5 soruda EYT formülü! Kadınlara 7200, erkeklerde 9000 gün prim senaryosu! 4/A, 4/B için masada neler var? İşte detaylar...

Milyonları ilgilendiren EYT için çalışma grubu oluşturulurken; yaş koşulunun kademeli düşürülmesi, aylıklarda kesinti yapılarak tarihin öne çekilmesi, kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 gün prim gibi senaryolar öne çıkıyor.

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 23 Temmuz 2022 06:57 Güncelleme Tarihi: 25 Temmuz 2022 13:27

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşullarının değiştirilmesiyle ortaya çıkan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusunu gündemine aldı.

Sorunun çözümü için farklı formülleri masaya yatıran Bakanlık'ın, yıl sonuna doğru çalışmasını tamamlaması bekleniyor.

1. EYT sorunu nasıl ortaya çıktı ve daha önce emeklilik şartları nasıldı?
1999 yılında yürürlükte olan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na 4447 sayılı Kanun'la eklenen geçici 81'inci maddenin (B) bendi ile 9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değiştirildi.

Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında, yaş koşulu da aranmaya başlandı.

Değişiklikten önce, emekliliğe hak kazanabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu.

Değişiklik öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirenler emekli olabiliyordu.

2. 1999'daki değişiklik emeklilik koşullarını nasıl etkiledi?
1 Temmuz 1994'te ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan 1 Ocak 1972 doğumlu erkek işçi, çalışmaya başladığı dönemde yürürlükteki 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre 25 yıl sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu.

Yani bu işçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019'da 5000 prim günü varsa yaş koşulu aranmadığı için 47 yaşında emekli olabilecekti.

1999'daki değişikliğin ardından aynı işçi, çalışmaya ilk defa 1 Temmuz 1994'te başladığı için 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaş ve 5750 gün prim ödeme koşulunu yerine getirdiğinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi.

Yani kanun değişikliği ile bu işçinin emekliliği 8 yıl ötelendiği gibi, 750 gün de fazladan prim ödemesi istendi.

3. Mevcut koşullarda nasıl emekli olunuyor?
1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilirken, prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9000'e çıkartıldı.

Kanun yürürlüğe girdiğinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak artarken, 2048'de kadın ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaşa yükselecek.

4. EYT'liler ne istiyor, sorun yaşayan kaç kişi?
Emeklilikte yaşa takılanlar, emeklilik koşullarında 1999'da yapılan değişikliğin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini, yaş şartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koşullarını sağlayıp emekli olmayı talep ediyor.

Nisan 2022 itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu'na kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor.

Tahminlere göre, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.

5. EYT konusunda olası çözüm önerileri neler?
Çalışma Bakanı Vedat Bilgin, EYT'lilerin durumuyla ilgili ilk olarak "Türkiye'nin her sorunu çözülmesi gereken dosya olarak önümüzde duruyor.

Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek şeylerden biri" açıklaması yapmıştı.

Sonraki süreçte Bakanlık bünyesinde, EYT'lilerin durumuyla ilgili çalışma grubu oluşturuldu.

Kamuoyunda, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanlarda istenen yaş koşulunun kademeli düşürülmesi, aylıklarda belirli oranda kesinti yapılarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, kadınlarda 7200 prim gün sayısını yerine getirenlerde yaş koşulunun aranmaması gibi senaryolar konuşuluyor.