Siloam Yazıtı nedir, tarihsel önemi ne, nerede sergileniyor? Katil Netenyahu'nun istediği Siloam (Silvan) Yazıtı'nda yer alan İbranice kelimeler ne anlama geliyor?

Katil İsrail'in Başbakanı Benjamin Netanyahu, Osmanlı döneminde Kudüs'te bulunan Siloam (Silvan) Yazıtı'nı almak için girişimlerde bulunduğunu ancak o dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan'ın net tavrı nedeniyle bu girişimin gerçekleşmediğini açıkladı. Netanyahu'nun açıklamaları sosyal medyada gündem yaratırken tarihçi Erhan Afyoncu'dan dikkat çeken bir yanıt geldi. Peki Siloam Yazıtı nedir, nerede bulundu? Netanyahu'nun istediği Siloam yazıtındaki İbranice ifadeler ne anlama geliyor? İşte merak edilenler.

Giriş Tarihi: Güncelleme Tarihi:
Takvim Logo

Katil Netanyahu, Mescid-i Aksa yakınlarında yapılan arkeolojik kazı alanında yaptığı açıklamada Türkiye'de bulunan tarihi bir esere olan ilgisini dile getirdi. Netanyahu, Osmanlı döneminde Doğu Kudüs'te bulunarak İstanbul Arkeoloji Müzesi'ne getirilen Silvan Yazıtı'nı Türkiye'den istediğini, fakat Başkan Recep Tayyip Erdoğan nedeniyle yazıtı alamadığını açıkladı.

Takvim Logo

Osmanlı eserleri karşılığında Silvan Yazıtı teklifi

Netanyahu, 1998 yılında dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz ile yaptığı görüşmeye de değindi. Yılmaz'a, "Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var. İstediğin birini seç, Silvan Yazıtı ile değiştirelim" teklifinde bulunduğunu belirten Netanyahu, önerisinin kabul görmediğini aktardı.

Takvim Logo

Önerilerinin kabul görmemesi üzerine Yılmaz'a ret nedenini sorduğunu belirten Netanyahu, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderlik ettiği büyüyen bir seçmen kitlesi bulunduğu ve kitlenin tabletin İsrail'e verilmesine öfkeleneceği şeklinde bir yanıt aldığını öne sürdü.

Netanyahu, konuşmasının devamında "Bay Erdoğan, bu (Kudüs) bizim şehrimiz, sizin değil. Her zaman bizim şehrimiz olacak. Bir daha tekrar bölünmeyecek." ifadelerini kullandı.

Takvim Logo

BAŞKAN ERDOĞAN'IN YANITI

Başkan Erdoğan, "Kudüs sizin değil" diyen İsrail Başbakanı Netanyahu'ya, "Kudüs-ü Şerif'i namahrem ellerin kirletmesine izin vermeyiz. Biliyorum, Hitler özentisi tiplerin kuyruk acısı belki de hiç geçmeyecek" ifadeleriyle yanıt verdi. Asırlarca İslam'ın bayraktarlığını üstlenen bir milletin efradı olarak 400 yıl Kudüs-ü Şerif'e hizmetkarlık yapmanın şerefini yaşadıklarını dile getiren Başkan Erdoğan, şunları kaydetti:

"Netanyahu bunları bilmez. Ama bugün buradan tekrar haykırıyorum, belki öğrenir. 'La ilahe illallah, İbrahim Halilullah' ifadesinde anlamını bulan hürmet, hikmet, hoşgörüyle bu övülmüş şehri tüm inanç mensupları için yüzyıllar boyunca bir barış ve esenlik yurdu haline biz getirdik. Müslümanlar gibi Hristiyanların ve Musevilerin de hakkına riayet ettik. Bugün de şairin ifadesiyle, kalbimizin yarısı Mekke diğer yarısı Medine'dir. Bunların üstünde de bir tül misali Kudüs vardır."

Kudüs'ün, nüfusu 2 milyarı bulan İslam aleminin ortak davası, hafızası ve mirası olduğunu vurgulayan Başkan Erdoğan, şöyle konuştu:

"Arzın üstünde bir sancak, görkemli bir çınar olarak gördüğümüz Kudüs-ü Şerif'i namahrem ellerin kirletmesine izin vermeyiz. Biliyorum, Hitler özentisi tiplerin kuyruk acısı belki de hiç geçmeyecek. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığımızda, bundan 27 yıl önce ortaya koyduğumuz tavrı belki de hiçbir zaman unutmayacaklar. Varsın onlar öfke nöbetleri geçirmeye devam etsin. Biz Müslümanlar olarak Doğu Kudüs üzerindeki haklarımızdan tek bir geri adım dahi atmayacağız. Bütün semavi dinlerce kutsal kabul edilen Kudüs'ün tekrar barış, huzur ve güven şehri olması için mücadelemiz sarsılmaz bir azimle hız kesmeden, gerilemeden, gevşemeden devam edecektir. Aynı şekilde, 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen, toprak bütünlüğü haiz bir Filistin devletinin kurulması için de tüm gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz."

