Vanuatu
Eski adı Yeni Hebridler olan Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Batı Büyük Okyanusta 83 adadan oluşan adalar topluluğudur. 1606’da Portekizli bir denizci tarafından keşfedilmiş, ilk olarak ülkeye yerleşenler Fransız ve Avustralyalı misyonerler olmuştur.
Vanuatu
Eski adı Yeni Hebridler olan Vanuatu Cumhuriyeti, Güney Batı Büyük Okyanusta 83 adadan oluşan adalar topluluğudur. 1606’da Portekizli bir denizci tarafından keşfedilmiş, ilk olarak ülkeye yerleşenler Fransız ve Avustralyalı misyonerler olmuştur.
243 bin civarı nüfuslu Vanuatu halkını esas itibariyle Melanezyalılar meydana getirir. Diğer etnik gruplar olarak bir miktar Avrupalı, Çinli, Vietnamlı, Polinezyalı ve Mikronezyalı vardır.
Fransa ve İngiltere 1878’de Yeni Hebrid'i tarafsız bölge ilan etmiş, 1906’dan itibaren Fransız-İngiliz ortak yönetimi altına girmiş ve 30 Temmuz 1980'de bağımsızlığına kavuşmuştur. Resmi dilleri Bislama, İngilizce ve Fransızca'dır.
Avusturalya'nın 1750 km doğusunda Yeni Kaledonya'nın 500 km kuzeydoğusunda Fiji'nin batısında ve Solomon Adalarının güneyinde Pasifik Okyanusu'nda yer alır.
Tropikal iklime sahip adanın yüzölçümü 12,200 km² olup, toplam sahil şeridi 2,528 km dir. Adaların genelinde dağlar ve volkanik özellikli ovalar yer alır. Ülkenin en yüksek noktası Tabwemasana 1,877 m dir. Ülkenin en büyük şehri başkent Port Vila'dır.
Vanuatu’nun ekonomisi tarıma dayanır. Yetiştirilen belli başlı bitkiler hindistan cevizi, kakao ve kahve olup, kurutulmuş hindistancevizi içi ihraç mallarının % 38’ini teşkil eder. Hayvanlardan sığır önemli ölçüde yetiştirilir. Balıkçılık, et, konserve ve turizm gelişmiştir.
Kuzeyde, kıyının hemen berisinde de birkaç minik su birikintisi vardır; fakat bunlar bir ev büyüklüğünde olduğundan dikkate almaya gerek yoktur. Tüm sanayi etkinliklerinin batıdaki Danigomodu bölgesinde yapıldığı görülür. Burada elektrik santralleri ve birkaç küçük bot iskelesi buunmaktadır.
Nauru Cumhuriyeti'nde resmi bir başkent veya şehir yoktur, yalnızca belirli bölgeler vardır. Yaren, Birleşmiş Milletler tarafından 'Ana bölge' olarak belirlenmiştir.
Nauru merkezinde kuş atıklarından oluşan guano rezervleri vardır. Bu rezervler fosfat ve potasyum açısından zengindir. Kimyasallar adanın iktisadi kaynaklarının neredeyse tümünü oluşturur. Buradan sağlanan gelir sağlık, barınma ve eğitim harcamalarında kullanılır. Ancak guano neredeyse tükenmek üzeredir.Nauru, işsizlik oranı açısından %90 ile dünya rekorunu elinde tutmaktadır.
Kıyı şeridinde kumsallar ve tarıma elverişli topraklar bulunur. Ada halkı tropikal meyveler hindistan cevizi ve sebze yetiştirir. Adanın güneybatı kesimlerinde küçük bir gölcük vardır. Nüfusun neredeyse tamamı sahil şeridinde ve işte bu gölcüğün çevresinde topanmıştır. Ülkedeki birkaç kilometrelik demiryolu ise merkez ile fosfat madeni arasında ulaşımı sağlar.
Nauru
Nauru, Büyük Okyanus'ta küçük bir mercan adasında kurulu devlettir. Doğusunda Yeni Gine yer alır, Ekvator'un ve Marshall Adaları'nın güneyindedir.
Avrupalılar'ın 18. yüzyılda ve 19. yüzyıl başlarında keşfettiği bu adalar, 1916'dan başlayarak Gilbert Adalan ile birlikte Gilbert ve Ellice Adalan Kolonisi adı altında bir İngiliz sömürgesi olarak yönetildi.
Tuvalu
Tuvalu, Büyük Okyanus'ta, dokuz adet mercan adasından oluşan Polinezya ülkesidir. Avustralya ve Hawaii'nin arasında bulunmaktadır. Komşu ülkeleri Kiribati, Samoa ve Fiji adaları olan Tuvalu, 26 kilometre karelik bir yüzölçümüne sahiptir.
