Çanakkale şehitliğinden asker kemiği kaçırmışlar: O eser çok konuşuldu | Atatürk'ün eşyaları da var!
Medeniyetler beşiği olarak bilinen ve açık hava müzesi olarak da anılan Anadolu, tarih boyunca pek çok uygarlığa yurt olmuş ve birçok kalıntıya ev sahipliği yapmıştır. Onlarca medeniyetin izlerine rastlanan Anadolu'da, tarihi eser kaçakçılığı ve tahribatı da bir o kadar çok yaşanmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı kaynak alarak hazırladığımız bu çalışmada topraklarımızdan çalınmış nice eserlerden birkaçını göreceksiniz. İşte ülkemizden kaçırılıp bakanlıkça geri getirilmiş 10 tarihi eser...
63 ADET MADENİ PARA
Bulgaristan'ın Monitor Gazetesinin 2 Kasım 2016 tarihli baskısının "Kapitan Andreevo Sınır Kapısında Tarihi Madeni Paralar Ele Geçirildi" başlığıyla yayınlanan haberinde ülkemizden Bulgaristan'a giriş yapan Bulgar plakalı bir otomobilde gerçekleştirilen aramada 56 madeni para ve 7 metal figür bulunduğu belirtilmiştir.
Konuya ilişkin gerekli işlemler yapılarak eserlerin ülkemiz kökenli olup olmadıklarına ilişkin detaylı rapor talep edilmiş ve bu rapor neticesinde tüm eserlerin Anadolu kökenli oldukları ortaya çıkmıştır.
Bunun üzerine Bakanlığımız Bulgar makamları ile irtibata geçerek eserlerin ülkemize iadesine ilişkin çalışmaları başlatmış ve söz konusu eserlerin 15 Haziran 2019 tarihinde ülkemize iadeleri sağlanmıştır. Eserler Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesine teslim edilmişlerdir.
ELMALI SİKKELERİ
18 Nisan 1984 tarihinde Antalya, Elmalı İlçesi, Bayındır Köyünde kaçak kazılar sonucunda gümüş sikkelerden oluşan bir define bulunmuştur. Bu kaçak kazının ihbar edilmesi ile kazıyı yapanlar yakalanmış ve cezalandırılmış, ancak sikkelerin yurtdışına kaçırılmasına engel olunamamıştır.
1988 yılında Los Angeles'te Numismatic Fine Arts ile Zürih'te Bank Leu adlı müzayede firmalarında satışa çıkarıldığı tespit edilen Elmalı sikkelerin ülkemize iadesi sağlanmıştır.
Sikkelerin büyük kısmını elinde bulunduran Amerikalı koleksiyoncu ile verilen hukuki mücadelenin ardından 1999 yılında sikkelerin ülkemize iadesi sağlanmıştır.
ABD'DEN İADESİ SAĞLANAN BRONZ KILIÇ
Amerika Birleşik Devletleri, Gümrük ve Sınır Muhafaza Birimi tarafından müsadere edilen ülkemiz kökenli 1 adet bronz kılıç, adli sürecin tamamlanmasının ardından 2023 yılında Vaşington Büyükelçiliğimize teslim edilmiştir. Bahse konu eser diplomatik kargo olarak ülkemize ulaşmış ve 06.02.2023 tarihinde Ankara, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğüne teslim edilmiştir.
60 cm. uzunluğunda, 7,5 cm. genişliğindeki bronz kılıç M.Ö. 2. Bin sonuna tarihlendirilmiştir. Özellikle Doğu Anadolu'da görülmektedir. Kılıç, kabzası çizi bezemeli ve kabza başı mantar biçimlidir, kabzadan kesiciye geçişte kabartma yapılmış hilal biçimli koruyucusu vardır, kesici kısmın ortasında ve yanlara uzanan zırhı bulunmaktadır.
363 ADET LİDYA HAZİNESİ ESERİ
Uşak ve çevresinde 1960-1965 ve 1968 yıllarında yapılan kaçak kazılar sonucu Lidya Tümülüsleri soyulmuş, yapılan bu yağma ve kazılar hem mezar odalarının, hem de bazı buluntuların tahribine neden olmuş, pek çok eser kaçakçıların eline geçmiştir.
Uşak ve çevresindeki tümülüslerden çalınan eserlerin Metropolitan Museum of Art tarafından satın alındığının öğrenilmiştir. Bakanlığımız yazılı başvuruda bulunarak eserlerin iadesini talep etmiştir. Söz konusu müzeden olumsuz cevap gelmesi nedeniyle dava süreci başlamış ve mahkemenin Türkiye lehine karar alması üzerine, 1993 yılı başlarında Metropolitan Museum of Art yetkilileri dava konusu Lidya eserlerini ülkemize iade etmeyi önermiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda üç yüz altmış üç parçadan oluşan Lidya Hazinesi, davadan vazgeçilmesi üzerine iade edilmiş ve Ekim 1993'te ülkemize getirilmiştir.28 Haziran 1996 tarihinde ülkemize getirilerek Uşak Müzesi'nde koruma altına alınmıştır.
OSMANLI ARMASI
Amerika Birleşik Devletleri'nde ikamet eden bir Türk tarafından kendisinde bulunan Osmanlı devlet armasını ülkemize teslim etmek istediği bildirilmiştir. Bu kapsamda; bahse konu Osmanlı Devlet Arması, Los Angeles Başkonsolosluğumuz yetkililerince teslim alınarak diplomatik kargo ile ülkemize getirilmiştir. Bakanlığımız uzmanları tarafından 26/01/2016 tarihinde Dışişleri Bakanlığı'ndan teslim alınmış ve aynı gün Ankara Etnografya Müzesi Müdürlüğü'ne teslim edilmiştir. Söz konusu arma, Sultan II. Abdulhamid Dönemi'ne ait olup, krem renkli atlas kumaş üzerine renkli ipliklerle işlenmiştir. Eserin ölçüleri 35 x 40 cm, çerçevenin ölçüleri ise 59 x 65 cm olup çerçevesi günümüz yapımıdır.
Armadaki güneş, devletin büyüklüğünü, güneşin ortasındaki tuğra, en büyük Müslüman Türk hanedanını, kavuk, saltanat ve hilafeti, çiçekler, müsamahayı, terazi, adaleti, kitap, Kur'an-ı Kerim'i, silahlar, orduyu, madalyonlar, çeşitli milletlerden oluşan Osmanlı toplumunu temsil etmektedir.