Takvim Logo

SİLOAM YAZITI NEDİR? TARİHSEL ÖNEMİ NE?

Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu da Siloam Yazıtının önemine ilişkin sosyal medya hesabından dikkat çeken bir paylaşımda bulundu. Erhan Afyoncu şu sözleri kullandı:

Türkiye'de bulunan Yahudi tarihiyle ilgili 3 önemli yazıtın en önemlisidir. Yazıt, 1880'de Kudüs'te Şiloah Tüneli (Hezekiel Tüneli) içinde bulundu. Fenike Alfabesi'yle yazılan tablet tünelin duvarında bulunuyordu. Şehrin dışında Kidron Vadisi'nde bulunan Gihon kaynağındaki su yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu'na yönlendirilmişti.

Takvim Logo

6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir. Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa edilen su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de vardır.

Takvim Logo

HER DEFASINDA RED CEVABI VERİLDİ

Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı. 1882'de İstanbul'a Müze-i Hümayun'a gönderildi. Bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri'ndedir. Yahudi bilim adamları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia edip, değişik argümanlar ileri sürerek İsrail'e verilmesi yönünde ortam oluşturmaya çalıştılar. İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa talep ettiler. 1998'de Netanyahu, Başbakan Mesut Yılmaz'dan yazıtı istedi, kabul edilmedi.

Takvim Logo

2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupoliansk, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı talep etti. Reddedildi. En son ise 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog Türkiye'ye geldiğinde yazıt gündeme geldi. Yetkililer bu hususun söz konusu bile edilemeyeceği cevabını verdiler.

Takvim Logo

Siloam Yazıtı İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde

1880'li yıllarda Kudüs'te Siloam Tüneli'nde keşfedilen Siloam Yazıtı Osmanlı döneminin bölgedeki izlerini günümüze taşıyan nadir eserlerden biri olarak öne çıkıyor. Osmanlı İmparatorluğu'nun 1516-1917 yılları arasında Kudüs ve çevresini yönetmesi sırasında bulunan yazıt, keşfinin hemen ardından İstanbul'a getirildi.

O günden bu yana İstanbul Arkeoloji Müzesi'nin en değerli koleksiyonları arasında yer alan yazıt, tarih meraklılarını ve arkeoloji tutkunlarını büyülemeye devam ediyor.

Siloam Yazıtı, hem antik dönemin mühendislik başarısını hem de bölgenin tarihi zenginliğini gözler önüne seriyor ve ziyaretçilere Kudüs'ten İstanbul'a uzanan eşsiz bir yolculuk sunuyor.

Takvim Logo

YAZITTA YER ALAN İBRANİCE KELİMELER NE ANLAMA GELİYOR?

Tarihçi-yazar Neslihan İpek Kobaner A Haber canlı yayınında yazıtta yer alan ifadeler hakkında açıklamalarda bulundu.

İşte o açıklamalardan satır başları;

Kral Hezekiel döneminde 725 ve 697 arasında kraliyeti, o zamana tarihleniyor. Oradaki varlıklarının tek kanıtı diyebilirim. Bugüne kadar bulunmuş tek kanıtı. O tarihlerde orada olduklarını gösteriyor. Oradaki yazıta baktığınız zaman eski İbranice, Fenike alfabesi kullanılmış. Eski İbranice yazıt, bir kitabe.

Bu tabletin tamamı çözüldü. Altı satırdan oluşuyor zaten. Uzunlu kısalı bu satırlar. Neyi anlatıyor? İşçiler nasıl karşılaştılar? Bunu anlatıyor. Yani bir taraftan başlamışlar, öbür taraftan da diğer grup başlamış ve hani bizim tünelciler vardır ya Osmanlı dönemindeki gibi buradan buradan seslenerek birbirlerini bulmuşlar. Tüneli oluşturmuşlar. 533 metrelik bir tünelden bahsediyoruz. Kayaya oymuşlar bunu. Ve bu tünelin Kudüs'ün yakınındaki sol tarafına bu kitabeyi yazmışlar. Ne diyorlar? İşte biz şöyle yaptık, işte işçilerimiz böyle çalıştı, burayı ben yaptım, diyor. Aslında Kral Hezekiel yaptığı işi anlatıyor.

Takvim Logo

Yani aslında dinsel olarak bir önemi yok. Parşömenler gibi değil ama orada bulunduklarını o tarihte anlatan bir delil ya da belge olarak görüyorlar. 3000'lerden itibaren Mısır'da çok yazı görüyoruz. 4000'lerden itibaren Sümer'de çok yazı görüyoruz. Çok tablet var.