İran'ın nükleer silahı var mı? Gücü ne? Hangi ülkenin kaç adet nükleer silahı var?

İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani'nin ABD'nin Cuma günü Irak'ta düzenlediği suikast sonucu öldürülmesinin ardından Tahran yönetiminin açıkladığı en önemli karar, ülkenin artık nükleer anlaşma kapsamında belirlenen sınırlamalara uymayacağını duyurması oldu. İran'ın nükleer silah durumu ne? Hangi ülkenin elinde, kaç adet nükleer savaş başlığı var? Hangi ülke nasıl bir nükleer silah politikası izliyor? İşte dünyada nükleer silahlara sahip ülkeler...

Takvim.com.tr

Giriş Tarihi: 06 Ocak 2020 17:21 Güncelleme Tarihi: 06 Ocak 2020 17:33

ABD, 2015'te Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Avrupa Birliği ile İran arasında imzalanan anlaşmadan 2018'de çekilmiş ve taraflar arasındaki uzlaşının geleceği de tehlikeye girmişti.

Kasım Süleymani suikastı sonrası İran'dan yapılan açıklamalarda, Tahran'ın anlaşmadan çekildiği söylenmedi. Ancak İran, bundan böyle anlaşma kapsamında belirlenen uranyum zenginleştirme ya da zenginleştirilmiş uranyum stoku sınırlamalarına uyulmayacağını söyledi.

İran her zaman nükleer programının silah üretimi için değil, barışçıl enerji üretimi için olduğunu iddia ediyordu.

Ancak 2015'teki anlaşma öncesinde Batılı ülkeler, Tahran yönetiminin nükleer silah üretmeye yaklaştığı, İran'ın nihai amacının nükleer güce dönüşmek olduğunu söylüyordu.

Peki İran, anlaşmalarla sınırlandırılmış olan nükleer programına yeniden hız verirse teorik olarak ne kadar sürede bir nükleer bomba üretebilir? Bu soruya birkaç ay ila bir yıl arasında verilen farklı yanıtlar var.

NÜKLEER YAKIT DÖNGÜSÜ

Anlaşma kapsamında İran uranyumu sadece yüzde 3,67 oranında zenginleştirebiliyordu. Santrifüj sayısı da 5 bin 60 ile sınırlandırılmıştı. Zenginleştirilmiş uranyum stoklama limiti de 300 kg olarak belirlenmişti.

ABD'nin anlaşmadan çekilmesinin ardından Tahran yönetimi bu eşikleri aşmaya başlamış ancak çok da üzerine çıkmamıştı.

İran'ın uranyum zenginleştirme oranlarını yüzde 20'lere çıkarması halinde birkaç ay içerisinde nükleer silah üretecek kapasiteye erişmiş olabileceği belirtiliyor.

Nükleer anlaşmaya göre İran uranyumu yalnızca yüzde 3,67 oranına kadar zenginleştirebiliyor ve 300 kilogram uranyum stoklayabiliyor.

Santrifüjlerin sayısı ise 5 bin 60 ile sınırlandırılmıştı.

Teorik olarak 25 bin ton uranyum madeninden sadece 50 ton metal elde edilebiliyor. Bunun sadece yüzde 1'inden azı bomba yapımında kullanılan uranyum 235 izotopuna sahip oluyor.

Uranyum 235 izotopunun ayrıştırılıp yoğunlaştırılmasına "uranyum zenginleştirilmesi" adı veriliyor. Nükleer reaktörler için uranyum zenginleştirmesinin yüzde 20'lere çıkması gerekirken, bomba üretiminde bu oranın yüzde 80 ila 90'lara tırmanması gerekiyor.

Yüzde 80 ila 90 zenginleştirilmiş 50 kg uranyum ile nükleer bomba üretilebiliyor.

2015'te nükleer anlaşma imzalanmadan önce İran'ın büyük bir zenginleştirilmiş uranyum stoku ve yaklaşık 20 bin santrifüjü bulunuyordu. Beyaz Saray, bu sayıların sekiz ila 10 nükleer bomba üretmeye yetecek nitelikte olduğunu söylüyordu.

O dönemde ABD'li yetkililer, İran'ın nükleer programına hız vermesi halinde iki ila üç ay içerisinde yeteri kadar yüzde 90 oranında zenginleştirilmiş uranyum üretebileceğini varsayıyordu.

İran'ın mevcut uranyum stokunun Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na beyan edildiği varsayıldığında ise Tahran'ın zenginleştirme faaliyetlerine hız vermesiyle birlikte bir yıl içerisinde nükleer silah üretecek kadar zenginleştirilmiş uranyuma sahip olabileceği düşünülüyor.

DÜNYADA NE KADAR NÜKLEER SAVAŞ BAŞLIĞI VAR?

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Nisan ayında bir rapor yayınlayarak dünyadaki nükleer savaş başlığı sayısını açıklamıştı. Bu rapora göre, 2019'un başında 9 ülkenin elinde toplam 13 bin 865 nükleer savaş başlığı bulunuyordu. Bu rakam 2018'de 14 bin 465 seviyesindeydi.

YARI ORANA YAKIN AZALDI

Soğuk Savaş döneminde sadece ABD'de 25-30 bin seviyelerine ulaşan nükleer silah sayısı, INF Anlaşması, Varşova Paktı'nın çökmesi ve Sovyetler Birliği'nin dağılması gibi gelişmelerin ardından neredeyse yarı oranda azaldı.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün raporunda toplam nükleer savaş başlığı seviyesindeki azalmaya karşın, neredeyse tüm ülkelerin stoklarındaki nükleer silahları modernize etme yoluna gittiği belirtiliyor.

Dünyada bulunduğu tahmin edilen 13 bin 865 nükleer başlığın çok büyük bir bölümü ise ABD ile Rusya'nın elinde bulunuyor. Soğuk Savaş döneminde iki ülke silahlanma yarışına girmiş ve bunun sonucunda ciddi bir nükleer cephaneliğin sahibi olmuşlardı.

BU RAKAM RUSYA'DA 1600

Halihazırda tahmini olarak Rusya'nın elinde 6490 nükleer savaş başlığı ABD'nin 6185 nükleer savaş başlığı bulunuyor. ABD'nin savaş başlıklarından 1750 tanesi füzelere takılmış veya askeri üslere konuşlandırılmış durumda bekletilirken bu rakam Rusya'da 1600.

Rusya ve ABD'nin dışında, Fransa'nın 300, Çin'in 290, İngiltere'nin 200, Pakistan'ın 160, Hindistan'ın 140 ve İsrail'in 90 nükleer savaş başlığına sahip olduğu tahmin ediliyor.

HANGİ ÜLKENİN KAÇ TANE NÜKLEER SİLAHI VAR?

Bu açıklamalardan sonra ise gözler nükleer silahlar bulunan ülkelere ve ellerindeki nükleer güce çevrildi. Peki hangi ülke elinde ne kadar nükleer güç bulunduruyor? İşte o ayrıntılar...

Yapılan araştırmalara göre dünya üzerinde 14.995 nükleer silah bulunuyor. Her ülkenin elinde bulunmayan bu nükleer silahlar, bulundukları ülkelerin rakiplerine çok ciddi korku salabiliyorlar.