ziyaret etti ve şehir önemli bir dinsel merkez olarak gelişti. Bu nedenle Hıristiyanlar ona, "İsa'nın tasviri" anlamına gelen "ikonyum" adını verdiler. Abbasiler burayı alınca "Kuniye'ye" çevirdiler. Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KÜTAHYA: Frigler buraya "Katyasiyum veya Katiation" adını vermişlerdir. Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MALATYA: Hititler döneminde buranın adı "Meliddu"dur. Halk tarafından Malatya olarak değiştirildi.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MANİSA: Yunanca Magnesya'dan gelmiştir. Türkler burayı alınca Manisa olarak şehrin ismini değiştirdiler.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

KAHRAMANMARAŞ: Maraş Hitit devrinde meşhur kumandan "Maraj" tarafından kurulmuştur. Asurluların "Markasi" ve Romalıların "Germanikya" dedikleri bu şehre İslâm orduları fethedince "Mer'aş" veya "Reaşe", Türkler fethettikten sonra da "Maraş" denildi. "Mer'aş" "titreyen yer" demektir. Nil Vâdisi, Lût Gölü, Amik Ovası, Maraş arası zelzele bölgesidir. Bu sebeple Mer'aş denildiği söylenir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MARDİN: Mardin adı Süryanice'de Marde'den geldiği rivayet edilir. Romalılar "Maride" Araplar ise "Mardin" adını vermişlerdir. Diğer bir rivayet göre ise Kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit –görmek kelimesinden geldiği söylenmiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MUĞLA: Eski adı "Mobolla"'dır. Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

MUŞ: Bir rivayete göre süryanice'deki suyu bol anlamına glene Muşa'dan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu "Muşet'den gelmiştir.

Türkiye’nin illerinin adı nereden geliyor? 81 ilin isim hikayesi! Öğrenince çok şaşıracaksınız...

NEVŞEHİR: Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı "Muşkara" idi. Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdi.