BRÜT ÜCRET İÇİNDEYSE FAZLA MESAİ ALINMAZ
Bazı işverenler çalışanlarıyla yaptıkları sözleşmede, fazla çalışma bedelinin brüt ücretin içinde olduğunu, ayrıca fazla çalışma ücreti ödenmeyeceğini belirtiyor. Yargıtay, işçi tarafından böyle bir sözleşmenin imzalanmış olması durumunda, ayrıca fazla çalışma ücreti talep edilemeyeceği yönünde karar veriyor. Ancak, Yargıtay kararlarına göre, bu şekilde sabit ücrete dahil edilebilecek fazla çalışma süresi yıllık 270 saati aşamaz. 270 saati aşan fazla mesai için ayrıca ücret ödenmesi gerekiyor.
HAKKANİYET İNDİRİMİ YAPILIYOR
İşçilerin fazla mesai talebiyle açtığı davalarda yazılı kanıt varsa, mahkemeler bunun üzerinden karar veriyor. Ancak, yazılı bir kanıt yoksa, tanıkların anlatımlarına dayanarak fazla mesai tespiti yapılıyorsa mahkemeler yüzde 25- 30 oranında hakkaniyet indirimi yapabiliyor. Örneğin, kişi yıl boyunca her gün 2 saat fazla mesai yaptığını iddia etmişse, mahkeme günde ortalama 1.30 dakika çalışıldığı yönünde karar verebiliyor.
7.5 SAATE İSTİSNA İŞLER VAR
İş Kanunu, akşam saat 20.00 ile sabah 06.00 arasını "gece" olarak kabul ediyor. İşçilerin gece 7.5 saatten fazla çalıştırılması yasak. Ancak, bunun da istisnaları var. Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin "yazılı" onayı alınarak 7.5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabiliyor. Gece 7.5 saatten fazla çalışan işçi, haftalık 45 saatten az çalışsa bile fazla mesai ücretine hak kazanıyor.
TÜRKİYE'DE ÜCRETLİLERİN ORTALAMA ÇALIŞMA SÜRESİ
% 19'u 55 saat
% 21.4'ü 65 saat
% 8.8'i 75 saat
YÖNETİCİLERİN FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ALMASI 'AMİR'E BAĞLI
Çalışma hayatında yaygın kanaatin aksine yönetici pozisyonundakiler de fazla çalışma ücreti alma hakkına sahip bulunuyor. Yargıtay'ın kararlarına göre, üst düzey yönetici konumunda olan kişiye aynı yerde görev ve talimat veren bir başka yönetici ya da şirket ortağı varsa, haftalık 45 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekiyor. Yönetici konumundaki kişi genel müdür de olsa, onun üzerinde şirket ortağı ya da yönetim kurulu başkanı gibi birisi varsa fazla çalışma ücreti alma hakkı bulunuyor. Ancak, mesai saatlerini kendisi belirleyen ve üzerinde denetim sağlayan bir kişi bulunmayan yöneticiler fazla çalışma ücreti alamıyorlar.
HAMİLELİK VE EMZİRME SÜRESİ BOYUNCA GECE MESAİSİ YASAK
Gece çalışacak işçilerin çalışmaya başlamadan önce ve iki yılda bir sağlık kontrolünden geçirilmesi gerekiyor. 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler sanayi sektöründe gece çalıştırılamaz. Kadın çalışanlar, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere bir yıl süre ile gece çalıştırılamazlar. Emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılabilir. 18 yaşını doldurmamış işçiler ile part time çalışanlara fazla mesai yaptırma yasağı bulunuyor.