Millî Futbolcu, Teknik Direktör, Sporcu; Futbol hayatına Altay'da başladı. Sırasıyla Beşiktaş, Fenerbahçe, Aston Villa (İngiltere), İncheon United (Güney Kore), Urawa Red Diamonds (Japonya) ve FC Köln'de (Almanya) oynadı. 1992 yılından 2008 yılına kadar Millî Takımın değişmez oyuncusu oldu ve Millî Takımlar formasını 127 defa giydi. 1993 Akdeniz Olimpiyatları'nda şampiyonluk sevinci yaşadı. 1996 yılında Dünya Olimpiyat Fair Play Ödülü'nü alan ilk ve tek Türk futbolcu oldu. Yine İngiltere'ye transfer olan, Premier Lig'de forma giyen ilk Türk futbolcudur. 2002 Dünya Kupası'nda üçüncülük kupasının kadrosunda yer alarak 2002 FIFA World Cup All Star Team'e giren tek Türk futbolcusudur. Japonya'da en iyi yabancı futbolcu ve Asya'nın en iyi defans oyuncusu seçildi. 2002 Dünya Kupası'ndaki başarılarından dolayı Devlet Üstün Hizmet Madalyası'na sahip oldu. Ayrıca Almanya'nın ünlü ansiklopedisi Fussballer tarafından futbol tarihinin gelmiş geçmiş en önemli 1000 futbolcusu arasında gösterildi. Futbolculuk kariyerini Almanya'da bitirerek teknik direktörlük kariyerinde çeşitli kulüplerde görev aldı ve son olarak Ümit Millî Takım Teknik Direktörlüğü görevinde bulundu. Özalan, evli ve 2 çocuk babasıdır.