Sömürge, iki ada grubu arasında uzun süren bir rekabetten sonra 1976'da ikiye bölündü ve Ellice Adaları'nın yeni adı Tuvalu oldu. 1978'de bağımsızlığını kazanan Tuvalu' nun başkenti Funafuti Adası üzerindeki Fongafale'dir. İngiliz Uluslar Topluluğu üyesi olan ülke, meşruti monarşiyle yönetilir.
Tuvalu, dünyada Vatikan, Monako ve Nauru'dan sonra en küçük ülkedir. Vatikan'dan sonra ise en az nüfusa sahip ikinci bağımsız ülkedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler'e üye olan en az nüfuslu ülkedir.
Küresel ısınma nedeniyle deniz seviyesinin yükselmesi, başkenti deniz seviyesinden sadece 5 metre yüksekte olan Tuvalu için hayati bir tehdit oluşturmaktadır. Eğer küresel ısınma nedeniyle sıcaklık 1 derece daha artarsa,
Tuvalu sulara gömülecektir. Tuvalu halkı şimdiden Avustralya ve Yeni Zelanda'ya göç etmektedir.
Komorlar
Komorlar, Afrika'da Mozambik ve Madagaskar'la okyanus komşuluğu olan bir ada ülkesidir.
Komor Adaları'nın doğru adı Kamer Adaları'dır. Osmanlı kayıtlarında ve Arapça'da bu isimle geçer. Kamer kelimesi Arapça'da ay anlamına gelir. Ancak Fransızlar bu ismi "Komor (Comores)" olarak okumuşlar ve resmiyette de bu ad kullanılmıştır.
Komor Adaları'na İslam 14. yüzyılda girmiştir ve halkın tamamı Müslüman olmuştur. Tarihi kaynaklardan anlaşıldığına göre, bu adalar Müslümanların girmesinden önce büyük ölçüde boştu. Müslümanlar bu adalara girdikten sonra, burada ayrı bir sultanlık kurdular. Zamanla Komor Adaları'nı oluşturan dört büyük adanın herbirinde ayrı bir sultanlık kuruldu ve zaman zaman bu sultanlıklar arasında çatışmalar oldu.
18. yüzyılda Tanganika kıyısından gelerek Büyük Komor Adası'na yerleşen Şeyh Ngome de Pate adanın hanım sultanının kız kardeşiyle evlendi. Bu evlilikten doğan Mwinye Mku adlı şahıs Sultan Ahmed adını alarak teyzesinin tahtına geçti ve diğer adaları da kendine bağladı.
Büyük Komor'da 1875'te Sultan Ahmed'in yerine geçen torunu Seyyid Ali, Fransızlara yanaşmak ve onların himayelerini kabullenmek zorunda kaldı. Fransızlar Anjouan Adası'nı da 1886'da Sultan III. Abdullah'ın adaya hükmettiği sırada hâkimiyetlerine aldılar. Böylece, bütün Komor Adaları Fransız hâkimiyetine geçmiş oldu.
Adalardaki geleneksel sultanlık yönetimi (emirlik) Fransız hâkimiyeti altında 1912'ye kadar devam etti. Fransızlar 1912'de bütün yerel yönetimleri ve İslâmi uygulamaları ortadan kaldırdılar ve Komorlar'ı yine kendi hâkimiyetlerinde olan Madagaskar'a bağladılar. 1978'de Ahmed Abdullah tarafından gerçekleştirilen bir darbeyle anayasa değiştirilerek devletin resmi adını Komorlar Federal İslâm Cumhuriyeti yaptı.
Guernsey
Guernsey, Manş Denizi'nde Birleşik Krallığa bağlı Manş Adaları'ndan biridir.
Birleşik Krallık monarkının malı sayılmakla birlikte içişlerinde bağımsızdır.
AB'ye üye değildir. Konuşulan resmi diller İngilizce ve Fransızca'dır.
Başkenti St. Peter Port olan ülkenin, nüfusu yaklaşık 65 bin kişidir.
Ada günümüzdeki ismini, tarihi Mann Krallığı'ndan alır. Bir iddiaya göre Mann ismi, adayı koruduğuna inanılan Manannán mac Lir isimli Kelt deniz tanrısının adından gelir.
Man Adası, ilk kez 8. yy.da Viking yerleşkesi olarak kullanılmaya başlandı. 1079'da Godred Crovan tarafından Mann ve Adalar isimli Nors krallığı kuruldu. 1266'da Norveç Kralı IV. Magnus tarafından Perth Antlaşması uyarınca İskoçya'ya bırakıldı. 14. yy.da İngiliz hakimiyetine girdi ve 1765'de Birleşik Krallık'a bağlandı.
