ABD'li uçak üreticisi Boeing, Etiyopya'da yaşanan kaza sonrası 40'tan fazla ülkenin 737 Max tipi yolcu uçaklarının uçuşlarını durdurması nedeniyle zor günler geçiriyor. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), sivil havacılık otoritelerinin ve hava yolu şirketlerinin B737 Max'lerin uçuşlarını durdurması ve uçaklara hava sahalarını kapatmasının ardından uçak filosunun uçuşlarının geçici olarak durdurulması talimatı verdi. FAA'dan yapılan açıklamada, uydu verilerinin ve fiziksel kanıtların, Etiyopya'daki kazada uçağın geçen yılın ekim ayında Cava Denizi'nde düşen ve 189 kişinin hayatını kaybettiği Endonezya'nın Lion Air Havayolu şirketine ait B737 Max 8 tipi yol uçağının kaza öncesi hareketleriyle benzer manevralar yaptığına işaret etmesi nedeniyle tedbir kararının alındığı belirtildi.
EN BÜYÜK RİSK SİPARİŞ İPTALLERİ
Boeing, ilk kez 2017'de piyasaya sürdüğü 737 Max'lerden, dünya genelinde hava yolu şirketlerine 350'den fazla teslimat gerçekleştirdi. Şirketin halen 4 bin 600 adet B737 Max 8 yolcu uçağı siparişi bulunuyor. Yatırım bankası Morgan Stanley'in ortaklarına yolladığı bilgi notuna göre Max'lerin de dahil olduğu 737 sınıfı uçaklar Boeing'in toplam yolcu uçağı üretiminin yüzde 70'ini oluşturuyor. Bu yıl ve gelecek 3 yıl içinde teslim edilecek siparişlerin ise neredeyse tamamının Max'ler olacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla modelde bir üretim hatası tespit edilip siparişlerin iptali halinde, şirket iflasla karşı karşıya kalabilir.
TAZMİNAT TALEPLERİ GÜNDEMDE
Öte yandan B737 Max'lerin uçuşlarını durduran şirketlerin, Boeing'den zararlarının karşılanmasını talep etmeleri Boeing'i büyük zarara uğratabilir. Norveç hava yolu şirketi Norwegian Air, Etiyopya'da yaşanan kazanın ardından uçuşlarını durdurduğu Boeing 737 Max 8 yolcu uçakları için üretici firmadan tazminat talep edeceklerini bildirmişti.
ÜLKELERDEN AMBARGO KARARI
Etiyopya'daki son kazanın ardından Türk Hava Yolları filosundaki B737 Max 8 tipi uçakları seferlerinden çektiğini açıklarken, Arjantin, Brezilya, Hindistan, Meksika, Kanada, Norveç, İzlanda'da da bazı hava yolu firmaları benzer bir kararla söz konusu tipteki uçakları seferlerinden çektiklerini duyurmuştu. Son olarak ABD Başkanı Donald Trump, ülkedeki tüm Boeing 737 Max 8 ve Max 9 tipi uçakların ikinci bir talimata kadar uçuşlarının durdurulduğunu açıklamıştı.
ÜÇ GÜNDE 34 MİLYAR $ ERİDİ
Kazadan önceki haftanın son işlem günü olan 8 Mart'ta Boeing'in New York borsasındaki hisseleri 422,54 dolardan kapanırken, şirketin piyasa değeri de o tarihte yaklaşık 247 milyar dolar hesaplanmıştı. Üç iş günü sonra ise Boeing'in değeri 213 milyar dolara kadar indi. Böylece ABD'li havacılık şirketinin piyasa değeri 34 milyar dolar eridi. Yine 13 Mart'ta 377,34 dolara kadar hisse fiyatı gerileyen şirket, üç günde yüzde 10,69'luk değer yitirdi.
PİLOT RAPORU GİZLENDİ
Etiyopya uçağının düşmesinden aylarca önce Amerikalı beş pilotun Boeing 737 Max tipi uçakların kontrol yazılımındaki sorunları isimsiz olarak rapor ettiği ancak bu durumun ABD Federal Havacılık İdaresi Başkanlığı tarafından sümen altı edildiği konuşuluyor. Kazadan aylarca önce 'The Dallas Morning News' gazetesinde bahse konu şikayetlere yer verilmesine rağmen yetkililer tarafından bilinçli olarak bunların gizlendiği iddiası dile getiriliyor.
