Hormon tedavisi neden uygulanır?Meme kanserinin oluşmasında kadınlık hormonları östrojen ve progesteronun rolü biliniyor. Bu hastalara yeniden hormon tedavisi uygulanması, bu konuyu bilmeyenlere çelişkili gelmektedir. Aslında bu tedavi bir anti – hormon tedavisidir. Bazı hastalarda kanser hücreleri üzerinde östrojen ve progesteron hormonlarının alıcıları vardır. Bu alıcılar kan dolaşımındaki hormonlarla uyarılarak yeniden meme kanser oluşmasına neden olur. Bu nedenle tümör hücrelerinde hormon reseptörleri olan hastalarda östrojen hormonun etkisini ortadan kaldırıcı tedavilere gereksinim vardır.
Meme kanseri olan kadınlarda adetler iğne ile geçici olarak durdurulur mu?Adet gören hastalarda vücudun en önemli östrojen kaynağı yumurtalardır. Meme kanserli ve hormon reseptörü pozitif olup, adet gören bu kadınların bazılarında 3 yıl geçici olarak ayda bir veya 3 ayda bir yapılan iğne ile adetler geçici olarak kesilir. Ayrıca ağızdan beş yıl süreyle verilen ilaçla hastalığın aynı meme ve diğer memede tekrarı önlenmeye çalışılır.
Hormon tedavisi ne zaman yapılır?Genelde kemoterapi bittikten sonra başlar ve 5 yıl süre ile devam eder. Anti hormon tedavisi sırasında özellikle adet gören kadınlarda sıcak basması, terleme, vücutta yağlanma gibi yakınmalar olabilir.
Meme kanseri olup menopoza giren kadınlara hormon replasman tedavisi verilir mi?Bizler bu dönemde hastalığın tekrarlanma olasığını arttıracağından menopoz tedavisini tavsiye etmiyoruz.
Memede bulunan her kitle çıkarılıyor mu?Hayır. Memede bulunan bir kitle fark edildiğinde muayene ve gerekli görülen tetkiklerle değerlendirilmesi yapılıyor. Eğer kitle içerisine sıvı bulunan basit bir kist ise bunun çıkarılmasına gerek yoktur.
Çok büyük ve ağrılı kisilerin, nadiren enjektörle boşaltılması gerekebilir. Memedeki ödem, gerginlik ve ağrıyı azaltmak için bazı bitkisel ilaçlar önerilebilir.
Memedeki basit kistler menopozdan sonra kendiliğinden kaybolabilir. Genç kadınlarda sık görülebilen iyi huylu meme tümörler fibroadenom adını alır. Bunlar genellikle 2 cm altında ve düzgün sınırlı ise 6 ayda bir yapılan ultrason ile takip edilebilirler. Hızlı büyümeleri ve şekil düzensizlikleri varsa iğne biyopisisi yapılır. Sonuca göre çıkarılabilir. Şüpheli tümörlerin çıkartılmaları ve incelemelerinin yapılması gerekir.
KEMOTERAPİDE BESLENME
Kemoterapi gören hastalara hangi yemekleri yemelerini önerirsiniz? Bu süreçte beslenmeleri konusunda nelere dikkat etmeleri gerekir?Yenilecek yemekler; pirinç, şehriye çorbası, patates püresi, yağsız et tavuk suyu, haşlanmış sebzeleri içermelidir. Küçük yudumlarla çok sıvı alabilirler. Daha fazla su, açık çay, ıhlamur, yeşil çay, nane, papatya çayı gibi içeçecekleri tercih ediniz. Kızartılmış, yağlı, gaz yapıcı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmalarını öneririz.
DİREN ÇIKARILDIKTAN SONRA HAREKETTE ÖZGÜRSÜNÜZ
Koltuk altı lenf bezleri çıkarıldıktan sonra, kol iç kısmında uyuşukluk ve duyu kaybı omuzda hareket kısıtlığı ortaya çıkabilir. Bu yakınmalar zamanla azalır. Kaybolabilir. Ameliyattan hemen sonra o taraftaki kolunuzu günlük ihityaçlarınız için kullanabilirsiniz. Saç tarama, yemek yeme içme gibi. Kol ve omuz hareketlerinizi koltuk altına konulan diren alındıktan sonra istediğiniz gibi yapabilrsiniz. Kolunuzu bir duvara çizdiğiniz bir çizginin üzerinde en yüksek bir noktaya ulaşıncaya kadar yukarıya kaldırınız. Kolunuzu her gün bu işaretli yerin biraz daha yukarısına çıkarmaya çalışınız. Omuzunuzu öne veya arkaya doğru çevirerek hareket ettiriniz. Kol ve omuz hareketlerinizin eski düzeyine kavuşması için düzenli egzersiz yapınız. Yüzme bu amaçla yapılabilecek en iyi spordur.
KOLTUK ALTINDAKİ LENFLERİN ALINMAMASI MÜMKÜN MÜ?
Eğer tanı konulmuş bir kişinin tetkiklerinde ve muayenesinde koltuk altı lenf bezlerinde büyüme saptanmamış ise bu hastalara deneyim gerektiren bir işlem uygulanmaktadır. Bekçi lenf bezi biyopsisi adı verilen bu yöntemde amaç, memedeki tümörden giden lenf kanallarının koltuk altında ilk ulaştığı lenf bezi veya bezlerini bularak çıkarmak ve bunları ameliyat sırasında değerlendirmektir. Eğer lenf bezinde kanser hücresi yoksa hastalığın koltuk altına ulaşmadığına karar verilerek diğer lenf bezleri çıkarılmaz. Aksi söz konusu ise yani çıkarılmış lenf bezinde kanser hücresi varsa diğer lenf bezleri de aynı anda çıkarılır. Bazen ameliyat sıraında buna karar verilmeyebilir. Bu takdirde hastaya kısa bir süre sonra yapılacak ikinci bir cerrahi girişimle diğer lenf bezleri de temizlenir.
Prof Dr Vahit ÖZMEN