Başkenti Douglas olan Man Adası içişlerinde bağımsız, dış işlerinde Birleşik Krallık'a bağlıdır. Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth aynı zamanda Man Adası'nın devlet başkanıdır.
Man Adası
Man Adası (Isle of Man), İrlanda Denizi'nde, Britanya Adaları'nın coğrafi merkezinde adadır.
Birleşik Krallık'a dahil olmamakla beraber kraliyete tabidir.
Tokelau
Tokelau, Büyük Okyanusda Yeni Zelanda'ya bağımlı bir ada ülkesidir.
Tokelau toplam 3 atolden oluşur.
Nukunono Atolündeki Nukunonu village en büyük şehridir.
Yeni Zelandaya yaklaşık 3500 km uzaklıktadır.
Tokelau
Tokelau, Büyük Okyanusda Yeni Zelanda'ya bağımlı bir ada ülkesidir.
Amerikan Samoası'nın güneyinde, Tonga'nın doğusunda, Yeni Zelanda'nın kuzeydoğusunda, Pitcairn'in (Birleşik Krallık'a ait bir ada) kuzeybatısında, Kermadec'in (Yeni Zelanda'ya bağlı takım adalar) kuzeyinde görülür.
Cook Adaları
Güney Büyük Okyanus'da 15 küçük adadan oluşan ülkedir.
ook adaları adını ünlü ingiliz denizci James Cook'tan almaktadır.
Kuzey ve güney grubu adaları olarak 2 bölüme ayrılır.
Yeni Zelanda'ya bağlı takımadaların başkenti Raratonga atolündeki Avarua'dır.
Deniz yüzeyinden yaklaşık 300 m yükseklikte engebeli bir yarı kraterdir. Sarp kayalarla çevrili olan adada astropik bir iklim hüküm sürer.
Pitcairn Adaları
Büyük Okyanus'un güneyinde volkanik kökenli adadır. Tahiti'nin 2170 km güneydoğusunda yer almaktadır. Pitcairn Adası dışında, üzerinde yerleşme bulunmayan Oeno, Henderson ve Ducie adalarıyla beraber Birleşik Krallık'a bağlı Pitcairn Adaları Denizaşırı Toprağı'nı oluşturur.
1767'de İngiliz deniz subayı Philip Carteret'in keşfettiği Pitcairn Adası, adını burayı ilk gören denizciden almıştır.
Tahiti'den Batı Hint Adalarına yük taşıyan Bounty adlı İngiliz kraliyet gemisinin tayfaları, ikinci kaptan Fletcher Christian önderliğinde ayaklandılar ve kaptan William Bligh ile ona sadık kalan denizcileri gemiden bir filikayla uzaklaştırarak Tabuai Adalarına yöneldiler. Üzerinde insan yaşamayan Pitcairn'e ulaştıktan (1790) sonra gemiyi yaktılar. Orada kendilerini unutturan ayaklanmacıların kurduğu koloniyi 1808'de ABD'li balina avcıları buldu. 1831'de Tahiti'ye yerleştirilen adalıların çoğu yeni yerlerinden memnun kalmadıkları için Pitcairn'e geri döndüler. Bundan sonra, ada balina avcılarının ve ABD ile Avustralya arasında sefer yapan yolcu gemilerinin uğrak limanı oldu.
1856'da nüfus fazlalığı sebebiyle ada halkının bir kısmı Norfolk Adasına taşındı. Günümüzde, Pitcairn Adasının nüfusunu ayaklanmacı gemicilerle onların Tahitili eşlerinin soyundan gelenler oluşturur. 1898'de İngiltere'nin Batı Pasifik Yüksek Komiserliği'nin yönetimine verilen ada, 1952'de bir İngiliz kolonisi olan Fiji'ye bağlandı. Fiji'nin 1970'te bağımsızlığını kazanması üzerine, Yeni Zelanda'daki İngiliz büyükelçisi Pitcairn valisi sıfatıyla adanın yönetimini üstlendi.
São Tomé ile Príncipe arası yaklaşık 140 kilometredir.
Ülke, en yakın komşuları Gabon'a 225-250 kilometre arası bir mesafededir ve Gabon, ülkenin kuzeydoğusunda yer alır.
İki adada da sönmüş volkanlar bulunmaktadır. Güneydeki ada olan São Tomé, ekvator çizgisinin hemen kuzeyinde yer alır.
İki ada, Portekizliler tarafından 15. yüzyılın sonlarına doğru keşfedildikten sonra yerleşime açıldı. Kölelerin de kullanılmasıyla şeker üretimi yapıldı. 19. yüzyılda ise, kakao ve kahve üretimi yapılmaya başlandı ve 1908'de Sao Tome dünyanın en büyük kakao üreticisi konumuna geldi.
Takvim.com.tr
